Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.02.2015, Blaðsíða 49

Lengi býr að fyrstu gerð. Ingveldur í fjósinu
heima á Gerðum í Flóa.
22.2. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 49
Árið 2014 var viðburðaríkt hjá Ingveldi
Geirsdóttur. Um sumarið flutti hún úr
Hlíðunum í Árbæinn ásamt sex ára göml-
um syni sínum, Ásgeiri Skarphéðni Andra-
syni. Um líkt leyti áttaði hún sig á því að
hún væri ólétt, þá nýbyrjuð með kærast-
anum sínum, Kristni Þór Sigurjónssyni,
sem starfar í Seðlabanka Íslands. Um
haustið greindist Ingveldur síðan með
krabbamein. „Ég hef verið að grínast með
það við vini mína að ég ætti að skrifa bók
– Karl, krakki og krabbi,“ segir hún hlæj-
andi.
Fjölskyldan stækkaði heldur betur en
Kristinn á þrjú börn, 23 ára dóttur, sem
búsett er í Bandaríkjunum, og 11 ára son
og 10 ára dóttur, sem búsett eru á Suður-
eyri við Súgandafjörð. Þau dveljast annað
veifið hjá Ingveldi og Kristni. Eru þar til
dæmis í vetrarfríi nú um helgina. „Það er
gaman hvað fjölgað hefur í hópnum. Börn-
in allt í einu orðin fjögur og það fimmta á
leiðinni,“ segir Ingveldur.
Hún segir Ásgeir Skarphéðin ekki hafa
kippt sér mikið upp við veikindi móður
sinnar. Hann sé þó forvitinn um útlitslegar
breytingar á henni og lyfjagjafirnar en þar
hefur bókin um Lyfjastrákinn Lúlla og elt-
ingarleikinn við fýldu krabbameinsfrum-
urnar hjálpað mikið til við að útskýra
áhrif lyfjagjafanna. „Það hjálpar líka til að
mjög lítil röskun hefur orðið á okkar dag-
lega lífi.“
Ásgeir Skarphéðinn er tápmikill piltur,
leggur stund á nám í fyrsta bekk grunn-
skóla og æfir fótbolta af kappi með Fylki.
„Hann missir ekki af æfingu og fátt annað
en fótbolti kemst að,“ segir móðirin og
flettir forláta möppu með fótboltamynd-
um á stofuborðinu. „Ég hélt ég yrði aldrei
þessi mamma en núna er ég farin að lesa
Karl, krakki og krabbi
bækur um Neymar og Ronaldo.“
Hún hlær.
Bumbubúinn hefur verið duglegur að
sparka á meðgöngunni og Ingveldi segir
svo hugur að mögulega sé annar fótbolta-
strákur á leiðinni – nú eða fótboltastelpa.
Ingveldur ásamt kærasta sínum, Kristni Þór Sigurjónssyni, og syninum, Ásgeiri Skarphéðni Andra-
syni, heima hjá foreldrum hennar í Flóanum um síðustu jól.
Hulda Hjartardóttir, fæðingarlæknir í áhættumeðgöngu á Landspítalanum.
Morgunblaðið/Kristinn
Tölfræðin bendir til þess að krabba-mein greinist hjá einni af hverjumeitt þúsund þunguðum konum og
fæðingar á Íslandi eru á bilinu fjögur til
fimm þúsund á ári. Brjóstakrabbamein
greinist hjá einni af hverjum þrjú þúsund,
þannig að það eru þá ein til tvær hér á
landi á ári,“ segir Hulda Hjartardóttir,
fæðingarlæknir í áhættumeðgöngu á Land-
spítalanum.
Hún segir merkilega margt hægt að
gera fyrir þessar konur án þess að það
hafi áhrif á meðgönguna.
Krabbameinið getur verið af ýmsum
toga og meðferðirnar sem konur þurfa að
ganga í gegnum miserfiðar. „Greinist kon-
ur með krabbamein á meðgöngu koma
tveir kostir til greina: Að meðhöndla
krabbameinið eins og hjá hverjum öðrum
sjúklingi eða bíða með meðferðina fram yf-
ir fæðingu. Í tilfelli Ingveldar kom ekki til
álita að bíða vegna þess að krabbameinið
sem hún er með er mjög ágengt,“ segir
Hulda.
Beðið fram yfir tólf vikur
Hún segir margar rannsóknir hafa verið
gerðar á áhrifum lyfjameðferðar vegna
krabbameins á meðgöngu og niðurstöður
sýni að meðferðin hafi merkilega lítil áhrif
á fóstrið. „Almennt er reynt að bíða fram
yfir tólf vikur en sé nauðsynlegt að hefja
meðferð fyrir þann tíma kemur fyrir að
ráðlögð er fóstureyðing. Það er þó sjald-
gæft og eiginlega bara þegar krabbameinið
er það svæsið að meðferðin myndi setja
fóstrið í hættu eða þungunin myndi tor-
velda mjög meðferðina og minnka bata-
horfur móðurinnar verulega.“
Ingveldur var komin fram yfir tólf vikur
og var því ekkert að vanbúnaði að hefja
lyfjameðferð með sérvöldum lyfjum með
hliðsjón af þunguninni. Hulda staðfestir að
æskilegt sé að hætta lyfjameðferð þremur
til fjórum vikum fyrir fæðingu.
Að sögn Huldu er helsta áhættan fólgin
í því að lyfjameðferð vegna krabbameins
getur haft áhrif á frumuskiptingu og þar
af leiðandi tafið fyrir vexti hjá barninu.
„Þess vegna fylgjumst við læknarnir í
áhættumeðgöngu grannt með vexti gegn-
um ómskoðanir og mælingar. Vaxi barnið
vel er óhætt að halda meðferð áfram.“
Hulda segir lyfin líka geta haft áhrif á
beinmerginn í fóstrinu, alveg eins og hjá
móðurinni. „Fyrst eftir svona krabba-
meinsmeðferð, þar sem ör skipting er á
frumum, fer beinmergurinn stundum í
lægð. Það er minna af rauðum og hvítum
blóðkornum og blóðflögum sem þarf að
vera í góðu lagi til að berjast við sýkingar
og annað. Lyfin eru á hinn bóginn yfirleitt
frekar skammvirk, þannig að eftir þrjár
vikur er mergurinn oftast búinn að ná sér
aftur. Þess vegna er mælt með því að fæð-
ing sé ekki plönuð fyrr en þremur vikum
eftir síðustu lyfjameðferð.“
Gengur vel hjá Ingveldi
Hún segir vitaskuld ekki hægt að koma í
veg fyrir að fæðing fari af stað of snemma
en það gerist þó ekki nema í um 5% til-
vika.
Hulda segir meðgönguna hafa gengið vel
hjá Ingveldi. Barnið dafni vel og útlitið sé
mjög gott. Mikilvægt sé þó að fylgjast vel
með henni fram að fæðingu og auðvitað
eftir hana líka. „Eins og ég gat um erum
við með nokkra reynslu af krabbameins-
meðferðum á meðgöngu hér á landi og
lærum eitthvað nýtt í hvert skipti. Læknar
eru líka duglegir að bera saman bækur
sínar í þeim tilgangi að finna bestu lausn-
ina fyrir konuna.“
Hulda segir Ingveldi hafa tekið veik-
indum sínum af miklu æðruleysi og skyn-
semi. „Hún hefur verið tilbúin að hlusta á
öll góð rök og það hefur verið afskaplega
lítið mál að hugsa um hana Ingveldi. Von-
andi á henni eftir að ganga allt í haginn.“
Merkilega margt
hægt að gera
HULDA HJARTARDÓTTIR FÆÐINGARLÆKNIR SEGIR FREKAR
SJALDGÆFT AÐ KONUR GREINIST MEÐ KRABBAMEIN Á MEÐGÖNGU
HÉR Á LANDI. AÐ JAFNAÐI FJÓRAR TIL FIMM Á ÁRI.