Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.02.2015, Blaðsíða 56

S
kýrist þetta ekki bara af skorti á
leikstjórum hérlendis,“ segir hinn
ofurhógværi Vignir Rafn Valþórs-
son þegar hann er spurður hvort
hann kunni skýringar á eigin vin-
sældum í leikstjórnarstólnum á umliðnum
misserum. „Ég lít ávallt á yfirstandandi leik-
stjórnarverkefni sem mitt síðasta, því mér líð-
ur alltaf eins og að fólk sé alveg að fara að sjá
í gegnum mig og fatta að ég viti ekkert hvað
ég er að gera,“ segir Vignir Rafn. Hvert leik-
stjórnarverkefnið hefur hins vegar rekið ann-
að hjá honum að undanförnu og hann hefur
svo sannarlega mörg járn í eldinum um þess-
ar mundir, en nýlokið er sýningum Óskabarna
ógæfunnar á Bláskjá eftir Tyrfing Tyrfings-
son sem frumsýndur var í Borgarleikhúsinu
fyrir rúmu ári og sló óvænt í gegn. Föstudag-
inn 27. febrúar frumsýnir Leikfélag Akureyr-
ar fjölskyldusöngleikinn Lísu í Undralandi eft-
ir sögu Lewis Caroll í nýrri leikgerð
Margrétar Örnólfsdóttur með tónlist eftir Dr.
Gunna í leikstjórn Vignis Rafns. Strax að lok-
inni frumsýningu liggur leið hans aftur í
Borgarleikhúsið þar sem hann leikstýrir leik-
ritinu Peggy Pickit sér andlit guðs eftir Rol-
and Schimmelpfennig sem frumsýnt verður
17. apríl, því næst taka við æfingar með Leik-
hópnum Lottu á Litlu gulu hænunni og Jóa
og baunagrasinu eftir Önnu Bergljótu Thor-
arensen sem frumsýnt verður í sumarbyrjun,
en þetta verður annað sumarið í röð sem
Vignir Rafn leikstýrir Lottu. Með haustinu
tekur síðan við undirbúningsvinna og æfingar
á Illsku eftir Eirík Örn Norðdahl sem Óska-
börn ógæfunnar setja upp, en leikgerðina
vinnur Vignir Rafn í samvinnu við Hjört Jó-
hann Jónsson og Svein Ólaf Gunnarsson.
Það á að vera gaman á æfingum
„Ég er búinn að vera á kafi í leikstjórnarverk-
efnum síðasta hálfa annað árið og það er nóg
framundan, þó að það megi alveg bætast við
verkefni því það er langur vetur framundan,“
segir Vignir Rafn kíminn. „Það hjálpar mér
brjálæðislega mikið að leikhúsið er eina
áhugamálið mitt. Ég pæli í leikhúsi allan dag-
inn og hef frá árinu 2005 farið árlega til Berl-
ínar til að skoða leikhúslífið þar,“ segir Vignir
Rafn og áætlar að hann hafi á síðustu árum
séð um hundrað leiksýningar í Berlín. „Þetta
er mín leið til að halda mér ferskum í faginu.
Ég kann ekki stakt orð í þýsku en fæ samt
ótrúlega mikið út úr því að horfa á sýning-
arnar. Leikhúsheimurinn hér heima er svo lít-
ill og því finnst mér nauðsynlegt að leita mér
innblásturs erlendis. Ég mæli eindregið með
því að íslenskt leikhúsfólk geri þetta.“
Spurður um Lísu í Undralandi viðurkennir
Vignir Rafn fúslega að uppsetningin sé hans
umfangsmesta til þessa ásamt því að vera
frumraun hans sem söngleikjaleikstjóri. „Ég
hef lært mjög mikið í þessu ferli því ég hef
aldrei áður þurft að huga eins mikið að
tækninni enda allir með míkrófóna. Ég get
allt í leikhúsi nema fengist við snúrur. Hér
þarf allt að smella því ef einn í hópnum hopp-
ar til hægri þegar hann á að hoppa til vinstri
með afganginum af hópnum þá fer heilmikil
keðjuvirkni í gang sem erfitt getur verið að
laga. Þetta er því alveg ótrúlega magnað ferli,
en verður líka helmingi fyndnara fyrir vikið,“
segir Vignir Rafn og tekur fram að regla
númer eitt í allri leikhúsvinnu sinni sé að það
verði að vera gaman á æfingum. „Leiðindi á
æfingatímabilinu skilar sér alltaf inn á svið.
Mitt helsta mottó er að það á að vera gaman
á æfingatímabilinu,“ segir Vignir Rafn og tek-
ur fram að fíflagangur sé ekki skemmtilegur.
„Þetta er ekki spurning um að allir séu að
reyna að vera hressir heldur einbeita sér að
því að vinna góða sýningu sem allir eiga hlut-
deild í,“ segir Vignir Rafn og hrósar sam-
starfsfólki sínu í hástert. Sem fyrr segir skrif-
ar Margrét Örnólfsdóttir leiktextann og Dr.
Gunni semur tónlistina, Brogan Davison er
höfundur sviðshreyfinga og danshöfundur
sviðsetningarinnar og Sigríður Sunna Reyn-
isdóttir hannar leikmynd, búninga og brúður.
Með hlutverk Lísu fer Thelma Marín Jóns-
dóttir en önnur hlutverk eru í höndum Bene-
dikts Karls Gröndal, Sólveigar Guðmunds-
dóttur og Péturs Ármannssonar auk þess sem
sex ungir leikarar af Norðurlandi taka þátt í
uppfærslunni, en þau voru valin eftir fjöl-
mennar leikprufur. „Ég fór í svörtu bókina
mína og valdi mér eðal samstarfsfólk. Þar
sem við búum öll saman hér fyrir norðan á
æfingatímabilinu fannst mér mikilvægt að
listafólkið væri ekki bara frábærir leikarar og
listamenn heldur líka frábærar manneskjur
sem gott væri að búa með í margar vikur.“
Að sögn Vignis Rafns felast mikil forrétt-
indi í því að setja upp leikrit sem gerist í
Undralandi. „Því þar eru lögmálin allt önnur
en í raunheimum,“ segir Vignir Rafn og við-
urkennir fúslega að hann hafi orðið fyrir von-
brigðum þegar hann las sögu Lewis Caroll
fyrst. „Þetta er gömul bullsaga sögð fyrir
svefninn þar sem lítið fer fyrir hvers kyns
dramatúrgíu með upphafi, miðju og endi, enda
eru alltaf gerðar nýjar leikgerðir þegar verkið
ratar á svið eða á hvíta tjaldið. Auk þess er
Lísa í bókinni nett leiðinlegur og óspennandi
karakter. Lísan okkar hefur hins vegar afger-
andi persónuleika með skoðanir á hlutunum
og er mikil kvenhetja,“ segir Vignir Rafn og
tekur fram að áhugavert sé einnig að skoða
ógnarstjórn hinnar snarklikkuðu hjartadrottn-
ingar í Undralandi í samspili við íslenskan
samtíma. „En svo því sé haldið til haga þá er
hjartadrottningin ekki Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson,“ segir Vignir Rafn og leggur
mikla áherslu á að Lísa í Undralandi verði
skemmtileg og fyndin sýning.
Vill að leikhúsið hafi áhrif
Inntur eftir því hvers konar leikhús honum
finnist skemmtilegast að skapa segir Vignir
Rafn skemmtilegast að leika sér með leik-
húsmiðilinn sem slíkan. „Samt hef ég ekkert
verið mikið í neinni tilraunamennsku. Sem
dæmi var Bláskjár tiltölulega hefðbundin
leiksýning á marga mælikvarða miðað við
tilraunamennskuna sem er við lýði t.d. í
Þýskalandi. Ég hef ekki mikið verið að
sprengja upp rammann eða stoppa í miðri
leiksýningu. En mig dreymir um að leikhúsið
hafi einhver áhrif á samfélagið því það hefur
engin áhrif í dag og er hreinræktuð skemmt-
un. Sama hvað við reynum að rugga bátnum
með því að afhelga einhverja Laxness-bók þá
er öllum sama,“ segir Vignir Rafn og bindur
miklar vonir við að væntanleg uppfærsla
leikhóps hans, Óskabarna ógæfunnar, á
Illsku hristi upp í samfélaginu, en í byrjun
árs var tilkynnt að leikhópurinn hlyti lista-
mannalaun í 16 mánuði til að vinna að upp-
LEIKSTÝRIR LÍSU Í UNDRALANDI HJÁ LEIKFÉLAGI AKUREYRAR
„Leikhúsið eina
áhugamálið“
LEIKSTJÓRINN VIGNIR RAFN VALÞÓRSSON HEFUR VAKIÐ VERÐSKULDAÐA
ATHYGLI FYRIR SÝNINGAR SÍNAR Á SÍÐUSTU ÁRUM. HANN SEGIST EKKI
EIGA SÉR ANNAÐ ÁHUGAMÁL EN LEIKHÚSIÐ OG FER REGLULEGA TIL
BERLÍNAR AÐ HORFA Á SÝNINGAR ÞÓ AÐ HANN SKILJI EKKI ÞÝSKU.
Silja Björk Huldudóttir silja@mbl.is
Hjörtur Jóhann Jónsson og Arndís Hrönn Egils-
dóttir í Bláskjá sem sýndur var alls 25 sinnum.
Ljósmynd/Íris Dögg Einarsdóttir
Kynningarplakat Óskabarna ógæfunnar með
forsætisráðherra hefur vakið hörð viðbrögð.
„Mér finnst sagan alltaf mjög
mikilvæg. Gott handrit er algjört
lykilatriði og grunnurinn að öllu,“
segir Vignir Rafn Valþórsson í leik-
myndinni að Lísu í Undralandi.
56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22.2. 2015
Sýning sem kölluð er „Ásmundur Sveinsson:
Vatnsberinn – Fjall+kona“, verður opnuð í
Ásmundarsafni við Sigtún í dag, laugardag,
klukkan 16. Á sýningunni er þess minnst að í
ár er öld liðin frá því að konur fengu kosn-
ingarétt hér á landi. Sýningarstjóri er Harpa
Björnsdóttir.
Hin kunna höggmynd Ásmundar Sveins-
sonar, Vatnsberinn (1937), er þungamiðja og
leiðarstef sýningarinnar. Á sýningunni verða
einnig önnur valin verk Ásmundar, í samtali
við verk þeirra Örnu Valsdóttur, Daníels
Magnússonar, Kristínar Gunnlaugsdóttur,
Níelsar Hafsteins, Ólafar Nordal, Ragnhildar
Stefánsdóttur og Sigurðar Guðmundssonar.
Nýlókórinn flytur verkið „Klessulist“ eftir
Hörpu Björnsdóttur á opnuninni undir
stjórn Snorra Sigfúsar Birgissonar.
SÝNING Í ÁSMUNDARSAFNI
FJALL+KONA
Hið kunna verk Ásmundar Sveinssonar, Vatns-
berinn, er leiðarstef sýningarinnar.
Þær Una Sveinbjarnardóttir, Hlín Pétursdóttur
Behrens og Hrönn Þráinsdóttir koma fram.
Á sunnudag klukkan 20 verða tónleikar í
tónleikaröðinni Hljóðön í Hafnarborg og
bera yfirskriftina „Breytilegt ljós og berg-
mál“. Fram koma Hlín Pétursdóttur Behrens
sópransöngkona, Hrönn Þráinsdóttir píanó-
leikari og Una Sveinbjarnardóttir fiðluleikari.
Á tónleikunum hyggjast listakonurnar gefa
innsýn í hljóðheim og hugðarefni ólíkra tón-
skálda frá Finnlandi og Íslandi, þeirra Kaiju
Saariaho og Elínar Gunnlaugsdóttur. Frum-
flutt verða tvö verk eftir Elínu; „Sumardag-
urinn fyrsti“ við ljóð eftir Ólaf Jóhann Sig-
urðsson og „échO“ við ljóð eftir Siham
Issami og er það samið fyrir tónleikana. Þá
verða flutt fjögur verk eftir Saariaho.
HLJÓÐÖN Í HAFNARBORG
BERGMÁL
Heiðrún Kristjánsdóttir
myndlistarkona opnar í
dag, laugardag, klukkan 15
sýningu í Stúdíó Stafni,
Ingólfsstræti 6, sem hún
kallar Uppspuna.
Verkin á sýningunni eru
öll ný þrívíð pappírsverk
spunnin upp úr gömlum
marglesnum bókum. Í
kynningu segir Heiðrún:
„Eftir síðustu sýningu mína á vaxbornum
bókarkápum blasti við mér mikill fjöldi kápu-
lausra bóka. Mig langaði að spinna myndverk
upp úr bókunum því litbrigði og eiginleikar
hinna fjölmörgu pappírstegunda hafa jafnan
heillað mig og oft skarta snið bókanna gyll-
ingu, munstrum og litum. Prentsverta og let-
urgerð tala einnig sínu máli. Þessi pappírs-
verk tjá þakklæti mitt og ástarhug til
bókarinnar …“ Sýningin er til 1. mars.
HEIÐRÚN Í STÚDÍÓ STAFNI
UPPSPUNI
Heiðrún
Kristjánsdóttir
Menning