Morgunblaðið - 19.03.2015, Blaðsíða 22

Ljúkum viðræðum
um inngöngu í
Evrópusambandið
Athyglisvert var að
hlusta á stjórn-
málamenn karpa í
Kastljósi sjónvarpsins
12. mars sl. um að slíta
viðræðum um inn-
göngu Íslands í Evr-
ópusambandið. Vit-
anlega var það rétt hjá
Bjarna Benedikssyni
að ekki þyrfti að leita
til Alþingis né þjóð-
arinnar um þessa
ákvörðun. Hér er aðeins verið að
ljúka umræðum um þetta mál.
Ég hef áður getið þess í blaða-
grein að það sé fjarstæða fyrir Ís-
lendinga að ganga í Evrópusam-
bandið og missa þar með yfirráð yfir
fiskveiðum okkar og
orku, hita og fall-
vötnum. Og láta með
því opnast dyr Evr-
ópuríkja að norð-
urslóðum, væntanlegri
olíu þar og margskonar
auðæfum þeirra svæða,
sem við höfum aðgang
að. Við myndum þá
einnig missa sjálfstæði
okkar og sérstæða
menningu. Við mynd-
um þurfa að greiða
skuldir þeirra þjóða
sem eru illa staddar í sambandinu,
svo sem Ítalíu, Kýpur og Grikk-
lands.
Þetta er mjög farsæl lausn. Við
ættum að vera þakklát þessari
stjórn fyrir að taka svona góða af-
stöðu í málinu.
Eftir Sturlu
Friðriksson
Sturla
Friðriksson
Höfundur er náttúrufræðingur.
» Fjarstæða fyrir
Íslendinga að ganga
í Evrópusambandið.
22 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. MARS 2015
Fyrir Alþingi liggur
nú frumvarp vegna
starfshátta Landmæl-
inga Íslands (Lmí) sem
sætir mikilli furðu. For-
saga málsins er að árið
2006 þurfti umhverf-
isráðuneytið að fá sett
lög (103/2006) til að
koma böndum á síend-
urteknar tilraunir Lmí
til að klekkja á einkafyr-
irtækjum á markaði með
landfræðileg gögn. Hjá stofnuninni
voru auðvitað hæg heimatökin með
270 milljónir (á núvirði) í forgjöf af
skattfé. Hömlur voru þarna settar
á stofnunina og henni markaður
bás. Hún skyldi þaðan í frá safna
gögnum til kortagerðar með ná-
kvæmni sem er um 10 metrar eða
minni. Einkafyrirtækjum var hins
vegar látið eftir að safna og miðla
gögnum með meiri nákvæmni. Slík
gögn eru helst notuð af stofnunum,
sveitarfélögum og tæknifyr-
irtækjum. Gögn Lmí henta hins-
vegar almennum markaði við gerð
t.d. ferðakorta og símalausna.
Hvers vegna og
hvað kostar þetta?
Höfundar frumvarpsins virðast
trúa því að framkvæmd þess muni
ekki kosta neitt og
að opinber stofnun
muni veita betri
þjónustu en einka-
fyrirtæki. Ekki er
að sjá að þeir hafi
heldur látið sér til
hugar koma að gera
kostnaðargreiningu
á núverandi ástandi
enda virðast þeir í
raun ekki hafa
kynnt sér það neitt
sérstaklega. Hafa
sennilega fengið
sínar upplýsingar
frá Lmí, sjálfum hagsmunaaðil-
anum. Það örlar heldur hvergi á
kostnaðargreiningu vegna frum-
varpsins sjálfs. Varnaðarorð finn-
ast þó frá fjármálaráðuneytinu.
Rök umhverfisráðuneytisins eru
hins vegar að vegna þess að þetta
sé gert á Norðurlöndum skuli það
apað eftir á Íslandi.
Árið 1994 kom hins vegar út
skýrsla á vegum umhverfisráðu-
neytisins að afloknu tilraunaverk-
efni sem lauk með ábyrgu kostn-
aðarmati. Niðurstaðan var að
kortlagning Íslands ásamt mæl-
ingum og gróðurrannsóknum kosti
1,5 til 2,5 milljarða á þess tíma
verðlagi. Miðað við t.d. 2 milljarða
árið 1994, sem jafngildir 5 millj-
örðum nú (og ætla má að helmingi
verksins sé nú lokið) standa eftir
2-2,5 milljarðar sem kostaður í
dag. Svo situr ríkið uppi með út-
blásna stofnun sem þarf að sjá um
viðhald gagnanna.
Gögnin eru þegar
til á frjálsum markaði
Gögnin sem Lmí á að safna eru
hins vegar þegar til og í notkun hjá
bæði ríki og sveitarfélögum með
þjónustusamningum við einkafyr-
irtæki. Því er hér um hreina rík-
isvæðingu á heilli atvinnugrein að
ræða, hliðstæða þeirri sem varð í
landbúnaði undir ráðstjórn í Rúss-
landi. Allir þekkja endalok þeirrar
Bjarmalandsfarar. Það er því ekki
vöntun á einhverju sem ræður
heldur á að blása lífi í ríkisstofnun
sem virðist vanta verkefni. Svo á
að gefa öllum allt. Það er rökstutt
með því að eftir að Lmí fóru að
gefa öll sín gögn hafi orðið gríð-
arleg aukning á notkun þeirra. Það
eru rök sem fleiri mættu nýta sér.
Ferðaþjónustan leggur t.d. mikið á
sig við að fjölga ferðamönnum til
hagsbóta fyrir samfélagið. Ættu
þeir ekki að grípa gæsina og nota
þessi rök og fá stofnað ríkisflug-
félag þar sem allir fljúga frítt?
Ekki er ég viss um að flugrek-
endur myndu samþykkja það. En
samkvæmt röksemdafærslu frum-
varpsins mættu þeir vel við una því
að þeir fengju að bjóða í pakkann.
Snjöll aðferð til að
blása út báknið
Sjaldan hefur sést einbeittari
vilji til að blása úr ríkisbáknið en í
þessu frumvarpi. Það gerist á
sama tíma og ríkið er í basli við að
sinna öldruðum og öryrkjum svo
sómi sé að. Það er kannski kominn
tími til að blása lífi í Skipaútgerð
ríkisins og Húsameistara ríkisins.
Gjaldfrjálsar strandsiglingar og
ókeypis húsateikningar verða
örugglega vel þegnar og myndu
örva gangverk þjóðfélagsins ekki
síður en ókeypis gögn.
Nýja kerfið á samkvæmt frum-
varpinu að verða allt fyrir alla og
enginn borgar neitt nema auðvitað
skattgreiðandinn sem ekki getur
borið hönd fyrir höfuð sér.
Núverandi kerfi er hins vegar
ekki þannig. Í dag skoða stofnanir,
sveitarfélög og fyrirtæki þarfir
sínar fyrir þjónustu á þessu sviði
og ákveða síðan sjálfar hvaða kort
og gögn þau þurfa. Þjónustuna
finna þau á markaði og borga fyrir
með þjónustugjöldum sem um er
samið í hverju tilviki fyrir sig. Þau
gögn hafa orðið til á undanförnum
árum án þess að skattgreiðendur
hafi greitt fyrir þau annað en það
sem hver stofnun fyrir sig telur
réttlætanlegt að greiða fyrir slíka
þjónustu. Þannig er tryggt að ekki
sé verið að bruðla með opinbert fé
og vinna óþörf verk.
Heillavænlegri nálgun
Undirritaður hefur lengi verið
þeirrar skoðunar að skattgreið-
endur fái lítið fyrir þær 270 millj-
ónir sem þeir láta árlega renna til
Lmí. Leiðin er hins vegar ekki sú
að bæta bara í fjárausturinn held-
ur ætti að umbreyta stofnuninni
þ.e. hún fari að vinna að verk-
efnum sem skila þjóðfélaginu ein-
hverjum arði. Þau gögn sem Lmí
er nú að gefa og hafa nákvæmni
sem er minni en 10 metrar getur
stofnunin auðvitað leigt á markaði,
því að þau eru líka til þar, og snúið
sér í staðinn að einhverju þarflegu
eins og t.d. gerð landamarka-
grunns fyrir Ísland í samvinnu
(eða með samruna við) Þjóðskrá
Íslands. Það er risaverkefni sem
vantar sárlega að láta vinna. Til
þess verks geta Lmí leigt gögn á
frjálsum markaði.
Eftir Örn Arnar
Ingólfsson
Örn Arnar
Ingólfsson
» Samantekt á stöðu
markaðarins þegar
samþykkja á frumvarp
um kollsteypu á mark-
aðnum.
Höfundur er fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Loftmynda ehf.
Ríkisvæðing kortagerðar
Skútuvogi 6 - Sími 568 6755
Teppi á stigaganginn - nú er tækifærið !
Komum á staðinn með prufur og mælum,
ykkur að kostnaðarlausu
Eitt verð niðurkomið
kr. 6.390 m2
Tilefni þessarar
greinar er umræðuþátt-
ur á RÚV 2. mars sl.
sem undirritaður varð
sannast að segja furðu
lostinn við að horfa á.
Þátttakendur virtust
allir, að undanteknum
einum, vera mótfallnir
því, að lagður yrði raf-
magnsstrengur um há-
lendi landsins til Norð-
urlands, en skortur er þar á
rafmagni til eflingar ýmiskonar at-
vinnuuppbyggingu, sem og til al-
mennra nota.
Einn þátttakenda var maður úr
Fjarðabyggð á Austfjörðum. Hann
skar sig úr hópnum með hógværð
sinni og látleysi um leið og hann
lagði áherslu á að raflína þessi yrði
lögð og hefði mátt vera skeleggari í
sínum málflutningi. Augsýnilega féll
hann ekki í kramið hjá öðrum þátt-
takendum.
Þó tók nú fyrst steininn úr, þegar
einn þátttakenda, Styrmir Gunn-
arsson, hrópaði hátt
og endurtók hrópið
tvisvar sinnum, að
lagning rafstrengs yf-
ir hálendið kæmi aldr-
ei til greina og hver
voru nú rökin? Jú, að
hálendið væri slík
náttúruperla að verð-
mæti að slíkt jafnaðist
á við verðmæti allra
fiskimiðanna kringum
landið. Mér sortnaði
fyrir augum og spurði
sjálfan mig hvers kon-
ar vitleysu maðurinn væri eiginlega
að halda fram.
Allir vita að hálendi Íslands er
gróðurlaus auðn, uppblásnir melar,
sandflákar og sandfok, möl, stór-
grýti, leirflákar og rofabörð. Ekki
nóg með það því að samkvæmt mæl-
ingum innlendra sem erlendra nátt-
úrufræðinga þá er hálendi Íslands
hvorki meira né minna en „stærsta
eyðimörk Evrópu“. Hvílík fásinna.
Er það virkilega svo að í umræðu-
þætti sem þessum, þar sem rætt er
mikilvæg málefni, sem snerta lífs-
afkomu þjóðarinnar sé valið fólk,
sem þekkir ekki staðreyndir mál-
anna og síðan kemur einstaklingur,
sem svífst einskis og er rökþrota og
setur fram skoðun um náttúru-
vernd, sem er ekkert annað en
þvæla?
Undarlegt þótti mér að stjórnandi
þáttarins skyldi ekki spyrja þátttak-
endur einn af öðrum hvað ætti að
gera ef rafmagn fengist ekki flutt
um hálendið til Norðurlands, þ.e.a.s.
hvort setja ætti þá upp dísilraf-
stöðvar í sveitum og bæjum fyrir
norðan eða þá að byggt yrði kjarn-
orkuver til þess að vernda hálendið,
náttúruperluna.
Eftir Þórhall
Arason » Allir vita að hálendi
Íslands er gróður-
laus auðn, uppblásnir
melar, sandflákar og
sandfok, möl, stór-
grýti, leirflákar og
rofabörð.
Þórhallur Arason
Höfundur er fyrrv. iðnrekandi og
framkvæmdastjóri.
Raflínustrengur til Norðurlands
- með morgunkaffinu
mbl.is
alltaf - allstaðar