Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.04.2015, Blaðsíða 16

Penny Simkin er sjúkraþjálfari
að mennt og hefur sérhæft sig í
fæðingartengdum málefnum frá
árinu 1968. Hún hefur undir-
búið meira en 13.000 konur,
pör og systkini fyrir fæðingu.
Hún hefur hjálpað hundruðum
kvenna og para í fæðingarferlinu
í gegnum starf sitt sem doula.
Hún er ein eða með öðrum
höfundur margra bóka sem
tengjast meðgöngu, fæðingu og
sængurlegu. Þeirra á meðal eru
The Labor Progress Handbook;
Pregnancy, Childbirth, and the
Newborn: The Complete
Guide; When Survivors Give
Birth: Understanding and Heal-
ing the Effects of Early Sexual
Abuse on Childbearing Women
og The Birth Partner: A Comp-
lete Guide to Childbirth for
Dads, Doulas, and All Other
Labor Companions.
Hún stofnaði með öðrum
DONA International (áður
Bandarísku doulu-samtökin) og
PATTCh, samtök sem stefna að
því að koma í veg fyrir eða
vinna með erfiða fæðingar-
reynslu.
Hún starfar við Bastyr-
háskólann í Washington í
Bandaríkjunum við miðstöð,
sem heitir eftir henni.
Hún ferðast um allan heim til
að flytja erindi á ráðstefnum og
halda vinnusmiðjur.
HVER ER PENNY SIMKIN?
Penny Simkin starfar við Bastyr-háskólann í Washington í Bandaríkjunum.
Hefur hjálpað þúsundum
16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19.4. 2015
Fjölskyldan Nú þegar landið er loks að koma undan vetri er kjörið fyrir fjöl-skylduna að sameinast í útiveru um helgina. Það má vinna í garð-
inum og fara í göngu- eða hjólatúra. Það er bara samveran og úti-
loftið sem gildir.
Göngutúr og garðvinna
Penny Simkin verður meðheilsdagsvinnusmiðju næst-komandi þriðjudag undir
titlinum „When Survivors Give
Birth“. Penny fjallar um reynslu
kvenna í fæðingu sem þolað hafa
kynferðisofbeldi og leiðir til að
styðja þær í gegnum meðgöngu,
fæðingu og sængurlegu.
Soffía Bæringsdóttir stendur
fyrir komu Simkin til landsins en
vinnusmiðjan verður í fjölskyldu-
miðstöðinni Lygnu, Síðumúla 10,
þriðjudaginn 21. apríl næstkom-
andi.
Meðal þess sem farið er yfir á
námskeiðinu er hverjar afleiðingar
þess að hafa orðið fyrir kynferðis-
ofbeldi í æsku eru þegar kona er
barnshafandi, hvernig ofbeldis-
reynsla fylgir barnshafandi konu á
meðgöngu, í fæðingu og í sæng-
urlegu og á hvaða hátt sé hægt að
vinna að góðu sambandi fagfólks
og konu. Simkin kennir leiðir til
að takast á við aðstæður þar sem
kona segir frá ofbeldisupplifun
sinni og segir frá hverjar séu al-
gengar leiðir konu til að takast á
við streitu og fer yfir samtals-
tækni og reynslusögur.
„Ég hef fylgst lengi með Penny
og kynntist henni fyrst í gegnum
það að hún er frumkvöðull í doulu-
starfinu í Bandaríkjunum,“ segir
Soffía sem er sjálf doula, sem á ís-
lensku mætti þýða sem yfirsetu-
kona
Mikilvægi fæðingar-
minningarinnar
„Hún er mjög afkastamikil og virt
í Bandaríkjunum og vinnur þar
innan háskóla,“ segir hún og líkir
henni við samferðakonur hennar,
baráttukonurnar Sheilu Kitzinger,
sem er nýlátin, og Inu May Gask-
in. Simkin á verðugan sess í hópi
þessara frumkvöðla þó að hún
þyki ekki eins róttæk, segir Soffía.
„Penny og Sheila hafa mikið tal-
að um mikilvægi fæðingarminning-
arinnar. Penny hefur verið að
rannsaka hvaða áhrif fæðingar-
minningin hefur á konur,“ segir
Soffía en niðurstaðan er sú að hún
hefur umtalsverð áhrif. Slæm
reynsla lifir með konunni í ára-
tugi. „Á sama hátt getur góð fæð-
ingarupplifun verið valdeflandi og
upplífgandi. Þegar maður er með
konur sem hafa upplifað kyn-
ferðisofbeldi, ekki síst í æsku, get-
ur góð fæðingarreynsla verið sér-
staklega eflandi. Oft hafa þessar
konur skömm og ógeð á líkama
sínum. Allt í einu fær hann þarna
góða virkni, sem er mjög eflandi,“
segir hún.
Mikilvægt að vera við stjórn
Simkin kynnir í vinnusmiðjunni
leiðir og aðferðir sem hægt er að
beita í þessum aðstæðum. „Hún er
búin að kafa djúpt ofan í þetta,
skoða hvernig konurnar bregðast
við á meðgöngu og í barneignar-
ferlinu öllu. Líka hvernig þær
bregðast við í fæðingunni og
hverjir séu viðkvæmu punktarnir.
Eitt af því sem skiptir miklu máli
fyrir flestar konur sem hafa orðið
fyrir kynferðisofbeldi er að hafa
vald yfir líkama sínum. Það að líða
eins og maður sé við stjórnvölinn
er oft stærsta atriðið,“ segir Soffía
og bætir við að spítalaumhverfið
bjóði ekki alltaf upp á þetta.
Simkin bendir á að til dæmis
eigi að forðast óþarfa legganga-
skoðanir hjá þessum hópi. Öll
snerting frá heilbrigðisstarfsfólki,
sem geti flokkast sem yfirvald,
geti haft neikvæð áhrif.
Simkin trúir á mátt orðanna.
„Síðast þegar ég hitti hana ræddi
hún um áhrif þess að ræða fæð-
inguna frekar sem „útrás“ heldur
en „innrás“. Það hafi oft breytt
öllu að minna konurnar á að barn-
ið væri á leiðinni út. Ofbeldið sem
þær urðu fyrir er svo mikil innrás
en barnið er útrás. Þarna notar
hún eitt orð í fæðingu sem einfald-
ar hana.“
Soffía segir að vinnusmiðjan sé
hugsuð fyrir fólk sem vinni með
konum í barneignarferlinu öllu. „Á
meðgöngu, fæðingu og sængur-
legu. Þetta eru hjúkrunarfræð-
ingar, ljósmæður, læknar, doulur,
jógakennarar og allir sem koma
að konu á þessum tíma,“ segir
hún.
Þekkingu vantar á
málefninu
Hefur skort þekkingu á þessu
málefni á Íslandi?
„Já, en það hefur verið rosaleg
vakning. Til dæmis var nýlega sett
inn í mæðraverndina að það eigi
að spyrja allar konur um hvort
þær hafi orðið fyrir ofbeldi á lífs-
leiðinni, sem er stórt skref,“ segir
hún en útskýrir að það vanti eitt-
hvað upp á tenginguna alla leið.
„Hvernig er unnið með þetta í
framhaldinu og með hvaða hætti
er því skilað af sér í fæðinguna?“
Simkin talar um að allt að ein af
hverjum þremur hafi orðið fyrir
ofbeldi og margar hafi ekki sagt
frá ofbeldinu. Því sé ljóst að
margar konur sem hafi orðið fyrir
kynferðisofbeldi komi í mæðra-
vernd og því þurfi ljósmæður og
aðrir að vera vakandi fyrir þessum
möguleika.
Soffía segir að stundum séu lík-
amlegu viðbrögðin þau að bæla
upplifunina eða segja að ofbeldið
hafi ekki haft nein áhrif. Eitt ein-
kenni er að þessi hópur efist og
spyrji mikið og eigi erfitt með að
treysta fagfólkinu og séu konurnar
því oft flokkaðar sem „erfiðar“.
Þetta eigi þó auðvitað ekki við all-
ar konur sem hafa verið misnot-
aðar.
Simkin leggur áherslu á að forð-
ast þessa flokkun og hefur eft-
irfarandi orð að leiðarljósi: „Hún
hefur góða ástæðu fyrir að líða
svona, haga sér svona, tala svona,
trúa þessum hlutum og ég er
kannski skotmarkið en ég er ekki
ástæðan.“
Nánari upplýsingar um vinnu-
smiðjuna má finna á hondihond.is.
SÉRSTAKA AÐGÁT ÞARF Í UMÖNNUN BARNSHAFANDI KVENNA SEM HAFA ORÐIÐ FYRIR KYNFERÐISOFBELDI Í ÆSKU
Góð fæðing
valdeflandi
Meðal þess sem farið er yfir á námskeiðinu er á hvaða hátt sé hægt að vinna að góðu sambandi fagfólks og konu. Simkin
kennir leiðir til að takast á við aðstæður þar sem kona segir frá ofbeldisupplifun sinni.
Getty Images/iStockphoto
PENNY SIMKIN ER Á LEIÐ TIL LANDSINS OG VERÐUR MEÐ
HEILSDAGSVINNUSMIÐJU Í LYGNU Í NÆSTU VIKU. HÚN
FJALLAR UM FÆÐINGARREYNSLU KVENNA SEM URÐU FYR-
IR KYNFERÐISOFBELDI Í ÆSKU OG LEIÐIR FYRIR FAGFÓLK
TIL AÐ STYÐJA ÞÆR Í GEGNUM MEÐGÖNGU, FÆÐINGU
OG SÆNGURLEGU.
Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
Soffía Bæringsdóttir