Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.04.2015, Blaðsíða 59
19.4. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 59
Það liggja ekki margar skáld-
sögur eftir tékkneska rithöf-
undinn Franz Kafka, en flestar
eru þær jafnan taldar með
helstu skáldverkum tuttugustu
aldar. Höllin er í þeim hópi, en í
henni segir frá K, sem kemur í
þorp eitt. Hann kynnir sig sem
landmælingamann og segist
vera á vegum hallar sem gnæfir
yfir þorpið í eiginlegri og óeig-
inlegri merkingu, en viðtök-
urnar sem hann fær eru
blendnar.
Kafka auðnaðist ekki að ljúka
við verkið – Höllinni lýkur í
miðri setningu, en í ítarlegum
eftirmála þýðendanna, Ástráðs
Eysteinssonar og Eysteins Þor-
valdssonar er gerð nánari grein
fyrir verkinu og Kafka almennt.
Höllin eftir
Franz Kafka
Hæstu peningaverðlaun sem veitt eru fyrir bókmenntir eru svo-
nefnd IMPAC-verðlaun sem eru meðal annars veitt af Dyflinnar-
borg. Stuttlisti verðlaunanna IMPAC-verðlaun 2015 var kynntur í
síðustu viku.
Eftir því var tekið í Írlandi að ekki er nema einn írskur rithöf-
undur á listanum, Colum McCann með bókina TransAtlantic, en
aðrir á listanum eru Chimamanda Ngozi Adichie með Americanah.
Mahi Binebine með Horses of God, Jim Crace með Harvest, Rich-
ard Flanagan með The Narrow Road to the Deep North, Hannah
Kent með Burial Rites, Bernardo Kucinski með K, Andreï Makine
með Brief Loves that Live Forever, Alice McDermott með Some-
one og Roxana Robinson með Sparta.
Eins og sjá má er listinn óvenjufjölbreyttur, í það minnsta sé mið-
að við hefðbundnari verðlaunalista, sem ræðst meðal annars af því
að listinn er unninn upp úr listum frá bókasöfnum um heim allan og
nær yfir bækur frá síðustu tveimur árum hverju sinni
Sjón, Ragna Sigurðardóttir og Ólafur Jóhann Ólafsson hafa verið
tilnefnd til verðlaunanna, en Sjón er eini íslenski höfudurinn sem
komist hefur á stuttlistann, en það var fyrir Rökkurbýsnir 2013.
Þess má geta að bók Hönnu Kent kom út á íslensku á vegum For-
lagsins á síðasta ári undir heitinu Náðarstund.
Kólumbíski rithöfundurinn Juan Gabriel
Vásquez hlaut IMPAC-verðlaunin 2014.
Ljósmynd/Rodrigo Fernández
STUTTLISTI IMPAC-VERÐLAUNANNA
Árið 1973 sló bandaríski rithöfundurinn
Erica Jong í gegn með skáldsögunni Fear
of Flying sem varð vinsæl og verulega um-
deild fyrir opinskáar lýsingar á kynlífi og
löngunum söguhetjunnar, Isadora Wing,
konu á þrítugsaldri sem er ekki viss hvert
hún vill stefna í lífinu. Bókin seldist met-
sölu víða um heim og er jafnan talin með
femínískum skáldverkum en Jong hefur
líka barist fyrir mannréttindum og meðal
annars barist fyrir auknum mannrétt-
indum samkynhneigðra.
Erica Jong skrifaði margar bækur fleiri
en Fear of Flying, en engin bók hennar
hefur náð viðlíka sölu – selst hafa af Fear
of Flying um 27 milljón eintök og þóttu
því mikil tíðindi þegar kynnt var að næsta skáldsaga hennar, sem kem-
ur út í september næstkomandi, heitir Fear of Dying. Bókin segir frá
gamalli leikkonu, Vanessa Wonderman, sem sinna þarf foreldrum sem
liggja banaleguna, öldruðum og dauðyflislegum eiginmanni og ófrískri
dóttur.
NÝ BÓK FRÁ ERICU JONG
Bandaríski rithöfundurinn
Erica Jong.
Forlagið hefur gefið út í kilju
bókina Fyrir sunnan, þriðja
bindið í æviminningaröð
Tryggva Emilssonar, en ævi-
minningar hans vöktu mikla at-
hygli þegar þær komu út á ár-
unum 1976-1979, og fyrstu
bindin í æviminningunum, Fá-
tækt fólk og Baráttan um
brauðið, voru tilnefnd til Bók-
menntaverðlauna Norð-
urlandaráðs.
Tryggvi fæddist 1902 í Ham-
arkoti, litlu bændabýli fyrir ofan
Oddeyri á Akureyri, og ólst
upp við kröpp kjör og erfiða
lífsbaráttu sem hann lýsti í fyrri
tveimur bindunum. Fyrir sunn-
an hefst aftur á móti þar sem
hann flyst til Reykjavíkur 1947
og lýsir umbrotum þeirra ára í
verkalýðs- og stjórnmála-
átökum og líka harðri lífsbar-
áttu.
Tryggvi
Emilsson
fyrir sunnan
Tryggvi Emilsson
Innlend og
erlend klassík
í kiljum
KOSTAKILJUR
GÓÐU HEILLI ERU MENN ENN AÐ GEFA ÚT ÞAÐ
SEM KALLA MÁ KLASSÍSKAR BÓKMENNTIR, INN-
LENDAR OG ERLENDAR. SUMAR BÆKUR ERU
KLASSÍSKAR FYRIR RITSNILLD ÞESS SEM SKRIFAR
EN SVO ERU AÐRAR KLASSÍSKAR FYRIR FRÁ-
SÖGNINA, EINS OG STÓRMERKILEG BÓK LEIFS H.
MULLERS SEM HEFUR VERIÐ ENDURÚTGEFIN.
Grasið syngur, fyrsta skáldsaga
breska nóbelsverðlaunahafans Dor-
is Lessing, segir frá Mary sem elst
upp Ródesíu sem var en heitir nú
Zimbabwe. Mary giftist bónda og
svo fer að hún tekur við rekstri bú-
garðsins. Hún fyrirlítur blökku-
mennina sem starfa á búgarðinum
og beitir þá harðræði, en á sama
tíma laðast hún að einum starfs-
manna sinna.
Grasið syngur
eftir Lessing
1942 var Leifur H. Muller, íslenskur náms-
maður í Ósló, handtekinn af þýsku öryggis-
lögreglunni Gestapo. Honum var fyrst haldið
í Grini-fangelsinu í Noregi og síðar í hinum
illræmdu Sachsenhausen-fangabúðum í
Þýskalandi. Leifur var svo frelsaður úr fanga-
búðunum um miðjan mars 1945 og sneri
heim til Íslands í byrjun júlí sama ár. Hann
skrifaði bókina Í fangabúðum nazista um
handtöku sina og veruna í Sachsenhaus-
en-búðunum og kom sú bók út sama haust
og hann sneri heim, í september 1945. Vaka
gefur bókina út að nýju með inngangi og eft-
irmála eftir sagnfræðingana Hall Örn Jónsson
og Jón Ingvar Kjaran.
Leifur H. Muller í
fangabúðum nazista
BÓKSALA 08.-14. APRÍL
Allar bækur
Listinn er tekinn saman af Eymundsson
1 Viðrini veit ég mig veraÓttar Guðmundsson
2 Vertu úlfurHéðinn Unnsteinsson
3 Ástin, drekinn og dauðinnVilborg Davíðsdóttir
4 Britt - Marie var hérFredrik Backman
5 Gleymdu stúlkurnarSara Blædel
6 Ormstunga, þriggja heima sagaKjartanYngvi Björnsson /
Snæbjörn Brynjarsson
7 SyndlausViveca Sten
8 Nikký og baráttan umbergmálstréð
Brynja Sif Skúladóttir
9 AfturganganJo Nesbø
10 ZackMons Kallentoft /Markus Lutteman
Íslenskar kiljur
1 Britt - Marie var hérFredrik Backman
2 Gleymdu stúlkurnarSara Blædel
3 SyndlausViveca Sten
4 AfturganganJo Nesbø
5 ZackMons Kallentoft /Markus Lutteman
6 Eiturbyrlarinn ljúfiArto Passilinna
7 KrabbaveislanHlynur Níels Grímsson
8 HaugbúiJohan Theorin
9 Nóttin langaStefán Máni
10 Stúlkan með náðargáfurnarM.R.Carey