Reykjalundur - 01.06.1962, Síða 19

HAUKUR ÞÓRÐARSON, læknir:
Endurþjnlfun
Hækkandi meðalaldur.
Það hefði mátt búast við því, að líkam-
leg og andleg örorka meðal fólks mundi
stórum minnka samfara bættum heilbrigðis-
háttum almennt, en svo hefur í rauninni
ekki orðið. Ekki er þetta eins mótsagna-
kennt og í fljótu bragði virðist. Hækkandi
meðalaldur, betri varnir gegn sjúkdómmn
og aukin björgun á mannslífum yfirleitt eftir
sjúkdóma og slys hafa skapað ný viðhorf
og samfara þeim ýmis vandamál, m.a. hækk-
andi tölu öryrkja.
Orðin „örorka“ og „öryrki“ eru tiltölu-
lega ný í almennu, íslenzku máli, og er ekki
grunlaust, að fólk leggi nokkuð misjafna
merkingu í orðin. Hvað sem segja má um
skilgreiningu þeirra, þarf öllum að vera
ljóst, að þau eru ekki nauðsynleg samnefni
við skort á starfsgetu eða áreiðanleika í
sambandi við vinnu. Það reynist svo í mörg-
um, en e.t.v. ekki öllum tilfellum, að draga
má mikið úr takmörkun vinnugetu. Til þess
að því marki verði náð, verða sjúklingar oft-
sinnis að fara í gegnum langa og stranga
endurþjálfun og aðra nauðsynlega meðferð,
og auk þess verður þjóðfélagið fyrir sitt
leyti að sýna viðkomandi aðiljum vissan
skilning. Venjulega þarf sá skilningur ekki
að koma fram sem sérstöðuástand innan
þjóðfélagsins, heldur fremur sem dálítið for-
dómaléttari hugmyndir um þessi mál.
Það er auðskilið, að hækkandi meðalaldur
fólks hefur skapað ný viðhorf í heilbrigðis-
málum. Síðan um síðustu aldamót hefur
meðalaldurinn hækkað um 20 ár, frá um
50 árum upp í nálega 70 ár. Þessi hækkaða
Revkjalundur
hlutfallstala eldra fólks eykur tíðni kvilla
og sjúkdóma, sem þeim aldursflokki til-
heyrir, og það er einmitt svo, að þeir kvillar
orsaka tíðum einhverja líkamlega örorku.
Slys eru sennilega ekki tíðari nú en fyrir
t.d. 50 árum, en þau eru alvarlegri og meiri
nú til dags, vegna aukinnar véla- og bif-
reiðanotkunar. Og fleiri mannslífum er
bjargað frá dauða nú en áður eftir slys.
Einnig virðist örorka vegna truflana á sál-
arlífi fara vaxandi.
Hver eyrir kemur margfalt
til baka.
Þannig er ýmislegt, sem stuðlar að því
að viðhalda og jafnvel hækka tölu öryrkja,
þrátt fyrir stórstígar framfarir í heilbrigðis-
málum. Þjóðfélaginu ber skylda til að sjá
fyrir öryrkjum sínum á fullkomnasta hátt.
Það fer fjarri því, að bezta endanlega lausn-
in sé sú, að greiða þeim örorkubætur mánuð
eftir mánuð og ár eftir ár, og telja þá aðeins
til þjóðfélagsins sem bótaþega fyrir lífstíð.
Allir sjá, að það er óheppileg lausn málsins
bæði þjóðfélaginu og viðkomandi einstakl-
ingum. Endanlegu markmiði lækningar er í
rauninni ekki náð, fyrr en sjúklingurinn
17