Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.06.2015, Blaðsíða 56

Mér þarf helst að líka vel við þannsem ég tek mynd af,“ segir DavíðÞorsteinsson sem í dag, laugardag,
opnar ljósmyndasýningu sem nefnist Fólkið í
bænum á Veggnum í Þjóðminjasafni Íslands.
Á sýningunni getur að líta 12 litljósmyndir
sem Davíð valdi úr um einu hundraði mynda
sem hann hefur tekið á sl. þremur árum á
belgmyndavél fyrir 4x5 þumlunga filmu.
Að sögn Davíðs var hann mjög virkur sem
áhugaljósmyndari á árunum 1983 til 1997 og
tók þá aðeins svart/hvítar myndir. „En svo
kom að því að ég hætti að sjá tilganginn með
þessu og gaf ljósmyndun upp á bátinn,“ seg-
ir Davíð, sem árið 2011 sendi frá sér veglega
ljósmyndabók með úrvali af svart/hvítu
myndunum sínum.
„Það var afskaplega gaman að vinna að út-
gáfu bókarinnar og þegar ég var kominn
með hana í hendur fór mig strax að langa til
að taka myndir aftur. Ég vildi hins vegar
forðast endurtekningu og fór þess vegna að
taka í lit,“ segir Davíð og tekur fram að sér
finnist hann fá meiri nánd við viðfangsefni
sitt með því að taka myndirnar á kyrrstæða
vél á þrífæti. Spurður hvernig hann velji fyr-
irsætur sínar og staði segir Davíð allan gang
vera á því. „Mér finnst gaman að taka mynd-
ir af fólki í sínu hversdagslega umhverfi og
leita m.a. til verslunar- og veitingafólks í
miðbænum,“ segir Davíð og tekur fram að
hann sé með myndum sínum alls ekki að
reyna að fanga karakter manna. „Ég hef
áhuga á útliti fólks en ekki sálarlífi,“ segir
DAVÍÐ ÞORSTEINSSON SÝNIR FÓLKIÐ Í BÆNUM
„Vildi forðast
endurtekningu“
DAVÍÐ ÞORSTEINSSON HÆTTI AÐ MYNDA ÞEGAR HANN SÁ EKKI LENGUR
TILGANGINN MEÐ ATHÆFI SÍNU. EN SVO KVIKNAÐI ÁHUGINN AFTUR.
Silja Björk Huldudóttir silja@mbl.is
Rebekka Hilda Gestsdóttir og Kristín Thelma
Birgisdóttir unnu í Fiskbúðinni Vegamótum.
Ljósmynd/Davíð Þorsteinsson
56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.6. 2015
Ólöf Nordal opnar myndlistarsýningu í
Fræðasetri um forystufé á Svalbarði í Þist-
ilfirði í dag, laugardag, kl. 16. Ólöf hefur áður
unnið verk þar sem forystufé var uppspretta
hugmynda. Hún sýnir að þessu sinni vídeó-
verk og ljósmyndir, en við undirbúning sýn-
ingarinnar heimsótti Ólöf fjárhús og forystu-
fé bæði sunnan og norðan heiða.
Á Fræðasetrinu er safnað saman á einn
stað fróðleik um íslenska forystuféð og það
gert aðgengilegt fyrir almenning og fræði-
menn. Sýning Ólafar verður uppi í Forystu-
setrinu í allt sumar eða til 31. ágúst. Setrið er
opið alla daga milli kl. 11 og 18.
ÓLÖF NORDAL Í FRÆÐASETRI
FORYSTUFÉ
Forystuféð er í forgrunni á Fræðasetrinu.
Kaffihúsið Græna kannan á Sólheimum.
Menningarveisla á Sólheimum verður sett í
10. skipti í dag, laugardag, kl. 13, en veislan
stendur til 22. ágúst nk. Sólheimar fagna í
ár 85 ára afmæli auk þess sem þess er
minnst með ljósmyndasýningu í íþróttahúsi
staðarins að 30 ár eru síðan Reynir Pétur
gekk hringinn um Ísland með eftirminnileg-
um hætti. Í Sesseljuhúsi verða umhverfis-
tengdar sýningar auk þess sem fræðandi og
skemmtilegir fyrirlestrar verða í boði í allt
sumar.
Sýning á listmunum íbúa verður í Ingu-
stofu, en þar verður að finna verk sem íbú-
ar hafa unnið á vinnustofum Sólheima. Tón-
leikar eru alla laugardaga í Sólheimakirkju
þar sem fjölbreyttur hópur listamanna mun
koma fram. Af öðrum viðburðum sumars-
ins má nefna að Háskólalestin kemur í
heimsókn, hestadagar verða í boði, brúðu-
leikhús og sænskur fjöllistahópur. Ókeypis
er á alla viðburði sumarsins.
MENNINGARVEISLA
SÓLHEIMAR
Mosfellingarnir í Tinda-
tríóinu, feðgarnir Bjarni
Atlason, Guðlaugur Atla-
son og Atli Guðlaugsson,
flytja ásamt Arnhildi Val-
garðsdóttur píanóleikara
íslensk lög af fjörugri
gerðinni á fyrstu stofu-
tónleikum sumarsins á
Gljúfrasteini á morgun,
sunnudag, kl. 16.
Á efnisskrá tónleikanna verða íslensk lög,
m.a. eftir Sigvalda Kaldalóns, Sigfús Hall-
dórsson, Jón Ásgeirsson og Braga Valdimar
Skúlason. Ljóðin eru m.a. eftir Halldór Lax-
ness, Jón frá Ljárskógum, Stephan G. Steph-
ansson og Valdimar Hólm Hallstað.
Stofutónleikarnir eru haldnir hvern sunnu-
dag frá júníbyrjun til ágústloka og hefjast
ávallt kl. 16. Miðaverð er 1.500 krónur.
TÓNLEIKAR Á GLJÚFRASTEINI
TINDATRÍÓ
Gljúfrasteinn
Menning
Ekki eru liðin nema fimm ár síðan Valdi-mar Thorlacius eignaðist sína fyrstumyndavél, en fyrir rúmu ári útskrif-
aðist hann úr Ljósmyndaskóla Íslands. Hann
tekur um þessar mundir þátt í sýningum á
ljósmyndatvíæringnum WFFA 2015 í Varsjá
í Póllandi og í dag, laugardag, verður í
Myndasal Þjóðminjasafns Íslands opnuð
fyrsta einkasýning hans I Ein/Einn samhliða
því sem Crymogea gefur út bók með mynd-
um sýningarinnar sem byggist á lokaverk-
efni hans frá Ljósmyndaskóla Íslands.
„Ég keypti mér myndavél þar sem ég var
staddur úti í Kaliforníu vegna þess að mig
langaði til að skrásetja „sörfið“ sem ég
stundaði af miklu kappi þá,“ segir Valdimar
og tekur fram að hann hafi ekki alið með sér
draum um að verða ljósmyndari. „En svo
leiddi eitt af öðru,“ segir Valdimar og tekur
fram að hann sé mjög þakklátur fyrir þann
meðbyr sem hann hafi hlotið og segir það
mikinn heiður að fá að sýna í Þjóðminjasafn-
inu og vera gefinn út hjá Crymogeu. „Segja
má að boltinn hafi farið að rúlla hjá mér eft-
ir að ég fór í „portfolio review“ hjá Ljós-
myndasafni Reykjavíkur á Ljósmyndadögum
í febrúar 2014,“ segir Valdimar, en við lok
dagskrár umræddra Ljósmyndadaga hlaut
hann ásamt Báru Kristinsdóttur styrk úr
Minningarsjóði Magnúsar Ólafssonar, en
Magnús var einn helsti ljósmyndari þjóð-
arinnar á öndverðri nítjándu öld.
Hlutlaus skráning
Spurður um tilurð sýningar sinnar segir
Valdimar nokkur ár síðan hún kviknaði.
„Hugmyndina fékk ég fljótlega eftir að ég
byrjaði í Ljósmyndaskólanum, en útfærslan
á þessu heimildarverki tók á sig skýrari
mynd eftir því sem á skólavistina leið. Mig
langaði að skrásetja algjörlega hlutlaust að-
stæður fólks sem býr eitt, án þess þó að
reyna að leita svara við því hvers vegna
það býr eitt. Þetta er heimur sem er að
hverfa, því þegar þetta fólk deyr frá bæj-
unum þá er enginn sem tekur við,“ segir
Valdimar og tekur fram að það sem heilli
hann við heimildarljósmyndun sé hversu
sönn hún í eðli sínu er. „Það er engin til-
gerð, ekkert uppstillt. Þarna er bara verið
að sýna hlutina eins og þeir eru. Ég er ekki
að reyna að búa til eitthvað sem ekki er.“
Fyrir lokaverkefni sitt, sem sýningin og
bókin byggist á, ferðaðist Valdimar vítt og
breitt um landið um nokkurra vikna skeið,
tók viðtöl við um tuttugu einstaklinga sem
hann fékk einnig leyfi til að mynda. Með
ljósmyndunum á sýningunni eru sagðar sög-
ur af heimi tíu einfara jafnt í bæjum og
sveitum. Myndirnar, sem á sýningunni eru
rúmlega fimmtíu, sýna einbúa í daglegu lífi;
að dytta að húsnæði, sinna búfé sínu, smíða
líkkistur, hlusta á veðurfréttir, lesa blöðin og
blunda yfir sjónvarpsfréttum, en tíminn líður
hægt í heimi einfarans. Inn á milli portretta
getur að líta myndir af umhverfi einbúanna
bæði innan húss og utan. „Mig langaði að
sýna hvað þau sjá í umhverfi sínu, hvað þau
upplifa og við hvað þau búa. Markmiðið er
að þetta sé hlutlaus skráning á því sem fyrir
augu þeirra ber,“ segir Valdimar sem valdi
að taka allar myndirnar í lit. „Hefðu mynd-
irnar verið teknar í svarthvítu hefði það ver-
ið of dramatískt, auk þess sem það hefði bú-
ið til ákveðna fjarlægð jafnt í tíma og rúmi.
Þetta er eitthvað sem er að gerast núna og
ekki í fortíðinni.“
Svaf í bílnum á bæjarhlaðinu
Inntur eftir því hvernig honum hafi tekist að
hafa uppi á fyrirsætum sínum segist Valdi-
mar hafa fengið ábendingar úr ýmsum áttum
eftir því sem verkefni hans spurðist út. „Auk
þess hefur tengdafaðir minn um árabil ekið
gripaflutningabíl og hann gat bent mér á
fjölda einbúa víða um land,“ segir Valdimar
sem oft þurfti að sýna mikla þrautseigju til
að ná góðu myndefni. „Ég bankaði upp á og
kynnti mig og verkefni mitt. Suma daga fékk
maður bara neikvæð viðbrögð, en flestir tóku
mér þó vel,“ segir Valdimar sem eyddi allt
frá einum degi upp í nokkra með fyrirsætum
sínum. „Ég kynntist fólkinu misvel, en suma
heimsótti ég margoft meðan ég eyddi aðeins
nokkrum klukkutímum með öðrum. Ég eyddi
eins löngum tíma með hverjum og einum og
mér fannst nauðsynlegt til að ná nógu góðu
efni, án þess þó að vera að ónáða fólkið.
Stundum var mér boðið að gista, en fannst
ekki rétt að þiggja það því þá hefði sam-
bandið breyst og ég verið hættur að vera að-
eins hlutlaus skrásetjari og orðinn gestur
viðkomandi og þar með farinn að hafa áhrif
á myndefni mitt,“ segir Valdimar sem svaf
frekar í bílnum sínum á bæjarhlaðinu.
„Þrátt fyrir öll nei-in þá kom mér satt að
segja á óvart hversu margir voru til í að
leyfa mér að mynda og vildu ræða við mig,“
segir Valdimar, en í bókinni er myndum og
ummælum einbúanna stillt upp saman með
áhrifamiklum hætti.
Heita vatnið næsta verkefni
Að sögn Valdimars reyndist mun erfiðara að
finna konur til þátttöku í heimildarverkinu
en karla. „Sennilega helgast það af því að
konur eru mun færri í hópi einbúa og þær
konur sem búa einar eru mjög hikandi að
hleypa ókunnugum svona nálægt sér. Þær
virka varari um sig. Sennilega á það betur
við karlmenn að vera einir, heldur en konur.
Mér fannst einnig mun erfiðara að ná til
kvennanna í hópi einbúa,“ segir Valdimar, en
aðeins ein kona er í hópi þeirra tíu sem röt-
uðu á sýningu og í bókina.
VALDIMAR THORLACIUS SKRÁSETUR LÍF OG AÐSTÆÐUR EINBÚANS
„Heimur sem er að hverfa“
I EIN/EINN NEFNIST FYRSTA EINKASÝNING VALDIMARS THORLACIUS, SEM OPNUÐ VERÐUR Í MYNDASAL ÞJÓÐ-
MINJASAFNSINS Í DAG. SAMHLIÐA GEFUR CRYMOGEA ÚT BÓK MEÐ MYNDUM VALDIMARS.
Silja Björk Huldudóttir silja@mbl.is
„Hefðu myndirnar verið teknar í svarthvítu
hefði það verið of dramatískt.“
Ljósmynd/Valdimar Thorlacius