Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.06.2015, Blaðsíða 45

7.6. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45
kommisserum ESB, sem kalla ekki allt ömmu sína, leið
ekki vel yfir þessari framgöngu umsóknarríkisins.
Hvernig getur almenningur treyst þingmönnum sem
í stjórnarandstöðu hafa ekki manndóm til að láta slíkt
mál rækilega til sín taka?
Enn horft til Grikklands
Fróðlegt er í andrá þessarar umræðu að líta til Grikk-
lands. Enginn veit á þessu augnabliki hvort Grikkir
hrökkvi út úr evrusamstarfinu eða ekki og þá væntan-
lega einnig út úr ESB eða hvort ótti sambandsins við
„dómínóáhrif“ þessa smábrests þýði að leiðtogar þess
láti ekki sverfa til stáls.
Enginn blaðamaður spáði betur fyrir um rás atburða
í aðdraganda bankahruns í Bandaríkjunum og Evrópu
en Ambrose Evans-Pritchard. Faðir hans var einn
kunnasti mannfræðingur síðari tíma og kannski hefur
þekkingin þaðan hjálpað syninum að lesa manneskjuna
betur en sumir aðrir.
A. Evans-Pritchard segir svo í nýlegri grein í laus-
legri þýðingu: „Óvarlegt er að vanmeta það stjórn-
málalega fárviðri sem verður í kjölfar þess að Evrópa
reynist ófær um að halda myntsamstarfin heilu og
Grikklandsmálið reynist henni óviðráðanlegt.
Sú stjórnmálalega skipun heimsins sem varð ofan á
síðustu áratugina eftir seinna stríð sætir þegar ógnum
frá Rússlandi sem vill rétta sinn hlut á ný.“
Pritchard minnir á að ríkisvald í Mið-Austurlöndum
og Norður-Afríku hafi hrunið til grunna og ógnar-
ástand ríki þar nú, og á sama tíma séu harðstjórnaröfl í
Ný-Ottóman-veldisstíl að hrekja Tyrkland út úr sínu
nána samstarfi við Vesturveldin. „Að missa Grikkland
frá sér við þessar aðstæður – og það illa – myndi þýða
stjórnmálalegan jarðskjálfta,“ segir Pritchard.
Að hans mati er ekki hægt að fullyrða neitt um það,
af hagfræðilegu öryggi, hvernig Grikklandi myndi
farnast ef landið hyrfi út úr evrunni núna: „Kórsöngur
hræðsluaðvarana frá leiðtogum evrusvæðisins um að
missir evrunnar leiddi ógnarlega eyðileggingu yfir
Grikki er aðeins samningatæknilegt innlegg eða mark-
laus klisja. Hver einasta fullyrðing í flaumi slíkra sem
áróðursmenn evrunnar hafa hamrað á síðustu 20 árin
hefur reynst röng. Evran ýtti ekki undir hagvöxt á
myntsvæðinu. Hún tryggði ekki samruna né tók hún
við af dollaranum sem aðalmyntin í gjaldeyrisforða-
búrum seðlabanka og annarra, né færði hún þjóðirnar
tilfinningalega saman. Og fullyrðingar um að evru-
höfnunarþjóðir eins og Bretar, Svíar og Danir myndu
gjalda það dýru verði að standa utan við myntina
reyndust innihaldslaust fleipur.“
Horft heim
Hér á Íslandi kannast menn vel við slíkan hræðslu-
áróður, síendurteknar klisjur og alhæfingar úr munni
sanntrúaðra. Þær hafa því miður komið í svipuðum
mæli frá „hlutlausum fræðimönnum“ og sanntrúuðum
stjórnmálamönnum, sem sumir eiga ekkert eftir í hug-
sjónakassanum sínum nema von um aðild að ESB.
Flestar eru klisjurnar innfluttar og útslitnar en inn-
lendar viðbætur og hrakspár hafa fylgt. Ferðin í hrað-
lestinni inn í Brusseldýrðina átti að gera Ísland að
efnahagslegri paradís á jörð á svipstundu. „Aðeins um-
sóknin ein“ myndi gera efnahagslegt kraftaverk.
Staðreyndin er hins vegar sú að átta árum eftir
„hrun“ er atvinnuleysi á Spáni, Grikklandi og Portúgal
enn ógurlegt. Fjórðungur vinnufærra landsmanna
hefur gengið atvinnulaus í þessum löndum allt frá
árinu 2008. Hér er staðan öll önnur.
Síðustu fréttir frá nágrönnum okkar Írum eru þær
að þar flýi tugþúsundir æskumanna fósturjörðina á ári
hverju, enda er enn 30 prósenta atvinnuleysi í þeirra
röðum.
Og Íslendingar gerðu rétt í því að gleyma aldrei
hrakspánum um það hvað gerast myndi hér á landi ef
þeir leyfðu sér að hafna Icesave-kröfunum. Á þjóðinni
dundu einhver hrikalegustu ósannindi sem nokkur
ríkisstjórn (og handbendi hennar á ólíklegustu
stöðum) hefur borið á borð fyrir fólkið sem borgar
henni laun og hún er í vinnu hjá.
Sá blettur er sem betur fer þvottekta og fer ekki
hvernig sem skúrkarnir skrúbba.
En atburðurinn hefur einnig þau áhrif að almenn-
ingur treystir Alþingi enn illa. Í vandræðum sínum
svara aðspurðir í könnunum að þeir treysti nú Pírötum
best allra flokka.
Enginn veit þó fyrir hvað sjóræningjarnir standa.
Þeir sjálfir mega eiga það að þykjast ekki einu sinni
vita það.
Það er kannski það sem gerir þá svona aðlaðandi í
augum ráðvilltrar þjóðar.
Morgunblaðið/Golli