Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2007, Page 33

Þegar talað er um að bein hafi verið nokkuð þokkaleg er átt við að sum
þeirra voru nær horfin, helst smábein, en að mörg mætti hirða. Allmorkin
þýðir að beinin voru mjög illa farin og að aðeins væru fáein hirðanleg.
Flest bein þessara grafa sem upp náðust voru endurjarðsett að ósk
bæjaryfirvalda.
Tafla 2. Ástand beina:
Heil grind . . . . . . . . . . . 1
Nokkuð þokkaleg . . . . . . . . 3
Allmorkin . . . . . . . . . . . 7
Svart duft einungis. . . . . . . . 7
Bein sjást sem „för í moldinni“ . . 5
Engin bein sáust . . . . . . . . . 14
Alls . . . . . . . . . . . . . . . 37

Tekin voru nokkur sýni og send Þjóðminjasafni. Af skýrslu frá því verður
ekki ráðið hvort tekist hafi að greina kyn eða aldur fjögurra grindaleifa
sem sendar voru.55 Það voru heillegustu grindurnar, þar af hálf höfuðskel.
Svart duft markar það að ekki sáust aðrar leifar í gröfinni en svört mold
í botni grafar og eru beinaleifar. Í einni gröfinni virtust þessar leifar
vera samtvinnaðar trefjum úr viði með rauðleitum blæ (14. gröf). Í
nokkrum tilvikum sáust beinin einungis sem ljósar rákir í jarðveginum.
Ef hins vegar var reynt að hreyfa beinin voru þau sem mold viðkomu og
gersamlega vonlaust að ná þeim upp.
Einungis ein heilleg beinagrind fannst (27). Tel ég að það hafi verið
ein yngsta gröfin. Annars er erfitt að meta aldur grafanna. Þó má reyna að
meta innbyrðis aldur sumra þeirra ef varlega er fetað.
Ekki er hægt að sjá neinn sérstakan mun á umbúnaði eftir því hvar
grafirnar var að finna. Þetta skiptir máli því fyrirmenni voru fremur
jarðsett innan eða næst kirkju en almúginn fjær.
Grafirnar lágu allar austur-vestur, þ.e. eins og heimamenn marka þær
áttir. Rétt væri að segja norðvestur-suðaustur. Í tveimur sneri höfðalagið
öfugt við hinar (9/12). Í umfjöllun hér á eftir vísa tölur í svigum til
merkinga grafanna við uppgröftinn. Fyrst er fjallað um grafir fjær kirkju
en svo um legstaði sem lágu næst rústinni eða undir henni.
Vestan kirkjunnar voru engar grafir. Svipaða tilhneigingu má sjá að
Neðra Ási. Að Þórarinsstöðum var hins vegar jarðað allt um kring.57
32 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS