Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2007, Page 109

108 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Hið syðra var síðar endurbyggt en þá var hið nyrðra farið úr notkun.
Beggja vegna við gólfflötinn sjálfan voru allmargar mjóar dældir eða
skorur og virðist eins og norðanverður miðhluti skála hafi verið hólfaður
niður. Ef til vill voru það rúmstæði eða lokrekkjur sem þannig voru
afmörkuð. Steinaraðir sem sveigðu eins og veggirnir lágu meðfram þeim
eftir skálanum mestöllum og er líklegt að þeir séu undirstöður timburþils
sem skilið hefur að setin og torfvegginn. Milli þils og veggja var mjótt bil,
skot.
Jarðhýsið (hús G)
Niðurgrafna húsið eða jarðhýsið G var fremur einfalt að gerð. Þar hafði
verið grafin djúp hola, næstum ferhyrnd, u.þ.b. 5 m að lengd, 3,4 m að
breidd og u.þ.b. 1,5 m að dýpt. Umhverfis hana allt í kring var veggur
úr torfi og uppmokstri og fylgdi hann holubörmunum. Hliðveggur þessi
hefur líklega aldrei verið mjög hár, ef til vill ekki meira en 1 metri, og
framhald af þakinu, sem hefur verið úr torfi sem hvíldi á röftum og hrísi
eða timbursúð. Mestallt þakið hefur fallið inn í jarðhýsið eftir að það
var yfirgefið. Þakið hefur verið borið uppi af fjölda stoða inni í holunni,
meðfram hliðum hennar. Alls komu þar í ljós tuttugu og þrjár stoðarholur
eða dældir undan stoðarsteinum, meira og minna með reglulegu millibili
meðfram öllum hliðum nema á vesturhlið þar sem aðeins voru tvær holur.
Einkennilegt er að svo fáar stoðarholur skuli vera að vestan en það kann
að vera vegna þess að þar hafi verið inngangur í húsið og op til að hleypa
inn ljósi og lofti.
Í norðvesturhorni var eldstæði sem grjótið hafði verið fjarlægt úr að
mestu. Þurft hefur op til að hleypa reyknum út en í suðvesturhorninu er
ekki jafnmikil öskudreif eins og er í húsinu miðju og umhverfis eldstæðið.
Þetta gæti bent til að í norðvesturhorninu hafi gólfið verið hulið, ef til
vill hefur þar verið stigi eða þrep til að ganga niður í húsið og upp úr
því. Einnig er eftir öllum eystri þriðjungi gólfsins skák þar sem öskuborna
gólfið vantar og þar gæti einnig hafa verið einhver innrétting, eins og t.d.
bekkir til að sofa á. Verið getur að veggirnir hafi verið þiljaðir að innan.
Hliðar niðurgraftarins eru reyndar ákaflega beinar, einkum neðst, og af
því að jarðvegurinn er mjög laus í sér og auðveldlega hrynur úr bökkum,
er líklegt að full þörf hafi verið að styrkja veggina á einhvern hátt.
Vísbendingar um notkun hússins eru einkum gripir úr gólflögum
og umhverfis eldstæðið skaddaða. Nær allir hlutirnir sem fundust í
eða á gólfinu í þessu húsi voru kljásteinar, flestir voru þeir í þyrpingu í
norðurenda hússins. Næsta víst er að þeir eru til marks um að þar hafi