Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2007, Qupperneq 184

MJÖLL SNÆSDÓTTIR
ENN AF SKÁLA VIÐ AÐALSTRÆTI
Í Árbók var nýverið sagt frá rústum af fornum skála sem rannsakaðar
voru við Aðalstræti í Reykjavík árið 2001. Skáli þessi virðist hafa verið í
notkun á tíundu öld. Við suðurenda hans hafði verið önnur bygging sem
virtist byggð aðeins síðar en notuð með nyrðri skálanum. Viðbyggingin
hafði verið mikið til eyðilögð af síðari tíma byggingum, einkum stóru
timburhúsi frá 1902.1 Síðla árs 2003 var, vegna húsbyggingar á lóðunum
Aðalstræti 14-18, gerð frekari fornleifakönnun á svæði undir gangstétt
meðfram lóðum þessum vestan Aðalstrætis. Við athugun þessa kom í ljós
lítil viðbygging við austurhlið skála og skal sagt frá henni hér.
Ástæða fornleifarannsóknanna 2001 var áform um hús byggingar á lóð-
unum Aðalstræti 14-18. Þegar sýnt var að heilleg skálarúst var á lóðinni
Aðalstræti 14-16 var tekin um það ákvörðun af borgar yfir völd um að
varðveita rústina og var fyrirhugaðri byggingu á lóðinni breytt í því skyni.
Á skálabyggingunni sem rannsökuð var 2001 voru dyr á báðum lang-
hliðum, norðarlega á austurhlið og sunnarlega á vesturhlið. Ekki voru
neinar viðbyggingar á vesturhlið enda snýr hún móti brekku. Þegar
upp gröfturinn 2001 fór fram höfðu austurmörk rannsóknarsvæðisins
afmarkast af gangstétt vestanvert við Aðalstræti til þess að ekki þyrfti að
koma til rask á götunni. Uppgraftarmörk voru þannig fast við austurvegg
skálans og ekki hægt að sjá hvort eitthvað var austan hans. Þegar farið var
að kanna svæðið austan skála 2003 mátti sjá þar leifar veggja sem lágu
hornrétt á skálavegginn beggja vegna við austurdyrnar og framhald á
hellulögn í dyrunum.
Þetta reyndist vera lítil viðbygging eða fordyri við austurhlið skálans og
hefur hún verið um það bil 3,2 x 2,2 m að innanmáli. Veggir fordyrisins
voru gerðir úr samskonar torfi og skálaveggirnir sjálfir og var í því
gjóskulag það sem kallað hefur verið „landnámslagið“ og talið er fallið
871 +/- 2 e. Kr.2 Veggirnir voru 0,9-1,2 m að þykkt. Að innanverðu og
183