Dagblaðið Vísir - DV - 02.10.2009, Blaðsíða 20

Viðræður standa yfir á milli lífeyr-
issjóða og stjórnvalda um að lífeyr-
issjóðir komi að fjármögnun opin-
berra framkvæmda fyrir allt að 100
milljörðum króna á næstu árum.
„Við höfum verið að horfa til fjögurra
eða fimm ára. Við erum í viðræðum
við stjórnvöld um aðkomu lífeyris-
sjóða að tilteknum framkvæmdum.
Þar er aðallega verið að skoða tvö
verkefni. Annars vegar um uppbygg-
ingu á Landspítalalóðinni. Hins veg-
ar eru viðræður við Landsvirkjun um
skuldabréfaútgáfu vegna Búðarháls-
virkjunar,“ segir Arnar Sigurmunds-
son, formaður Landssamtaka lífeyr-
issjóða.
Þarf að vera sjálfbært
Hann segir að áætlað sé að setja allt
að 50 milljörðum króna í þessi tvö
verkefni. „Það þarf að liggja fyrir
hvernig endurgreiðslan er hugsuð.
Ríkið hefur ekki efni á að taka ný lán.
Því þarf að hugsa út frá því að verk-
efnin séu sjálfbær,“ segir hann.
Áætlanir gera ráð fyrir að 40 millj-
arðar króna fari til hátæknisjúkrahúss
og 10 milljarðar í Búðarhálsvirkjun.
Arnar telur að niðurstaða varðandi
framlög til opinberra framkvæmda
og til fjárfestingasjóðsins liggi fyrir
um næstu mánaðamót. Hann ítrekar
þó að verið sé að skoða að fleiri aðilar
komi að fjármögnun hátæknisjúkra-
húss ásamt lífeyrissjóðunum.
Stofnun fjárfestingasjóðs
Að auki hafa lífeyrissjóðir uppi áætl-
anir um að stofna svokallan Fjárfest-
ingasjóð Íslands. Gert er ráð fyrir að
hann eignist hluti í íslenskum fyr-
irtækjum í öllum greinum atvinnu-
lífsins, einkum þeim sem lent hafa í
erfiðleikum vegna efnahagshrunsins
en eiga sér vænlegan rekstrargrund-
völl til lengri tíma. Er áætlað að líf-
eyrissjóðir leggi til allt að 50 milljörð-
um króna til fjárfestingasjóðsins. Að
sögn Arnars ætti að draga til tíðinda
um sjóðinn eftir þrjár vikur. Viðræð-
ur hafi staðið á milli lífeyrissjóðanna
í á annan mánuð. „Hvað þetta verða
miklar upphæðir vitum við ekki. Það
er þó ekki ólíklegt að samtalan gæti
orðið um 100 milljarðar króna til fjár-
festingasjóðsins og opinberra fram-
kvæmda,“ segir hann.
Félag um samgöngumiðstöð
Önnur verkefni sem hafa verið
nefnd er samgöngumiðstöð í Vatns-
mýri, tvöföldun Hvalfjarðarganga,
Vaðlaheiðargöng og ýmsar aðrar
vegaframkvæmdir. „Vegagerðin er að
vinna arðsemismat á nokkrum vega-
framkvæmdum. Þeir munu innan
skamms leggja fram þá valkosti sem
eru fyrir hendi út frá arðsemismati.
Við munum síðan meta þetta. Það
er á valdi Vegagerðarinnar og ríkis-
ins að segja til um hvaða verkefni við
eigum að skoða,“ segir Arnar.
Kristján Möller samgönguráð-
herra sagði frá því í júní að gögn
vegna samgöngumiðstöðvar og
Vaðlaheiðarganga væru svo gott sem
tilbúin og gætu framkvæmdir því
hafist fljótlega á næsta ári. Minntist
hann einnig á áframhaldandi tvö-
földun Suður- og Vesturlandsvegar.
Arnar segir að varðandi verkefnin
sem Vegagerðin skoði nú sé áætlað
að þau verði sjálfbær. Það eigi líka
við um samgöngumiðstöðina. Þar sé
hugsunin að lífeyrissjóðirnir láni fé-
lagi sem reki húsið.
Vegatollar
Nokkur fordæmi eru fyrir því hér-
lendis að ráðist hafi verið í vegafram-
kvæmdir sem hafa verið fjármagnað-
ar með vegatollum. Fyrsta verkefnið
var árið 1965 þegar sett var bundið
slitlag á Reykjanesbraut. Þar var fyrst
í stað rukkaður vegatollur. Frægasta
verkefnið er þó líklegast Hvalfjarð-
argöngin. Þau voru grafin á árunum
1996 til 1998. Það var einkafyrirtækið
Spölur sem sá um framkvæmdina og
hefur félagið rekið göngin frá því að
þau voru opnuð árið 1998.
Arður lykilatriði
Skiptar skoðanir eru um það hvort
íslenska ríkið hafi burði til að borga
til baka tugmilljarða lán sem lífeyris-
sjóðirnir hafa í hyggju að veita ríkinu.
Ólafur Ísleifsson, hagfræðingur og
lektor við Háskólann í Reykjavík, tel-
ur að ríkið hafi burði til þess. „Þetta
eru væntanlega lán til langs tíma og
koma líklega til endurgreiðslu þegar
betur árar. Það er ekki eins og menn
færu að borga það til baka í hruninu,“
segir hann.
Hann telur sanngjarnt að rukka þá
sem nýta sér þær framkvæmdir sem
farið verður í. „Menn hafa haft tekj-
ur af slíkum vegatollum líkt og í Hval-
fjarðargöngum og á Keflavíkurvegi
hér áður fyrr. Það er ekki nema eðli-
legt að þeir sem nota slíka þjónustu
greiði fyrir hana, að minnsta kosti að
einhverju leyti,“ segir Ólafur. Aftur á
móti muni fólk mótmæla því og það
sé eðlilegt. Að hans mati er aðalatrið-
ið að þær lánveitingar sem komi frá
lífeyrissjóðunum fari í verkefni sem
séu arðsöm. „Það þarf að liggja fyrir
traust til arðsemisútreikninga á þess-
um verkefnum, hvort sem það eru
jarðgöng eða sjúkrahús. Þetta er al-
gjört lykilatriði,“ segir hann.
Varðandi uppbyggingu háskóla-
sjúkrahúss segir Ólafur að ríkið
verði að sýna fram á að það hafi fé
til að reka það áður en lífeyrissjóð-
irnir ákveði að lána til slíkra fram-
kvæmda. „Mér sýnist ekki augljóst að
ríkið hafi fé til að reka það hús. Ríkið
er á mörkunum með að reka núver-
andi starfsemi,“ segir hann.
Hátæknisjúkrahús ótímabært
Í samtali við DV segist Tryggvi Þór
Herbertsson, hagfræðingur og þing-
maður Sjálfstæðisflokksins, telja að
ríkið muni á einhverjum tímapunkti
hafa burði til að borga af þeim lánum
sem það hyggst taka hjá lífeyrissjóð-
unum. Varðandi vegaframkvæmdir
telur Tryggvi skynsamlegast að líf-
eyrissjóðirnir myndu fjármagna þær
og hafa forgang með vegatolla líkt
og Spölur hafi gert með Hvalfjarðar-
göngin.
Hann telur að sátt yrði um það hjá
almenningi að borga vegatoll í Vaðla-
heiðargöng. Aftur á móti myndi ekki
það sama gilda um þjóðveginn ef
engin önnur leið stendur til boða.
Það er grundvallaratriði sem marg-
ir hagfræðingar hafa bent á. Menn
verði að hafa val þar sem ekki sé hægt
að loka leiðum. Líkt og fólk geti valið
um að keyra Hvalfjörðinn ef það vill
ekki borga í Hvalfjarðargöngin.
Varðandi hátæknisjúkrahús segir
Tryggvi að áætlanir geri ráð fyrir að
með byggingu þess sparist um tveir
til þrír milljarðar króna á ári. „Ég er
ekki viss um að það sé rétta fjárfest-
ingin núna að ráðast í. Ríkið hefur
alltaf efni á að borga til baka en þá
þýðir það að það þarf að draga af ein-
hverju öðru,“ segir Tryggvi að lokum.
20 föstudagur 2. október 2009 fréttir
AllAr AlmennAr viðgerðir á
húsbílum og ferðAvögnum
LykiLatriði að Lána tiL
arðbærra verkefna
Áform eru um að lífeyrissjóðirnir leggi til allt að 100 milljörðum króna til framkvæmda
hérlendis á næstu fjórum til fimm árum. Arnar Sigurmundsson, formaður Landssam-
taka lífeyrissjóða, segir að aðallega sé verið að skoða uppbyggingu hátæknisjúkrahúss
og Búðarhálsvirkjunar. Hagfræðingarnir Ólafur Ísleifsson og Tryggvi Þór Herberts-
son telja báðir sanngjarnt að rukka vegatolla ef farið verður í vegaframkvæmdir.
AnnAS SigmundSSon
blaðamaður skrifar: as@dv.is
upplýst fljótlega Arnar Sigur-
mundsson, formaður Landssamtaka
lífeyrissjóða, segir að það muni líklega
liggja ljóst fyrir um næstu mánaðamót
hvað lífeyrissjóðirnir leggi til opinberra
framkvæmda og í Fjárfestingasjóð
Íslands.
Arður lykilatriði Ólafur Ísleifsson,
hagfræðingur og lektor við Háskólann
í Reykjavík, telur það lykilatriði að
verkefni sem lífeyrissjóðirnir fjármagna
séu arðbær.