Dagblaðið Vísir - DV - 03.09.2010, Blaðsíða 44

Brotnu
Rannsóknarlögreglumaðurinn George S. Dougherty beitti óvanalegri aðferð til að góma morðingja Willi-
ams Henrys Jackson sem hafði verið myrtur í svítu sinni á Iroquois-hótelinu í New York. Innan sólarhrings
var Dougherty búinn að leysa málið og var það ekki síst að þakka brotnum eldspýtum.
Morðmálið sem rann-sóknarlögreglu-maðurinn George S. Dougherty stóð
frammi fyrir 28. júlí 1911 myndi
seint vera talið sígilt. Engu að síður
var um morðráðgátu að ræða sem
þurfti að leysa sem fyrst og sú varð
líka raunin, þökk sé dálæti Doug-
hertys á dramatískum og óhefð-
bundnum aðferðum.
Dougherty var, ásamt lækni og
nokkrum lögreglumönnum, stadd-
ur í ríkulega búinni svítu á Iroquois-
hótelinu í New York. Taugaveiklað-
ur hótelstarfsmaður benti titrandi
fingri á svefnherbergið. Það sem
áður hafði verið snyrtilegt herbergi
búið aðeins of mörgum húsgögn-
um, í anda þess tíma, var þegar þar
var komið sögu vettvangur óreiðu;
lampar lágu á gólfinu, borð voru á
hvolfi, skúffur höfðu verið dregnar
út fatnaður lá á víð og dreif.
Á rúminu var líkið af farsælum
verðbréfasala, William Henry Jack-
son, í blóði drifnum rúmfatnaði.
Höfuðið var blóði stokkið sem og
efri hluti líkamans. Herbergisþerna
hafði fundið líkið fimmtán mínút-
um áður.
Klóróform og brotnar
eldspýtur
Frumathugun læknisins leiddi í
ljós að Jackson hafði verið barinn
ótal sinnum í höfuðið af slíku afli
að höfuðkúpan brotnaði á fimm
stöðum og einnig hafði hann fund-
ið klút undir líkinu sem lyktaði af
klóróformi. Banastundin hafði ver-
ið tveimur tímum fyrr, klukkan átta
um kvöldið.
Dougherty leitaði vísbendinga
í óreiðunni og fann undir rúminu
litla flösku. Hann stakk blýanti í stút-
inn á henni og lyfti henni að vitum
sér. Lyktin af klóróformi var greini-
leg og á merkimiðanum var heim-
ilisfang lyfsala í Newark í New Jer-
sey. Dougherty gaf lögreglumanni
fyrirmæli um að komast án tafar að
nafni kaupandans.
Aðrir hlutar svítunnar báru eng-
in merki þess ódæðis sem framið
hafði verið í svefnherberginu, en á
baðherberginu var lítill gluggi sem
smávaxin eða grönn manneskja
hefði hæglega getað farið inn eða út
um. Fyrir utan gluggann var bruna-
stigi. Til hliðar við svefnherbergið
var skot með hengi fyrir. Í skotinu
fann Dougherty sex eldsýtur sem
brotnar voru í tvennt. Engin þeirra
hafði verið tendruð.
Dougherty setur upp gildru
Eðli málsins samkvæmt lét Doug-
herty yfirheyra gesti allra nærliggj-
andi herbergja, kanna hvort ein-
hverjir hefðu skráð sig af hótelinu
nýlega og athuga hvers væri sakn-
að úr herberginu. Í ljós kom að öll
verðmæti Jacksons voru horfin, þar
á meðal nokkurt reiðufé en vitað var
að Jackson var alla jafna með nokk-
ur hundruð dali á sér.
Árla næsta morgun gat lögreglu-
maðurinn sem sendur var til New-
ark upplýst um kaupanda klóró-
formsins. Um var að ræða konu,
leigusala, sem kom af fjöllum vegna
áhuga lögreglunnar á klóróforminu
sem hún hafði keypt til að svæfa
gamlan hund sem hún átti. Síð-
an hafði klóróformið verið í skáp í
baðherberginu – reyndar hefði ein-
hver leigjendanna geta tekið það til
handargagns.
Dogherty fékk lista yfir leigjend-
urna sem voru allir að heiman og
sendi síðan lögregluþjón á lögreglu-
stöðina. Lögregluþjónninn snéri til
baka nokkru síðar, ásamt tveimur
rannsóknarlögreglumönnum, með
stóran ljóskastara og ýmislegt fleira.
Kastarinn var settur upp í forstof-
unni og tengdur þannig að um leið
og dyrnar yrðu opnaðar myndi sá
sem það gerði verða baðaður sterku
ljósi.
Leigjendur slegnir út af laginu
Hvað Dougherty ætlaðist fyrir var
starfsfélögum hans hulin ráðgáta og
hann var fyrstur til að viðurkenna
að áform hans væru ekki að öllu
leyti samkvæmt bókinni. Með því
að varpa sterku ljósi í andlit þeirra
sem gengju um dyrnar vonaðist
Dougherty til að slá þá út af laginu
og koma þannig upp um hinn seka.
Þegar leið að kvöldi kom fyrsti
leigjandinn heim og fyrirvaralaust
lýsti blindandi ljósgeisli upp and-
lit hans. Hann stóð kyrr eitt andar-
tak og hrópaði síðan: „Slökkvið á
þessu!“ Dougherty gekk að mann-
inum og lagði fyrir hann fjölmarg-
ar spurningar og sagði maðurinn að
hann hefði aldrei á Iroquois-hótel-
ið komið og kærði sig ekki um það.
Að lokinni yfirheyrslu var maðurinn
færður inn í bakherbergi.
Næsta klukkutímann komu
tveir leigjendur heim og voru við-
brögð þeirra á svipuðum nótum og
þess fyrsta sem fékk að njóta félags-
skapar þeirra að yfirheyrslu lokinni.
Klukkan átta um kvöldið bar fjórða
leigjandann að garði og var sá lág-
vaxinn og grannur, um það bil sautj-
án ára gamall.
Um leið og ljósið skall á andliti
hans snérist hann á hæli og hugð-
ist forða sér en riðvaxinn lögreglu-
þjónn varnaði honum útgöngu.
Dougherty hóf yfirheyrsluna.
Morðinginn brotnar saman
Leigjandinn, Paul Geidel, sagði við
yfirheyrsluna að hann væri bara
búinn að vera í New York í nokkra
mánuði og hefði aldrei heyrt Iro-
quois-hótelið nefnt þann tíma, hvað
þá að hann vissi hver William Henry
Jackson væri. Geidel hafði aðra
höndina í vasanum og þegar Doug-
herty lét leiða hann á brott tók Geid-
el höndina úr vasanum og féllu þá
litlar tréflísar á gólfið.
En Dougherty var ekki búinn að
afgreiða Geidel og hélt áfram yfir-
heyrslunni í flóðlýstri forstofunni.
Geidel var greinilega taugaóstyrk-
ur, hendur hans voru á iði og án
þess að hann gerði sér grein fyrir því
tók hann upp eldspýtu sem Doug-
herty hafði skilið af ásettu ráði eftir
á borðinu.
Í skamma stund fitlaði Geidel
við eldspýtuna og braut hana svo í
tvennt. Dougherty tók þá upp um-
slagið með eldspýtunum sem hann
hafði fundið í svítunni á Iroquois-
hótelinu: „Þú skildir þessar eftir í
skotinu á Iroquois-hótelinu í gær,
ekki satt?“
Ungi maðurinn sökk niður í stól-
inn og innan örfárra mínútna var
hann búinn að játa á sig morðið.
Geidel viðurkenndi að hafa unnið á
hótelinu um skamma hríð en verið
rekinn.
Gamalmennið varðist
grimmilega
Paul Geidel þekkti til Jacksons og
vissi að hann hafði gjarna nokkur
hundruð dali í fórum sínum. Honum
hafði virst að Jackson, sjötíu og fimm
ára, yrði kjörið fórnarlamb en raun-
in varð önnur. Geidel hafði farið um
bakstigann, smeygt sér inn um bað-
herbergisgluggann og falið sig í skot-
inu. Eftir að Jackson var genginn til
náða lét hann til skarar skríða.
Geidel til mikillar furðu tók
gamli maðurinn hraustlega á móti,
klóróformið brást og Geidel neydd-
ist til að berja hann með stól. Eft-
ir að stóllinn brotnaði hélt Geidel
áfram að berja Jackson í höfuðið þar
til hann var allur.
Ástæða árásarinnar var að sögn
Geidels sú að hann vantaði reiðufé
sem gerði honum kleift að stunda
næturlífið og skemmta sér.
Nokkrum mánuðum síðar komst
kviðdómur að þeirri niðurstöðu að
Paul Geidel væri sekur um morð og
í kjölfarið var hann dæmdur til lífs-
tíðarfangelsis. Einungis ungur aldur
Geidels forðaði honum frá lífláti.
Sagan segir að hann hafi fitlað
við eldspýtu þegar hann var færður
í fangelsið. „Ég hélt að þeir myndu
aldrei ná mér,“ sagði hann um leið
og hann braut eldspýtuna í tvennt.
Enginn sat jafn lengi og Geid-
el í fangelsi í Bandaríkjunum, 68 ár
og 245 daga, því að afplánun lok-
inni var hann úrskurðaður veikur á
geði og dvaldi þaðan í frá á hinum
ýmsu fangastofnunum. Árið 1975
var Geidel, þá áttræðum, veitt lausn,
en hann vildi ekki yfirgefa stofnun-
ina og taldi að hann myndi ekki lifa
af utan hennar. Því var hann þar í
sex ár í viðbót. Hann andaðist 1987
og talið er að hann hafi eytt síðustu
árum sínum á umönnunarheimili
fyrir aldraða.
44 sakaMál umsjón: KoLbeinn þorSteinSSon kolbeinn@dv.is 3. september 2010 föstudagur
iroquois-hótelið í new York
Afdrifarík ákvörðun ungs manns
kostaði hann frelsið í 69 ár.
eldspýturnar
Ég hélt að þeir myndu aldrei ná mér,“ sagði hann um leið og hann braut eld-
spýtuna í tvennt.