Dagblaðið Vísir - DV - 25.03.2011, Blaðsíða 24

24 | Fréttir 25.–27. mars 2011 Helgarblað
iess
járnsmíði
Dalvegi 24 • 544 4884 • iess@iess.is
Árni Páll Árnason efnahags- og við-
skiptaráðherra ætlar á næstunni að
leggja fram frumvarp til laga um eftir-
lit með störfum skilanefnda og slit-
astjórna bankanna. Með lögunum
er ætlunin að sjá til þess að fulltrúar í
skilanefndum og slitastjórnum stundi
góða viðskiptahætti að íslenskum lög-
um, semji ekki við sjálfa sig og skammti
ekki sjálfum sér aðstöðu eða fríðindi
með óeðlilegum hætti. Opinbert og
hert eftirlit með skilanefndum og slit-
astjórnum má þó ekki trufla eða skerða
lögmæt réttindi kröfuhafa eða ganga
gegn rétti kröfuhafa af öðru þjóðerni
en íslensku.
Þráinn Bertelsson, VG, tók málið
upp á Alþingi fyrir helgina og spurði
Árna Pál Árnason, efnahags- og við-
skiptaráðherra hvort hann væri með
aðgerðarleysi sínu að leggja blessun
sína yfir skilanefndir sem taki sér of-
urlaun og starfi með leynd. „Hér eru
ennþá starfandi hópar sem ekkert
hafa lært og engan lærdóm dregið af
því sem græðgin hefur leitt yfir þessa
þjóð.“ Skilanefndirnar og slitastjórn-
irnar hegðuðu sér eins og ríki í ríkinu
að þessu leyti.
Ekkert skilvirkt eftirlit
Árni Páll Árnason sagði að skilanefnd-
ir og slitastjórnir störfuðu á ábyrgð
kröfuhafa og viðurkenndi að eftirlit
með þeim væri lítið og skilvirkt eftirlit
ekki neitt. Mikilvægt væri að allir sættu
ábyrgð gerða sinna hvort sem um væri
að ræða starfsmenn skilanefnda eða
aðra. Einnig væri mikilvægt að hafa
umgjörð um starfsemi slitastjórna þeg-
ar kæmi að verklagi við meðferð eigna
fjármálafyrirtækja.
„Við eigum mikið undir því að ein-
staklingar og fyrirtæki sem skulda hin-
um föllnu bönkum fái úrlausn sinna
mála með sanngjörnum hætti. Það
hefur verið misbrestur á því. Við þurf-
um auðvitað líka að tryggja að ákvarð-
anir skilanefnda og slitastjórna um
eigin viðskipti við þrotabúin séu með
eðlilegum hætti og að virtar séu þær
grundvallarleikreglur sem almennt
eiga að tíðkast í viðskiptalífi, að menn
semji ekki við sjálfa sig um aðstöðu,
kaup eða kjör. Við viljum verja það
kerfi hins vegar að kröfuhafar hafi fyrst
og fremst fullt forræði á þrotabúun-
um. Það er mjög mikilvægt enda eiga
þeir allt undir því að skiptaferlið fari
fram með gagnsæjum og málefnaleg-
um hætti. Við erum með í undirbún-
ingi frumvarp sem við vonumst til að
koma hér inn í þingið fyrir lok mánað-
arins, sem freistar þess að brúa þetta
bil. Fella skilanefndir og slitastjórnir
undir ákveðið eftirlit en jafnframt auka
aðkomu kröfuhafa að því að hafa eftir-
lit með stórum ákvörðunum.“
Þjóðin lagi sig að siðferðismati
skilanefnda?
Þráinn kvaðst hafa vonast eftir afdrátt-
arlausara svari ráðherrans og áréttaði
að skilanefndir og slitastjórnir störf-
uðu í þágu kröfuhafa en eftir lögum ís-
lenska ríkisins. „Ef þessar skilanefndir
starfa ekki í samræmi við siðferðislegt
mat þjóðarinnar að þá verður annað
hvort að breyta siðferðismati þjóðar-
innar eða skilanefndanna. Og ég geri
það að tilllögu minni að hæstvirtur
ráðherra drífi í þessu máli og að að-
gerðir hans verði jafn afdráttarlausar
og svarið var loðið.“
Árni Páll kvaðst vera áfram um að
settar verði efnisreglur sem tryggi að
skilanefndir og slitastjórnir fari að góð-
um viðskiptaháttum. „En ég tel ekki
rétt og aldrei rétt að ríkisvaldið hlutist
til um meðferð þrotabúa þannig að það
geti mögulega skaðað rétt kröfuhafa.
Það má aldrei gerast og þarna er vand-
ratað meðalhóf. Ég vonast til þess að
það frumvarp sem komi hér fram gangi
eins langt og hægt er að ganga í því að
setja almennar reglur að þessu leyti.
Ég vil hins vegar ekki lofa upp í ermina
og lýsa efni þess nánar hér. Það verður
að bíða þess að það komi fram. Aðal-
atriðið er það að ábyrgð þarf að vera
ljós og það þarf að koma í veg fyrir að
menn geti skammtað sér kjör. Það þarf
að koma í veg fyrir að menn semji við
sjálfa sig. Það eru almannahagsmunir
í því og það er í samræmi við góða við-
skiptavenju og almennt regluverk hér í
landinu.“
Tíðar fréttir af ofurlaunum
Heimildir eru fyrir því að skilanefnd-
ar- og slitastjórnarmenn Glitnis hafi
hækkað gjaldtöku fyrir hvern útseldan
tíma lögfræðinga í allt að 35 þúsund
krónur. DV hefur einnig greint frá því
hvernig skilanefndarmenn hafa aukið
tekjur sínar milli ára frá bankahruninu
eins og tekjurnar endurspeglast í arð-
greiðslum einkahlutafélaga þeirra.
Arðgreiðslur einkahlutafélags
Steinunnar Guðbjartsdóttur í slit-
astjórn Glitnis námu 63 milljónum
króna árið 2009. Arðgreiðslur einka-
hlutafélags Kristins Bjarnasonar í slit-
astjórn Landsbankans námu 52 millj-
ónum króna sama ár. Einkahlutafélag
Lárentsínusar Kristjánssonar í skila-
nefnd Landsbankans skilaði nær 40
milljónum króna, arður Ársæls Haf-
steinssonar framkvæmdastjóra skila-
nefndar Landsbankans nam um 57
milljónum króna og arður einkahluta-
félags Ólafs Garðarssonar lögfræðings
og slitastjórnarmanns hjá Kaupþingi
var litlu lægri árið 2009.
Enginn sinnir eftirliti
Slitastjórnir eru skipaðar af dómstól-
um rétt eins og skiptastjórar þrotabúa
gjaldþrota fyrirtækja. Helgi I. Jónsson,
dómstjóri Héraðsdóms Reykjavíkur,
hefur sagt í samtali við DV að dóm-
stólinn geti ekkert aðhafst nema kvart-
anir berist frá lögmætum kröfuhöfum
vegna starfa slitastjórnanna.
Fjármálaeftirlitið missti ákveðið
boðvald yfir skilanefndum bankanna
snemma árs 2009. Lögum var breytt
og skilanefndir heyrðu eftir það und-
ir kröfuhafana og voru eftir það alfar-
ið kostaðar af tekjum sem þrotabúin
hafa af eignum sínum. FME hefur að
minnsta kosti einu sinni haft afskipti af
máli þar sem skilanefndarmenn hafa
samið við sjálfa sig eða notað aðstöðu
til að semja við eigin fyrirtæki. Það var
þegar skilanefnd Landsbankans flutti
milljarða króna innheimtuverkefni
yfir til Lögfræðistofu Reykjavíkur sem
Lárentsínus, formaður skilanefndar
Landsbankans, á hlut í.
Þess má geta að ríkið er í hópi
stærstu kröfuhafa og er þar átt sérstak-
lega við kröfur ríkisins á hendur gamla
Landsbankanum. Sem kröfuhafi hefur
ríkið þó ekki gert neinar athugasemdir
varðandi meinta sjálftöku skilanefnda
eða slitastjórna.
Ólafur hættir
Viðskiptablaðið greindi frá því fyr-
ir helgi að Ólafur Garðarsson hafi
ákveðið að hætta í slitastjórn Kaup-
þings. Hann gefur þá skýringu að upp-
haflega hafi verið talað um 6 til 9 mán-
aða vinnu en nú væru komin tvö og
hálft ár af samfelldu starfi við slit Kaup-
þings. Auk þess hefði hann vanrækt
viðskiptavini sína hjá Lögfræðistofu
Reykjavíkur og fjölskylduna.
DV greindi frá því í júní í fyrra að
þrotabú og slitastjórn Sparisjóðabank-
ans hefði gert samkomulag við Ólaf og
Magnús Jónatansson, viðskiptafélaga
hans, um framtíðarendurheimtur úr
Lindbergi ehf., eignarhaldsfélagi Ólafs
og Magnúsar. Félagið skuldaði Icebank
3,6 milljarða króna. Þótt Ólafur hafi
horfið á braut úr félaginu að nafninu til
átti hann engu að síður að fá hlutdeild í
framtíðarhagnaði félagsins samkvæmt
samkomulaginu og er oft nefndur á
nafn í gögnum sem DV hefur aðgang
að. Athygli vekur að Tómas Jónsson,
lögfræðingur í slitastjórn Sparisjóða-
bankans, átti hlut að samkomulaginu
um Lindberg, en hann er meðeigandi
Ólafs í Lögfræðistofu Reykjavíkur.
Aðstöðubrask?
Sparisjóðabankinn hefur nú leyst til sín
Lindberg ehf., sem á og rekur fasteign-
ir í Örfirisey, og tekið eignarhluti við-
skiptafélaganna upp í milljarða skuldir
félagsins. Vanefndir þeirra geta leitt til
málaferla af hálfu Sparisjóðabankans,
en auk þess stendur Ólafur í öðrum
málaferlum. Í bréfi til Ólafs Garðars-
sonar frá Hákoni Zimsen, lögfræðingi
eignasviðs Sparisjóðabankans 5. ágúst
í fyrra, er Lindberg ehf. tilkynnt að all-
ar eftirstöðvar lánasamnings séu gjald-
fallnar. „Jafnframt skorar Sparisjóða-
banki Íslands hf. á Lindberg ehf. að
greiða bankanum ISK 3.604.220.124
eða jafnvirði þeirrar fjárhæðar í hinum
erlendu myntum fyrir 16. ágúst 2010.
Lántaki er sérstaklega áminntur um að
greiðslufall hans geti leitt til málshöfð-
unar eða annarra innheimtuaðgerða
á grundvelli réttarfarslaga og aukins
kostnaðar fyrir lántaka,“ segir í bréfinu.
Líklegt má telja að málaferli og yf-
irvofandi málarekstur gegn Ólafi eigi
þátt í því að hann hefur nú ákveðið
að hætta störfum hjá slitastjórn Kaup-
þings.
EKKERT EFTIRLIT
n Frumvarp er í pípunum um eftirlit gegn sjálftöku skilanefnda og slitastjórna n Ólafur Garðars-
son hættir í slitastjórn Kaupþings n Hann er flæktur í milljarðaskuldir við þrotabú
Sparisjóðabankans n Ráðherra vill hefta að menn semji við sjálfa sig um kjör eða aðstöðu
Jóhann Hauksson
blaðamaður skrifar johann@dv.is
„Ef þessar skila-
nefndir starfa ekki
í samræmi við siðferðis-
legt mat þjóðarinnar
þá verður annaðhvort
að breyta siðferðismati
þjóðarinnar eða skila-
nefndanna. Að semja við sjálfan sig Árni Páll
Árnason vill stemma stigu við því að
skilanefndir og slitastjórnir semji við sjálfar
sig um kjör.
Kvartar yfir aðgerðaleysi Þráinn
Bertelsson (VG) segir suma hópa ekkert
hafa lært eða dregið lærdóma af því hvað
græðgin leiddi yfir þjóðina.
Hættir í slitastjórn Kaupþings Ólafur
Garðarsson er flæktur í milljarðaskuldir við
Sparisjóðabankann og stendur í málaferlum.
Ógagnsæi Skilanefndir eru sakaðar um að starfa
með leynd og að þær skammti sér sjálfar kjör.