Dagblaðið Vísir - DV - 01.07.2011, Blaðsíða 36

36 | Viðtal 1.–3. júlí 2011 Helgarblað
M
amma er og hefur alltaf ver-
ið umdeild. Almenning-
ur hefur gjarna snúið út úr
orðum hennar og jafnvel
misskilið inntak þeirra. Ég held hún
hafi gaman af þeim misskilningi og
þeirri dulúð. Ég er alin upp við stöð-
uga gagnrýni og gat í raun aldrei um
frjálst höfuð strokið sem barn. Ég
hef náttúrulega verið dóttir hennar
Rósu Ingólfs allt mitt líf og þekki ekki
neitt annað. Allir höfðu skoðanir á
mömmu. Alla þyrsti að vita meira.
Það var stanslaust áreiti í mínu dag-
lega umhverfi. Það vildu allir vita
eitthvað þá og það vilja allir vita eitt-
hvað núna. „Er mamma þín með ein-
hverjum manni? Af hverju hefur hún
þessar skoðanir? Er hún að meina
það sem hún segir?“ Einhverjir hafa
jafnvel spurt mig hvort mín eigin
móðir sé biluð,“ segir Klara Egilson,
dóttir hinnar landsfrægu Rósu Ing-
ólfsdóttur.
Rósa vakti á árum áður mikla
athygli og jafnvel reiði marga fyr-
ir að tala afar óheflað um hlutverk
kvenna. Hún taldi að konur ættu að
vera kvenlegar og fylgja sínum kven-
legu eiginleikum. Klara dóttir henn-
ar fetar á vissan hátt í fótspor móð-
ur sinnar. Hún skrifar opinskáa pistla
á bleikt.is og hafa margir gagnrýnt
hana og starfssystur hennar á síð-
unni og vilja meina að þær skrifi á
niðrandi hátt um konur.
Fetar í fótspor mömmu
Klara er vön því að vera í eldlínunni
og man vel eftir þeirri hneykslan sem
móðir hennar vakti á árum áður.
„Konur héldu því fram á þessum
árum að mamma væri að tala á móti
kvennabaráttu. Það er helber mis-
skilningur, því hver eru raunveruleg
réttindi kvenna? Vilja allar konur það
sama?“ spyr hún hugsi. Hún segist
ekki vita hvort hún sé að feta í fótspor
móður sinnar en kannski geri hún
það á vissan hátt.
Hún veit að hún ögrar með skoð-
unum sínum. „Konur sem voru í
hvað mestri andstöðu við mömmu
skoruðu hana á hólm í kappræðum
hér á árum áður. Þær hittust í fundar-
sölum og skeggræddu úr pontu. Í þá
daga var umræðan óvægin en heið-
arleg því einstaklingar stóðu og féllu
með eigin skoðunum og fóru ekki í
launkofa með álit sitt á opinberum
vettvangi. Ég ber virðingu fyrir þeim
baráttukonum sem ruddu braut jafn-
réttis á uppvaxtarárum mínum og
tek einnig ofan fyrir móður minni,
sem sýndi fádæma hugrekki þegar
hún steig inn í umræðuna.“
Þeir sem skrifa undir nafnleynd
hafa eitthvað að fela
Klara ólst upp í miðbænum með
móður sinni. Þær bjuggu á Njálsgötu
90, í næsta húsi við Austurbæjar-
bíó, og á kvöldin heyrði hún í gegn-
um herbergisvegginn sinn í helstu
stjörnum áttunda áratugarins. Móð-
ir hennar ól hana upp ein síns liðs
og allir vissu hver hún var. Hún segir
þó vera mun milli hennar og móður
hennar. „Ég og móðir mín erum ekki
sömu kynslóðar og tímarnir eru gjör-
breyttir. Í dag höfum við internetið
og þar er auðvelt að dyljast. Það er lít-
ið mál að setja upp bloggsíður undir
dulnefnum og einstaklingar, sem eru
elskulegir og virðast vammlausir í
daglegu lífi geta verið óvægnir böðlar
í skjóli nafnleyndar þegar vinnudegi
lýkur. Það er ekkert mál að gera út af
við mannorð einstaklinga við eigið
eldhúsborð í dag, meðan kjötboll-
urnar malla á pönnunni. Þetta þyk-
ir mér vera heigulsháttur og merki
um ákveðinn ótta því þeir sem skrifa
undir nafnleynd hafa eitthvað að fela
sjálfir. Það er ekki hægt að taka mark
á slíkri gagnrýni því maður veit ekki
hver er að baki henni.“
Mamma misskilin
Hún segir móður sína hins vegar í
raun vera háfeminíska. „Femínismi
hefur fjölmörg andlit. Sú birtingar-
mynd sem við þekkjum á Íslandi í
dag er einungis ein af mörgum birt-
ingarmyndum baráttu kvenna fyr-
ir eigin réttindum. Réttindi kvenna
eru af mörgum toga og þau sjálf-
sögðu réttindi að mega vera heima
með eigin börnum, er misskilið
markmið margra kvenna. Mamma
gerði allt sjálf, fékk aldrei pabba-
helgar, vann 12 tíma á dag, skellti sér
í viðgerðir ef þess þurfti og keypti sér
einbýlishús fyrir sína eigin peninga.
Ég er alin upp af konu sem gerði allt
sjálf. Sem er háfemínísk í eðli sínu.
Komst áfram á eigin verðleikum en
ekki samböndum sínum við karl-
menn,“ segir hún og vill meina að
móðir hennar hafi verið misskil-
in. „Það er í raun og veru kómíkin
í þessu öllu saman því móðir mín
stóð fyrir þeim gildum sem konur
vildu meina að hún talaði á móti.“
Konur eiga rétt á að
vera kvenlegar
Klara segir það rétt kvenna að vera
kvenlegar. „Sú heimspeki sem
mamma stóð fyrir var þessi óskipti
réttur kvenna til að mega vera kven-
legar. Hún talaði fyrir þeim sjálf-
sagða rétti kvenna að mega halda
í mýkri eiginleika sína. Það í raun
og veru olli öllum uslanum. Kven-
réttindakonur þessa tíma túlkuðu
orð hennar sem svo að hún væri að
segja að konur ættu að vera undir-
gefnar og þær héldu um leið að
móðir mín væri að ýta undir auð-
mýkingu kvenna. En það er grund-
vallarmunur á auðmýkingu og
auðmýkt og hefðbundin hlutverk
kvenna eru falleg í eðli sínu. Þetta
voru og eru enn baráttumál móður
minnar. Móðir mín er sjálfstæðasta
kona sem ég hef kynnst á ævi minni.
Hún ól upp tvö börn einsömul og
hefur aldrei búið með manni. Hún
byggði upp sinn frama án nokkurra
tengsla við karlmenn heldur bara á
eigin spýtur og á eigin verðleikum.“
Kynntist heimi læknadópsins
Klara er einnig einstæð tveggja
barna móðir, líkt og móðir hennar
var á sínum tíma. Hún á synina Ing-
ólf Mána, 18 ára, og Guðmund Gald-
ur, 3 ára. Eldri sonur hennar er bú-
settur hjá föður sínum, en sá yngri
býr hjá móður sinni. Lífið hefur þó
ekki alltaf verið dans á rósum. Klara
kynntist hörðum heimi læknadóps-
ins í gegnum föður yngri sonar síns
en hann átti við fíknisjúkdóm að
stríða. Sjúkdóm sem á endanum dró
hann til dauða.
„Hann var í bata frá sínum sjúk-
dómi og hafði verið um tíma þegar
við kynntumst. Hann var óvirkur fík-
ill. Hann var myndarlegur, hraust-
ur og einstaklega töfrandi strák-
ur. Hann átti langa neyslusögu að
baki og sögu um neyslutengd af-
brot. Þar sem hann hafði sigrast á
sjúkdómi sínum og lifði heiðarlegu
lífi þegar við kynntumst leit ég fram
hjá þeim staðreyndum og horfði á
þann mann sem stóð fyrir framan
mig þess í stað. Ástin kviknaði ein-
faldlega á milli okkar og, eins og allir
vita, eru vegir ástarinnar órannsak-
anlegir.“
Hélt neyslunni leyndri
Hún segir það ekki hafa verið á dag-
skrá hjá þeim að eignast barn sam-
an. Þegar hún varð ófrísk tóku þau
hins vegar bæði fréttunum með gleði
og segir Klara hann hafa staðið þétt
við bakið á henni alla meðgöng-
una. „Hann stóð sig óaðfinnanlega
allt fram yfir fæðingu. Svo féll hann
í laumi og án þess að segja mér það
þegar barnið var nýfætt. Hann féll
þegar Galdur var sex vikna gamall
en hélt atvikinu leyndu. Þetta var svo
einfalt. Hann fór bara til læknis og
fékk uppáskrifað rítalín, fullorðinn
maðurinn, í hádegishléi einn góð-
an veðurdag,“ segir Klara alvarleg og
augljóst er að erfitt er fyrir hana að
rifja þetta upp. Hún segir hann hafa
átt auðvelt með að fá lyfin hjá lækn-
um. „Læknadópið var hans efni og
það er erfiðast að eiga við. Það sést
ekki alltaf utan á fólki sem tekur lykt-
arlaus og örvandi lyf á borð við rítal-
ín og konserta. Ég veit ekki hvernig
maðurinn fór að þessu en hann hélt
þessu leyndu fyrir mér í fjóra mán-
uði.“
Fallinn og farinn að
selja eiturlyf
Klara tók þó eftir skapgerðarbreyt-
ingum á barnsföður sínum en vildi
ekki trúa því að hann væri fallinn.
„Ég sá þetta aldrei og gerði mér ekki
grein fyrir þessu. Ég vildi ekki trúa
þessu og ég var sú eina sem vissi
þetta ekki. Ég hugsaði bara: Hann
væri búinn að segja mér frá því. Það
kom ekki til mála að hann væri fall-
inn.“
Sú var þó raunin líkt og Klara
komst að þegar kunningjakona
hennar kom við hjá henni einn dag-
inn. „Hún settist fyrir framan mig
og sagði: „Þú veist að hann er fall-
inn. Hann er búinn að vera í neyslu
nokkuð lengi og hann er farinn að
selja eiturlyf.“ Þá rann sannleikurinn
upp fyrir mér og tveir plús tveir urðu
fjórir.“
Hann hafði breyst gífurlega á
stuttum tíma. Hafði grennst mik-
ið, var orðinn skapstyggur og miklir
brestir komnir í sambandið. „Kló-
settferðirnar voru orðnar svo langar
hjá honum. Hann var farinn að vera í
20 mínútur á klósettinu. Varð stöðugt
undarlegri í viðmóti og átti erfitt með
að sofa. Maðurinn sem ég þekkti dó
í raun inni á biðstofu hjá lækninum
Klara Egilson er dóttir hinnar landsfrægu Rósu Ingólfsdóttur og ólst upp í
sviðsljósi fjölmiðla. Hún segir femínista á Íslandi stuðla að sundrung og vill að kon-
ur fái að rækta sína kvenlegu eiginleika. Hún á djúpa sorg að baki en barnsfaðir
hennar lést af neyslu læknadóps. Hún sagði Viktoríu Hermannsdóttir frá því
hvernig hún sættist við látinn barnsföður í draumi, að hún vilji að konur fái að vera
konur og hvernig það hafi verið að alast upp hjá umdeildustu konu landsins.
Fetar í
fótspor
mömmu
„Skinkum er nauðg-
að líka og femín-
istar eru fallegar konur
upp til hópa.
„Ég lét handtaka
hann heima hjá
mér og hann var borinn
út í handjárnum, meðan
ég og barnið horfðum á.
Í fótspor mömmu Klara er að eigin sögn
erótísk og óhrædd við að rækta sínar kven-
legu hliðar. „Eru réttindi kvenna ekki þau
að mega rækta meðfædda og kvenbundna
eiginleika sína?“ Mynd sIgtRygguR aRI