Dagblaðið Vísir - DV - 23.04.2014, Blaðsíða 18

Helgarblað 23.–28. apríl 201418 Fréttir
Sögurnar Sem
ráðuneytið
vildi ekki heyra
n Þrír menn verða sendir úr landi í vikunni n Óttast pyndingar eða dauða
Þ
remur mönnum sem sóttu
um hæli á Íslandi verður
vísað úr landi í vikunni. All-
ir óttast þeir að verða pynt-
aðir eða drepnir í heima-
landinu. Þrátt fyrir að mennirnir
hafi verið hér á landi í um tvö ár
eða lengur að bíða svara vegna
hælisumsókna sinna tóku hvorki
Útlendingastofnun né innanríkis-
ráðuneytið mál þeirra til efnislegr-
ar umfjöllunar. Þannig hafa sögur
þeirra ekki verið teknar til skoðunar
allan þann tíma sem þeir hafa beðið
hér á landi. Þá var ekki tekin af-
staða til þess hvort mennirnir væru í
raunverulegri hættu í heimalandinu
né heldur hvort þeir ættu mögulega
rétt á vernd.
Þeim verður vísað úr landi á
grundvelli Dyflinnarreglugerðar-
innar sem kveður á um heim-
ild eins Schengen-ríkis til þess að
senda hælisleitanda aftur til þess
Schengen-ríkis þar sem hann sótti
fyrst um hæli. Tveir þeirra verða
sendir til Noregs og einn til Svíþjóð-
ar en þar hefur hælisumsóknum
þeirra nú þegar verið hafnað. Þetta
þýðir að þeir verða sendir aftur til
heimalanda sinna, Íraks, Súdans og
Nígeríu, en þar hafa þeir þegar feng-
ið að sæta pyndingum og ómann-
úðlegri meðferð. Vel gæti farið svo
að ákvörðun íslenska ríkisins leiði
til dauða einhverra þessara manna.
Þeir lýsa aðstæðum sínum á svipað-
an hátt. Þeir eiga erfitt með svefn,
glíma við mikinn ótta og skilja ekki
hvers vegna mál þeirra voru ekki
tekin til skoðunar allan þann tíma
sem þeir biðu.
Innanríkisráðuneytið hefur stað-
fest ákvörðun Útlendingastofnun-
ar um að vísa beri mönnunum úr
landi. Tveir þeirra hafa kært þessa
ákvörðun ráðuneytisins en útlit
er fyrir að búið verði að senda þá
úr landi áður en málin klárast fyr-
ir dómstólum. Óljóst er hvort slíkt
standist 6. grein mannréttindasátt-
mála Sameinuðu þjóðanna sem
kveður á um að allir eigi rétt á viður-
kenningu að lögum. Blaðamaður
DV hitti mennina þrjá og fékk að
heyra sögur þeirra. Sögurnar sem
Útlendingastofnun og innanríkis-
ráðuneytið vildu ekki heyra. „Ég bið
um það eitt að umsókn mín verði
tekin til efnislegrar skoðunar. Ann-
að er ómanneskjulegt. Þetta er eins
konar áfrýjun til ykkar, almennings
á Íslandi,“ segir Eze Okafor, þrjátíu
ára gamall hælisleitandi sem flúði
heimaland sitt, Nígeríu, árið 2011, í
samtali við DV. Tárin streyma niður
kinnar hans. Hann er nýbúinn að fá
fregnirnar.
Kristið skotmark
„Það var hringt í mig í gær og ég
var beðinn um að mæta á fund á
lögreglustöðinni. Þar var mér sagt
að ég yrði sendur aftur til Svíþjóð-
ar. Ég bjóst við einhverju öðru eft-
ir að hafa eytt öllum þessum tíma
á Íslandi. Hélt að minnsta kosti að
mér yrði gefið færi á að málið mitt
yrði opnað á nýjan leik hér á landi.
Ég hef verið á Íslandi í tvö ár. Ég hef
aldrei átt í neinum vandræðum. Ég
hef aldrei framið neinn glæp. Það
minnsta sem þeir gætu gert væri að
taka umsókn mína til skoðunar en
þeir tala bara um Dyflinnarreglu-
gerðina. Þegar ég heyrði fréttirn-
ar brast hjarta mitt og ég grét bara
vegna þess að öll þessi ár sem ég
hef verið á flótta komu aftur til mín,“
segir Eze titrandi röddu.
Eze flúði heimaland sitt árið 2011
eftir að liðsmenn Boko Haram höfðu
ráðist á hann og drepið bróður hans
í borginni Maiduguri í norð-austur-
hluta Nígeríu. Boko Haram-sam-
tökin samanstanda af strangtrúuð-
um íslamistum sem vilja koma á fót
íslömsku ríki. Talið er að liðsmenn
samtakanna hafi myrt um tíu þús-
und manns á árunum 2002–2013.
Samtökin eru meðal annars þekkt
fyrir að ráðast á kristna íbúa Níger-
íu, sprengja kirkjur, skóla og lög-
reglustöðvar. Eze er einmitt kristinn
en mennirnir sem voru á eftir hon-
um hafi viljað að hann gerðist eins
konar uppljóstrari og segði frá felu-
stöðum annarra kristinna manna.
„Ég neitaði að verða einn af þeim
vegna þess að ég er kristinn og að-
ferðir þeirra stangast á við orð guðs
í biblíunni. Þannig að þeir réðust á
okkur og drápu bróður minn.“
Þarf læknisaðstoð
Hann sýnir blaðamanni kúlu og
skurð framarlega á höfuðkúpunni
sem hann fékk eftir að liðsmenn
Boko Haram stungu hann. Eze lýs-
ir því hvernig höfuðverkirnir koma
á þriggja til fjögurra mánaða fresti,
svo sterkir að hann er rúmliggj-
andi í marga daga. Læknar á Íslandi
komust síðar að því að hann væri
með æxli í höfðinu þar sem hann
fékk aldrei þá aðhlynningu sem
hann þurfti í kjölfar árásarinnar. Eze
hefur fengið vilyrði fyrir því að hann
fái meðferð við kvillum sínum hér á
landi. Hann segir lækna hafa sent
sérstaka skýrslu á Útlendingastofn-
un þar sem þetta hafi verið útskýrt
en allt kom fyrir ekki. Það eigi að
senda hann úr landi áður en með-
ferðin geti hafist.
Eins og fyrr segir á að senda Eze
til Svíþjóðar en þar hefur umsókn
hans um hæli þegar verið hafn-
að. Hann kom hingað til lands með
Norrænu árið 2012 og hefur síð-
an þá kynnst mörgu góðu fólki sem
hefur veitt honum mikinn stuðn-
ing og hjálpað honum að gleyma
fortíðinni. Hann skilur ekki hvers
vegna yfirvöld þurftu að taka sér svo
langan tíma til þess eins að senda
hann aftur til baka. „Hvað hafa þeir
eiginlega verið að gera allan þenn-
an tíma?“ spyr Eze sem bætir því við
að hann sé farinn að líta á suma vini
sína sem eins konar fjölskyldu enda
hafi þeir hjálpað honum að gleyma
því sem gekk á í Nígeríu.
„Á meðan ég hef beðið hef ég
verið að hitta sálfræðing. Hann hef-
ur hvatt mig til þess að gleyma for-
tíðinni. Hann hefur minnt mig á að
enginn á Íslandi vilji mér neitt illt.
En nú á að senda mig til Svíþjóðar
þaðan sem ég verð aftur sendur til
Nígeríu þar sem líf mitt er í hættu.
Ég þekki þessa menn og ég veit að
þeir eru enn þá á eftir mér. Ég bið
um það eitt að ég fái tækifæri til þess
að segja sögu mína. Að mér sé tek-
ið sem manneskju en ekki sem töl-
um á blaði.“
„Bækur lyganna“
Toshiki Toma er prestur inn-
flytjenda á Íslandi. Hann þekkir
Eze og hefur verið honum til halds
og trausts síðustu ár. „Hann er mér
eins og andlegur faðir. Hann hef-
ur hjálpað mér og veitt mér mikinn
stuðning, beðið með mér, og gefið
mér styrk,“ segir Eze um samband
þeirra Toshiki áður en sá síðar-
nefndi grípur inn í: „Það sem gerði
mig mjög hryggan var að sjá að það
er enginn rökstuðningur fyrir því
hvers vegna það tók svona langan
tíma að gefa honum svar. Ef maður
les úrskurðinn sér maður að þetta er
meira og minna texti sem á við um
hvern þann sem getur heyrt und-
ir Dyflinnarreglugerðina. Að mínu
mati hefðu þeir hæglega getað gef-
ið honum þetta svar innan þriggja
mánaða,“ segir Toshiki og bætir því
við að honum finnist þetta mikil
vanvirðing við Eze og brot á mann-
réttindum hans.
Toshiki þekkir ágætlega til mál-
efna hælisleitenda á Íslandi en
margir þeirra sækja styrk og stuðn-
ing í hann. Hann er á þeirri skoðun
að menn eins og Eze, einstæðir og
ungir karlmenn á flótta, eigi erfiðara
um vik heldur en fjölskyldufólk sem
sækir hér um hæli. „Þetta er mín
tilfinning. Fólk segir: Hann er lyg-
ari. Hann gæti verið glæpamað-
ur. Hann er að svindla á kerfinu.
Fólk treystir ekki því sem hann seg-
ir. Þannig virðast viðhorfin vera. Og
kannski eru ekki allir góðar mann-
eskjur, og kannski gætu einhverjir
verið að svindla á kerfinu en það er
einmitt verkefni Útlendingastofn-
unar að skoða slíkt í kjölinn,“ segir
Toshiki sem bætir því við að stað-
reyndin sé sú að hér sé fólk eins og
Eze sem þurfi raunverulega á vernd
að halda. Það sé hins vegar erfitt
þegar yfirvöld kjósi að opna ekki
einu sinni á málin.
Hann segir Dyflinnarreglu-
gerðina henta yfirvöldum vel. Með
því að notast við hana sé hægt að
varpa ábyrgðinni yfir á önnur ríki.
„Þetta er í rauninni mjög gott kerfi
og með því að gera þetta svona
Jón Bjarki Magnússon
jonbjarki@dv.is
„Ég á erfitt
með svefn,
mér líður hryllilega
„Þetta er
eins konar
áfrýjun til ykkar,
almennings á
Íslandi
Prestur veitir styrk Eze Okafor, þrjátíu ára gamall hælisleitandi sem flúði heimaland sitt, Nígeríu, árið 2011 ásamt Toshiki Toma, presti
innflytjenda á Íslandi. Eze segir Toshiki hafa veitt honum mikinn styrk. Myndir Sigtryggur Ari