Dagblaðið Vísir - DV - 18.02.2011, Síða 21

Umræða | 21Helgarblað 18.–20. febrúar 2011
Safnar fyrir
ókunnugan
Benedikt Finnbogi Þórðarson
stendur fyrir söfnun fyrir myndavél
fyrir Pétur Kristján Guðmundsson, sem
slasaðist alvarlega á gamlárskvöld, en
hann er kvikmyndagerðarmaður og
hyggst halda þeim draumi til streitu
þrátt fyrir breyttar aðstæður.
Hver er maðurinn?
„Benedikt Finnbogi Þórðarson, nemi í MS og
áhugamaður um góðverk.“
Hvað heldur þér gangandi?
„Jákvæðar fréttir, vinir og fjölskylda.“
Hvað borðarðu í morgunmat?
„Hrökkbrauð, seríos og appelsínusafa. Þetta
er svona týpískur morgunmatur en á sunnu-
dögum eru það tvær ristabrauðsneiðar með
spældum eggjum og béarnaise-sósu.“
Hefurðu brennandi áhuga á ljósmyndun?
„Já, ég er búinn að vera í þessu sem
áhugamaður síðan árið 2006 og er að hugsa
um að færa mig út í kvikmyndun. Ég er ekki
búinn að læra en ég er að velta því fyrir mér
að gera það í framtíðinni.“
Hvernig myndavél átt þú?
„Ég er með Canon EOS 550D. Þetta er ódýrt
tryllitæki og hún virkar vel fyrir mig. Maður
þarf ekkert meira.“
Hvernig myndavél ætli þið að kaupa fyrir
Pétur?
„Það er Canon EOS 5D MARK II. Það er besta
kvikmyndavélin sem þú getur fengið í dag úr
þessari línu. Nánast besta vélin í heiminum.
Pétur var í viðtali hjá Morgunblaðinu og
hann talaði um að hann hefði hug á því að
eignast svona vél.“
Þekkirðu Pétur eitthvað?
„Nei, við höfum verið aðeins í sambandi
á Facebook en annars þekki ég hann ekki
neitt.“
Hvernig fer söfnunin af stað?
„Hún fer rólega af stað. Ég er ekkert búinn
að setja neinn kraft í hana. Ég er búinn að
vera að laga vefsíðuna, hún var ekki alveg
að ganga upp fyrst. Núna fer bara kraftur í
þetta. Sense, dótturfélag Nýherja, er búið
að styrkja þetta mjög rausnarlega. Þeir
borga helming.“
Hvers kyns félagsskapur er Framtak?
„Við erum einstaklingar sem hittumst
þegar við settum upp Help-Portrait, sem
er verkefni þar sem áhuga- og atvinnuljós-
myndarar gefa vinnu sína, taka myndir af
fólki í stúdíói frítt.“
„Ég ætla að vona það.“
Gunnhildur Hjartardóttir
53 ára öryrki
„Nei, ég held ekki.“
Sigríður Ólafsdóttir
65 ára héraðsdómari
„Já, ég hugsa það.“
Hjalti Þorkelsson
30 ára námsmaður
„Ég held ekki.“
Ragnar Þór Marinósson
27 ára nemi
„Nei.“
Íris Eggertsdóttir
39 ára listamaður
Maður dagsins
Telurðu að forsetinn skrifi undir nýju Icesave-lögin?
Sjósetning Þeir voru með handtökin á hreinu, mennirnir sem komu hraðfiskibátnum Waage á flot í Hafnarfjarðarhöfn í vikunni. MYND RÓBERT REYNISSON

Myndin
Dómstóll götunnar
N
ýfallinn dómur í máli Eiðs
Smára Guðjohnsen gegn DV
kemst að þeirri niðurstöðu
að umfjöllun fjölmiðilsins
um 1.200 milljóna króna vanskila-
lán Eiðs hafi brotið gegn ákvæðum
229. gr. hgl., er leggur bann við birt-
ingu einkamálefna „annars manns,
án þess að nægar ástæður séu fyrir
hendi, er réttlæti verknaðinn...“
Dómurinn telur einnig að um-
fjöllun DV hafi „ekkert fréttagildi.“
Afsakið, en þegar banki (með ríkis-
ábyrgð) lánar slíka upphæð, án full-
nægjandi veða, er ekki um að ræða
einkamál lántakandans. Hvað þá
þegar lántakandinn stendur ekki í
skilum. Hvað þá ef lántakandinn er
þjóðþekktur, jafnvel heimsþekktur
einstaklingur.
Hvað þá ef lántakan hefur átt sér
stað í fjármálastofnunum þjóðfélags
þar sem efnahags- og fjárhagsstoð-
ir hrundu til grunna eftir áralanga
bankasvikamyllustarfsemi sem evr-
ópskir fjölmiðlar hafa kallað „stærsta
fjármálasvindl álfunnar síðan WWII.“
En dómarinn fær „ekki séð hvaða
erindi þessar upplýsingar hafi átt til
almennings“ – sama almennings og
borgar brúsann fyrir slík vanskil.
1.200 milljónir eru dágóð upp-
hæð. Hæpið er að halda því fram að í
banka, sem rekinn er á ábyrgð skatt-
greiðenda, komi þeim slík lánveiting
ekki við. „Í slíkum tilvikum er rekst-
urinn ekki einkamál þeirra sem að
honum standa.“ (Rannsóknarskýrsla
Alþingis, 8.13). Hver var tilgangur
þessa láns? Hafði lánveitingin hag-
kvæman tilgang – fyrir bankann,
þjóðfélagið, eða skattgreiðendur, t.d.
í formi atvinnusköpunar á Íslandi?
Fyrirhyggja og fjármálavit stýrðu
ekki ákvörðunum íslensku bank-
anna, heldur „taumlaus sérhyggja,“
sem „beindist að því að hámarka hag
fárra á sem skemmstum tíma.“ (RA8,
40). (Lántakandinn notaði fjármun-
ina eða hluta þeirra, að því er fram
kemur í dóminum, til að taka þátt í
erlendu fasteignaverkefni sem fór á
hausinn.)
Dómarinn virðist ekki vita að
hér á landi átti sér stað eitt hrika-
legasta bankahrun sögunnar. Hún
vísar í „hið svokallaða bankahrun“
og „meinta spillingu í bankakerf-
inu“ eins og um sé að ræða langsótt-
ar gróusögur en ekki vel skjalfestar
staðreyndir. Ástæða er til að benda
dómaranum á að lesa (hina svoköll-
uðu?) Rannsóknarskýrslu Alþingis
þar sem fram kemur að: „...starfsemi
íslensku bankanna fór að mörgu leyti
bæði á skjön við lög og reglur og í
bága við‚ eðlilega og heilbrigða við-
skiptahætti‘.“ (RA8,117).
Í íslensku „bönkunum“ var einnig
litið á eftirlitsaðila „sem gleðispilla“
og „reglurnar sem hindranir sem eigi
að reyna að sniðganga frekar en leið-
beiningar um vandaða starfshætti.“
(RA8, 57) og þar sem „ekki einu sinni
þröngum lagareglum er fylgt, hvað
þá almennari siðferðilegum viðmið-
um um heilbrigða stjórnunarhætti.“
(RA8, 47) Engin hætta á „spillingu“
eða vafasömum einkavinaveitingum
lána í svona stofnunum?
Dómurinn hlýtur að vera himna-
sending fyrir forsprakka íslensku
bankasvikamyllunnar: „Er óumdeilt
að stefnandi hefur aldrei gefið tilefni
til slíkrar umfjöllunar með því að
ræða við fjölmiðla um fjármál sín.“
Fjölmiðlar mega sem sagt ekki
fjalla um fjármál fólks nema viðkom-
andi „gefi tilefni til þess“ og greini-
lega að fyrra bragði. Ætli bandarískir
fjölmiðlar hafi fengið leyfi hjá Bernie
Madoff til að fjalla um fjármál hans?
Hvernig á að koma í veg fyrir spill-
ingu og fjármálaglæpi ef blaðamenn
eiga yfir höfði sér refsingu, jafnvel
fangelsisvist, fyrir að fjalla um fjár-
mál fólks nema þeir hafi til þess leyfi
viðkomandi?
Umfjöllunin sé einnig „ómál-
efnaleg og hafi engin tengsl við störf
stefnanda – ef hann hefði notað lánið
til að fjárfesta í fótboltaliði, hefði um-
fjöllunin þá verið í lagi?
Orðsmíðar dóms þessa stað-
festa þau ummæli Þorvalds Gylfa-
sonar prófessors að nauðsynlegt sé
að „endurskoða dómstólaskipan-
ina, áður en bankahrunið kemur
til kasta dómstólanna“ enda dóms-
kerfið „skilgetið afkvæmi gerspilltrar
stjórnmálastéttar.“ Dómurinn minn-
ir einnig á þá ömurlegu staðreynd að
Alþingi hefur lítið gert til að breyta
því andfélagslega lagaumhverfi sem
verndaði vöxt þeirrar spillingar sem
stórskaðað hefur efnahag og orðspor
íslensku þjóðarinnar.
Íslenskir dómstólar verða að gera
sér grein fyrir að íslensku bankarnir
eru stofnanir sem brugðust trausti
almennings „með eftirminnilegum
hætti“ – svo ég vitni aftur í hina svo-
kölluðu Rannsóknarskýrslu – og að
hvers konar viðskipti þeirra sem ekki
eru hafin yfir hinn minnsta vafa um
lögmæti eða velsæmi eru fréttnæm
og eiga erindi við almenning, sem
borgar fyrir óráðsíuna sem þar við-
gekkst með vitund og velvild stjórn-
valda.
Ef dómurinn er forsmekkurinn af
því sem koma skal er ljóst að íslensk-
ir dómstólar munu vart hafa fyrir því
að framleiða flóknar lagarökleysur
til að hvítþvo forsprakka „hins svo-
kallaða“ bankahruns. Þeir munu
einfaldlega láta sem það hafi aldrei
gerst.
Héraðsdómur undir steini?
„Fjölmiðlar mega
sem sagt ekki
fjalla um fjármál fólks
nema viðkomandi
„gefi tilefni til þess“ og
greinilega að fyrra bragði.
Kjallari
Íris
Erlingsdóttir