Dagblaðið Vísir - DV - 25.05.2012, Qupperneq 21

LagarfLjótið verður aLdrei samt
Úttekt 21Helgarblað 25.–27. maí 2012
n Gunnar Jónsson bóndi er ósáttur n Jökulsá er veitt út í fljótið n Gruggið hefur stóraukist n Fiskurinn virðist vera að hverfa n Aldan ber á bökkunum
áleiðis út að fossi, sem kemur í veg
fyrir að vatnið gangi nógu hratt út
eftir. Það veldur þessari hækkun.“
Þögðu þunnu hljóði
Þó að Gunnar hafi ekki haft hátt um
það á sínum tíma, í aðdraganda
virkjunarinnar það er að segja, hafði
hann alltaf svolitlar áhyggjur af Lag-
arfljótinu. „Ég hugsaði sem svo að
það væri best að sjá til og ræða þetta
svo. En þá finnst mér eins og menn
nenni ekki að ræða þetta, jú, þeir tala
við mann og eru kurteisir en þeir eru
ekki tilbúnir til að ræða það sem máli
skiptir.“
Hann hugsar sig um eitt andartak
áður en hann heldur áfram: „En þá
var andrúmsloftið þannig að menn
þorðu varla að hreyfa sig því þeir voru
ekki vinsælir sem töluðu um eitthvað
sem vann gegn virkjuninni, uss, uss,
við verðum að fá þetta, þetta var svo-
lítið þannig. Það var gríðarlegur þrýst-
ingur á að ná þessu fram. Það var það.
Auðvitað voru samt ákveðnir einstak-
lingar á allt annarri skoðun og eru það
enn í dag. En bylgjan var á því að ná
þessu. Þannig að þessar raddir voru
ekki háværar.“
Frárennslisskurður virkjana
Í þessu andrúmslofti var ekkert gefið
að fólk stæði upp og berðist fyrir
sínum hagsmunum eða hugsjón-
um ef þeir þjónuðu ekki hagsmun-
um byggðarinnar. „Ég er viss um að
þessar raddir hefðu orðið afskaplega
hjáróma. Það er líka misjafnt hvern-
ig þetta snertir landeigendur, sumir
eiga land sem kemur mjög bratt að
en annars staðar, eins og hér, er land-
ið flatt og lágt. Þannig að við landeig-
endur töluðum aldrei saman af neinu
viti og það var aldrei samið um bætur
áður en farið var í þessa virkjun. Það
er okkar veiki hlekkur, svo lærir sem
lifir.
En það breytir því ekki að þeir
höfðu engan rétt til þess að gera þetta
án þess að semja við okkur eða ræða
við okkur. Ég er ekki á móti þessari
virkjun, ég var og er virkjunarsinni,
ég er bara þannig. Ég studdi þessar
framkvæmdir en það þýðir ekki að
það hefði ekki þurft að ræða það við
okkur sem tókum við þessu.
Landeigendur við fljótið eiga
í miðjan farveg, það var staðfest í
Hæstarétti, þannig að fljótið er að
hluta til eign landanna en nú er það
frárennslisskurður virkjana. Það var
ekki einu sinni nefnt við okkur hvort
við ætluðum að taka við þessu inn
á okkar eign. Það situr í mér. Síð-
an þegar við ætlum að ná einhverju
fram eftir að framkvæmdirnar eru af-
staðnar þá þýðir það ekkert, þú sem-
ur ekki eftir á.“
Lagarfljótið gleymdist
Það situr líka í honum að náttúru-
verndarsinnar hafi mótmælt þess-
um aðgerðum en aldrei minnst orði
á áhrifin á Lagarfljótið. „Ákveðinn
hópur telur að það megi hvergi snerta
við náttúru landsins. Það er sjónar-
mið sem ég ætla ekki að mótmæla,
það er bara skoðun þessa fólks. Það
barðist gegn Hálslóni og talaði um
heiðargæsir og hreindýrakálfa en ég
minnist þess aldrei að þetta fólk hafi
talað um áhrifin í byggð.
Landsvirkjun hefur staðið fyrir
margvíslegum mótvægisaðgerðum
uppi á hálendinu, staðið að upp-
græðslu lands til að hefta fok og sett
peninga í áburð og sáningu. Það er
gott mál og Landsvirkjun má eiga
það sem gott er. Hins vegar hafa þeir
ekkert gert hér í byggð. Það er reynd-
ar vöktun úti við Héraðsá og á Jök-
ulsárheiðum en Lagarfljótið er af-
skipt. Það gleymdist að það tekur við
öllum soranum.“
„Fljótið er að
hluta til eign
landanna en nú er
það frárennslis-
skurður virkjana
Landbrot Hér sést hvernig aldan grefur undan landinu og trén falla í ána. mynd ingibjörg dögg
Þagði þunnu hljóði Gunnar Jónsson bóndi hafði áhyggjur af landinu en sagði ekkert,
ætlaði að bíða og sjá. Nú reynist honum erfitt að semja um úrbætur. mynd ingibjörg dögg