Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 2010, Blaðsíða 65

Náttúrufræðingurinn - 2010, Blaðsíða 65
145 Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags vatnspest (Elodea canadensis), tjarna- kræklu (Elodea nuttallii), linda- hrukklu (Hydrilla verticillata), mara- tegundina Myriophyllum aquaticum, hrukkunykru (Potamogeton crispus) og agnartegundina Crassula helmsii en fjórar fyrstnefndu tegundirnar líkjast mjög kransarfa í útliti enda af sömu ætt. Á grundvelli upplýsinga um lífshætti, útbreiðslumynstur og hitaþol þessara tegunda, m.a. í þeim heimildum sem vísað er til, má ætla að meðal slíkra plantna kunni að leynast tegundir sem eigi síst minni möguleika á að ná hér fótfestu en kransarfi. Summary Brazilian Waterweed in Opnur Springs in Oelfus, Iceland Brazilian waterweed (Egeria densa) was recently found in the geothermal Opnur springs (63°58.68’N, 21°10.70’W) situat- ed in the northern fringes of the wet- land area Oelfusforir, in Oelfus, South- Iceland. This is the only known location for this species in Iceland and probably also the one farthest north. The water- weed has become naturalized there and is the dominant macrophyte in the main water body of the springs, Opnur pond (area 9,800 m2, depth mostly 0.5– 1.0 m), producing dense mats, also dur- ing winter when other vegetation is dormant. Patches of the waterweed oc- curred in the first 2 km of the approxi- mately 6 km long outlet ditch, mostly in the downstream part. The outlet brook runs into the shared estuary for the riv- ers Oelfusa and Varma, the former gla- cially fed and the latter receiving geo- thermal water. The growth characteristics and the general life history of the water- weed in Opnur springs were studied and the temperature was monitored. For a period of 12 months the water temperature was recorded every hour and the distribution and the percentage coverage of the waterweed were mapped visually twice a month. In win- ter the Brazilian waterweed grew in monospecific stands but had consider- able competition in other seasons, espe- cially from filamentous algae. Perfoliate pondweed (Potamogeton perfoliatus) formed only discontinuous stands and canopies in the summer. Before the ar- rival of the waterweed the pondweed was the dominant plant species in Opnur springs. Presently it is still com- mon there and dominates in the upper- most part of the outlet ditch as well as in the smaller water body of Opnur springs called Sundlaug (area 471 m2, depth 0.3 m). In the Opnur pond the mats of filamentous algae were most prominent during summer. In a small cove in the NV part of Opnur pond, where the Brazilian waterweed did not form stable canopy at the surface, the mean water temperature was 23.6°C and the monthly means were 22.3– 25.8°C. In the SV part, at the location where the waterweed grew most vigor- ously, the mean temperature was 18.3°C and the monthly means were 14.2– 22.8°C. In the pond outlet, about 870 m downstream, the mean temperature was 14.8°C and the monthly means were 11.5°C–20.3°C. In the summertime Icelandic water bodies commonly reach surface temperatures of 10–15°C. The establishment of the waterweed in freshwater localities in Iceland not in- fluenced by geothermal waters, wheth- er it is in this watershed or elsewhere, is therefore not excluded but is probably not likely. Although other suitable geo- thermally influenced freshwater bodies most likely exist in Iceland, they are relatively few and for the most part far between. Therefore further coloniza- tion of this species might proof difficult in Iceland in the present climate. Þakkir Háskólasetrið í Hveragerði lagði til aðstöðu, vinnu og tæki vegna verkefnis- ins. Heiða Gehringer annaðist hluta vettvangsvinnu. Umhverfis- og orku- sjóður Orkuveitu Reykjavíkur styrkti verkefnið. Christopher Mitchell og Chrystina Montuori Sorrentino aðstoðuðu við útfærslu á teiknivinnu. Þessum aðilum er þökkuð aðstoðin. Heim ild ir De Poorter, M., Pagad, S. & Irfan, M. 2007. Invasive Alien Species and 1. Protected Areas, a Scoping Report. Part I. GISP, Global Invasive Species Program. (http://www.gisp.org/publications/reports/IAS_Protecte- dAreas_Scoping_I.pdf). 93 bls. The Millennium Ecosystem Assessment 2005. Ecosystems and human 2. well-being. Biodiversity Synthesis. Washington D.C. World Research Institute. (http://www.millenniumassessment.org/documents/docu- ment.354.aspx.pdf). 917 bls. Steindór Steindórsson 1964. Gróður á Íslandi. Almenna bókafélagið, 3. Reykjavík. 186 bls. Þóra Ellen Þórhallsdóttir 2010. Um tegundaauðgi og einkenni íslensku 4. flórunnar. Hvað segir samanburður við aðrar eyjur um sögu hennar og aldur? Náttúrufræðingurinn 79. 102–110. Hörður Kristinsson 2009. Flóra Íslands. www.floraislands.is (skoðað 5. 29.11. 2009). Butler, R.A. 2009. Mongabay.com. Tropical Rainforests: Rainforest Diver-6. sity. http://rainforests.mongabay.com/03plants.htm (skoðað 15.06. 2009). World Resources Institute 2004. Earth Trends, The Environmental 7. Information Portal. http://earthtrends.wri.org/searchable_db/ index.php?action=select_countries&theme=7&variable_ID=141 (skoðað 15.06. 2009). Hörður Kristinsson 2007. Biodiversity occurrence data provided by the 8. Icelandic Institute of Natural History. Fengið frá Global Biodiversity Information Facility Data Portal. http://data.gbif.org/occurrenc- es/142735634/ (skoðað 29.11. 2009). Cook, C.D.K. & Urmi-König, K. 1984. A revision of the genus 9. Egeria (Hydrocharitaceae). Aquatic Botany 19. 73–96. Haynes, R.R. 1988. Reproductive Biology of Selected Aquatic Plants. 10. Annals of the Missouri Botanical Garden 75. 805–810. Yarrow, M., Marin, V.H., Finlayson, M., Tironi, A., Delgado, L.E. & 11. Fischer, F. 2009. The ecology of Egeria densa Planchon (Liliopsida: Alis- matales): A wetland ecosystem engineer? Revista Chilena De Historia Natural 82. 299–313. Flora of North America Association 2008. The Flora of North America. Vol. 12. 22. Egeria densa Planchon. http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_ id=1&taxon_id=220004601 (skoðað 20.11. 2009). Countryman, W.D. 1970. The history, spread and present distribution 13. of some immigrant aqatic weeds in New England. Hyacinth Control Journal 8. 50–52. Rixon, C.A.M., Duggan, I.C., Bergeron, N.M.N., Ricciardi, A. & Macisaac, 14. H.J. 2005. Invasion risks posed by the aquarium trade and live fish mar- kets on the Laurentian Great Lakes. Biodiversity and Conservation 14. 1365–1381. Cohen, J., Mirotchnick, N. & Leung, B. 2007. Thousands introduced annu-15. ally: the aquarium pathway for non-indigenous plants to the St Lawrence Seaway. Frontiers in Ecology and the Environment 5. 528–532. Maki, K. & Galatowitsch, S. 2004. Movement of invasive aquatic plants 16. into Minnesota (USA) through horticultural trade. Biological Conserva- tion 118. 389–396. United States Department of Agriculture. Natural Resources Conserva-17. tion Service 2009. Egeria densa Planch. Brazilian waterweed. Website. United States Department of Agriculture. Natural Resources Conserva- tion Service. http://plants.usda.gov/java/profile?symbol= EGDE# (skoðað 28.10.2009). 80 3-4#Loka_061210.indd 145 12/6/10 7:22:35 AM
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.