Gerðir kirkjuþings - 1988, Qupperneq 195

192
1988
19. Kirkiubinq
13. mál
T I L L A G A
til binqsálvlctunar ixm útfararsiði
Frsm. og flm. dr. Gunnar Kristjánsson
Kirkjuþing fer þess á leit við biskup að hann samræmi atferli
presta við útfarir eftir þvi sem unnt er og gefi út itarlega
greinargerð þar að lútandi.
GREINARGERÐ:
í Handbók fvrir presta á íslandi frá 1869 er eftirfarandi
lýsing á útfararsiðum: "... Þegar komið er með lík til
grafarinnar, er það látið síga niður i gröfina og siðan
kastar presturinn þrisvar mold á það með reku með þessum
orðum: Af jörðu ertu kominn; að jörðu skaltu aptur verða; og
af jörðu skaltu upp aptur rísa. Síðan fylla líkmennirnir
gröfina af mold, en presturinn tekur til þá líksálma, sem
sýngja á við greptrunina. Sé presturinn beðinn að halda
líkræðu, ber honum að gjöra það. Þess konar ræður eru
eiginlega ætlaðar til þess að gefa viðskilnaðinum við hinn
framliðna guðrækilegan blæ. [Hér er lýsing á því hvernig
ræðan skuli vera] . . . Líkprédikunin má ekki vara yfir eina
klukkustund en í næmum sjúkdómum er prédikað helmingi skemur
og sé það i kirkjugarðinum er gjörð stutt áminning i staðinn
fyrir likprédikun og enduð með drottinlegri bæn."
Af þessum orðum má ráða að útför hafi farið fram við gröfina
og siðan hafi jafnvel eftir aðstæðum verið farið inn í
kirkjuna. Hér er það sem sagt útförin við gröfina sem máli
skiptir.
í þeim helgisiðabókum sem i gildi eru nú er litið fjallað um
atferli prestsins við útförina. Þó er i Helgisiðabók
íslenzku bióðkirk'iunnar frá 1934 i raun ekki vikið frá þvi
sem lýst hefur verið hér á undan að öðru leyti en þvi að þar
segir (bls. 188): "Kasta má rekum á kistu inni i kirkjunni,
sé grafreiturinn ekki þar hjá."
í Handbók íslensku kirkiunnar frá 1981 er hér hins vegar
verulega vikið frá þvi sem verið hefur. Þar segir (bls. 145):
"Ef moldað er i garði, lýkur athöfninni i kirkjunni með þvi,
að presturinn snýr sér að söfnuðinum og lýsir drottinlegri
blessun, sem söfnuðurinn hlýðir standandi. Ef moldað er i
kirkju, er sálmur sunginn strax eftir Faðir vor." Hér er
einnig (á bls. 154) gert ráð fyrir duftkerjum: "Þegar lik
skal brennt er moldað i kirkjunni á venjulegan hátt. Þegar