Gerðir kirkjuþings - 1988, Síða 204

201
GREINARGERÐ:
I Umhverfismál hafa verið til umfjöllunar í hinum vestræna
heimi á undanförnum árum. Sameinuðu þjóðirnar hafa haldið
sérstakar umhverfismálaráðstefnur þar sem miklar heimildir um
ástand lifríkisins hafa komið fram. Auk þess hafa
umhverfisverndarsamtök viða um heim bent á mengun,
skógardauða, sjúk vötn viða á Norðurlöndum, sóun auðlinda,
minnkandi ósonlag, gróðurhúsaáhrif, fækkun dýrastofna, sjúka
fiskstofna, slys i kjarnorkuverum svo og margt annað sem
óþarft ætti að vera upp að telja. Visindamenn hafa haldið
ótal ráðstefnur, alþjóðleg kirkjusamtök hafa svo og bent á
það ábyrgðarleysi sem maðurinn hefur sýnt á undanförnum
áratugum i samskiptum sinum við náttúruna. Siðast en ekki
síst hafa sterk fyrirtæki viða um heim áttað sig á þvi að
umhverfisvernd er lífsskilyrði tæknialdar og lagt fram fé til
þess að styðja hinn góða málstað.
Margar skýrslur hafa verið gerðar um umhverfismál, má þar
benda á skýrslur frá umhverfisverndarráðstefnum Sameinuðu
þjóðanna, skýrslur Rómarklúbbsins og Skýrsluna Global 2000
sem Carter Bandarikjaforseti lét gera um ástand lifrikisins
og horfur og gefin var út um það leyti sem hann lét af
embætti 1980. í þeirri skýrslu er m.a. þetta: "Á þeim fáu
árum, sem lifa til aldamóta er gert ráð fyrir þvi að 1,5 til
2 milljónir dýrategunda muni deyja út en það er tæplega 20%
eða fimmta hver dýrategund, sem nú er til á jörðinni. Árlega
er eytt um 18-20 milljónum hektara af skóglendi i heiminum
eða álíka miklu svæði og Kaliforniuriki i Bandaríkjunum."
Hér á landi hefur röskun lífrikisins einnig átt sér stað.
Fiskstofnar hafa hrunið. Með kvótaskiptingu og eftirliti
hefur tekist að halda í horfinu. Gróðurlendi landsins hefur
átt i vök að verjast á undanförnum áratugum þrátt fyrir
landvernd og dreifingu áburðar á hálendi landsins. Erlendur
skógfræðingur hélt því fram á ráðstefnu skógræktarmanna í
Reykjavik vorið 1987 að ísland væri likast þeim rikjum i
Afriku þar sem skeytingarleysi mannsins um náttúruna hefði
verið nánast algjört, þar sem uppblástur og gróðureyðing
hefði tekið við þegar maðurinn gat ekki lengur pínt meira út
úr helsærðri náttúrunni. Mikil mengun hefur mælst i
Reykjavík vegna útblásturs frá bilum; talað er um hættulega
mengun vegna svokallaðra PCB þétta, sem urðaðir hafa verið.
Þannig mætti lengi telja, af nógu er að taka. Engu að síður
hefur umhverf isvernd átt í vök að verjast hér á landi.
Skilningur yfirvalda svo og almennings hefur verið meiri i
orði en i verki. Þrátt fyrir fögur ættjarðarljóð er landið
viða flakandi sár.
íslendingar eiga hlutdeild að ýmsum alþjóðlegum samtökum þar
sem málefni náttúruverndar og nýtingar sameiginlegra auðlinda
jarðarbúa eru tekin til umfjöllunar. Þeir hafa lagt sitt af
mörkum við gerð Hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna og þeir
hafa meðal annars átt aðild að Alþjóða hvalveiðiráðinu um
árabil. Þegar skammtimahagsmunir hafa verið annars vegar hafa
íslendingar þó fallið í sömu gryfju og margar aðrar þjóðir og