Són - 01.01.2015, Blaðsíða 25

„Berðu mér ei BlAndAð vín“ 23
skáldskapinn ber á góma. Þannig minnir önnur vísa fjórðu SVOLDAR-
RÍMNA óneitanlega á stíl forvera Sigurðar:
Ef ég smíða Austrafar Austri: dvergsheiti
á sem prýði nokkur var
vona ég blíðar verði þar
við mig fríðu stúlkurnar.30
Í vísunni segist hann vona að stúlkurnar muni blíðkast takist honum
að yrkja ágætar rímur og í líkingamáli sínu fylgir hann að öllu leyti í
fótspor fyrri skálda, svo sem á borð við höfund LOKRA sem talar um að
„reisa Fundings far“,31 en Fundingur er eitt hinna fjölmörgu dvergsheita
sem rímnaskáldin nota í umræddum goðsagnakenningum. Á svipuðum
nótum segir hann í SVOLDARRÍMUM: „Ef Suðra sláum saman skip“ og
„Ég er […] nokkru nær / Norðra hró að byggja“ og á þar einfaldlega við
að hann sé að yrkja.32 Oftar en ekki notar hann þó goðsögnina á annan
hátt en hin fyrri rímnaskáld og liggur munurinn einna helst í því að
hann á það til að tengja skáldskaparmjöðinn með afgerandi hætti við
raunverulegt áfengi. Að auki gerir hann meira úr goðsögninni en þeir
forverar hans sem hafðir voru til samanburðar, leikur sér með hana og
spinnur jafnvel við hana.33
Eitt skýrasta dæmi þess að Sigurður líti á skáldamjöðinn og brennivín
sem sitthvora hliðina á sama peningnum má finna í RÍMU AF ÞÓRÐI HRÆÐU.
30 Rímur af Svoldar bardaga IV 2 (Sigurður Breiðfjörð 1833:38). Fleiri sambærileg dæmi á
nefna, svo sem Rímur af Högna og Héðni I 1 og II 1 (Sigurður Breiðfjörð 1971b:3, 10).
31 Lokrur II 2.1 (Finnur Jónsson 1905–1922 II:294).
32 Rímur af Svoldar bardaga V 2–3 (Sigurður Breiðfjörð 1833:48). Suðri og Norðri eru
dvergsheiti, sbr. nmgr. 4.
33 Ómögulegt er að fullyrða að eldri rímnaskáld hafi ekki fjallað um mjöð á svipaðan hátt
og Sigurður, þ.e. að gera lítinn sem engan greinarmun á skáldskaparmiði og áfengi til
eigin nota, en slík notkun hefur ekki orðið á vegi greinarhöfunda. Svo mikið er víst að
orðið „brennivín“ er sjaldgæft í rímum og samkvæmt Ritmálssafni Orðabókar Háskóla
Íslands [arnastofnun.is/page/gagnasofn_ritmalssafn] kemur það ekki fyrir í íslensku
ritmáli fyrr en um miðja 16. öld og er þ.a.l. eðlilegt að það komi ekki fyrir í þaðan
af eldri rímum (sbr. Finnur Jónsson 1926–1928:126–128). Erfiðara er að fullyrða um
yngri rímur. Á vefsíðu Braga [bragi.info] er að finna 31 rímnaflokk (sem samanstanda
af 163 rímum) frá mismunandi tímum en í þeim kemur orðið „brennivín“ hvergi fyrir.
Ekki er hægt að segja til um hvort skáld hafi getið um eigin drykkju með orðum á borð
við „öl“ og „mjöður“, en ekki hefur tekist að finna dæmi um slíkt. Vera má að frekari
rannsóknir leiði enn frekar í ljós hversu sérstök þessi notkun Sigurðar á skáldamálinu
er, en til að komast að raun um það þyrfti að framkvæma mun viðameiri rannsókn en
hér er gerð á rímum frá því eftir siðaskipti.