Són - 01.01.2015, Qupperneq 116

114 HAukur Þorgeirsson
sem samsvörunin er flóknari. Tíunda vísan í útgáfu Resens samsvarar að
miklu leyti sjöttu vísunni í Konungsbók, en málið er nokkuð snúið eins
og hér má sjá:
Resen 10 Konungsbók
Vits er þörf 5.1 Vits er þörf
þeim er víða ratar 5.2 þeim er víða ratar
en sjaldan verða víti vöruð 6.6 sjaldan verður víti vörum
nema hyggindi hafi (6.1 að hyggjandi sinni)
og horskan vin (6.4 þá er horskur og þögull)
þann óbrigðara 6.7 því að óbrigðra vin
fær engi maður 6.8 fær maður aldregi
en sé mannvit mikið. 6.9 en manvit mikið.
(GS 1998:21–22)
Vísuorð 4–5 í þessari vísu hjá Resen eiga sér ekki beinar hliðstæður í
Konungsbók. En orðin hyggjandi, horskur og vinur koma öll fyrir í sam-
svarandi vísu. Vísuorð 1–2 samsvara svo upphafi vísunnar á undan.
Það sem hér er áberandi er að efnið kemur ekki fyrir í sömu röð og
er það eitt af þeim atriðum sem Faulkes telur til marks um að text-
inn hafi tvær gerðir. Hér er lærdómsríkt að skoða til samanburðar
önnur Eddukvæði sem varðveitt eru í fleiri en einu handriti. Kvæðin
GRÍMNISMÁL og HYMISKVIÐA eru varðveitt í heilu lagi bæði í Konungsbók
Eddukvæða og í AM 748 I a 4to. Lítill munur er á textunum í þessum
tveimur handritum og vísurnar eru í sömu röð. Þetta er til marks um að
handritin tengist með skriflegum hætti – bæði hafa átt sér eina móður,
eða að minnsta kosti eina formóður. Ótvíræð sönnun þessa er að hand-
ritin hafa samhljóða lausamálskafla.
VÖLUSPÁ er einnig varðveitt í heilu lagi í tveimur miðaldahandritum;
Konungsbók Eddukvæða og Hauksbók (AM 544 4to). En hér er ólíkt farið
því að textinn er ólíkur og vísurnar í annarri röð. Í Eddukvæðaútgáfu sinni
birtir Gísli Sigurðsson (1998:xxiv) ágæta skýringarmynd til að sýna muninn
á þessum tveimur gerðum VÖLUSPÁR. Sams konar mynd má sjá á næstu síðu.
Skyggðu reitirnir merkja vísur sem aðeins finnast í annarri gerðinni.
Eins og sést hefur hvor gerð nokkuð fram yfir hina og vísurnar eru ekki
í sömu röð. Þessi verulegi munur á texta handritanna hefur lengi verið
túlkaður svo að hann sé ekki tilkominn gegnum skriflega geymd heldur
munnlega. Það er dæmigert fyrir munnlega geymd að röð vísna skolist