Són - 01.01.2015, Síða 141

ljóðið Afneitun eftir gíorgos seferis 139
oft er gert. Endarímið tengir annars vegar fyrstu og fjórðu línu hvers
erindis og hins vegar aðra og þriðju.
Ljóðið var ort árið 1929, fimm árum eftir að Seferis yfirgaf kærustu
sína, Jacqueline sem hann hafði kynnst í París. Þegar leiðir þeirra lágu
saman var hún átján ára og hann tuttugu og þriggja eða tuttugu og
fjögra ára. Það má túlka þetta ljóð sem einhvers konar uppgjör við sam-
band þeirra og það er t.d. gert í ævisögu Seferis sem var rituð á ensku
af Roderick Beaton og kom út árið 2003. En á bak við einfalt form og
yfirlætislaus orð felur sig meira en við blasir.
Túlkun − hvað er falið í einfaldleikanum?
Sagnorðin í ljóðinu eru í fyrstu persónu fleirtölu svo mælendur eru „við“
fremur en „ég“. Í þýðingu kemur þetta fram í notkun fornafna en í
grísku koma persónuendingar sagnorðanna að mestu í stað fornafna.
Í fyrsta erindi ljóðsins eru mælendurnir á hvítri strönd en tæpast al-
veg byggilegri því vatnið er ekki drykkjarhæft. Ströndin sem þeir eru á
er leynd eða falin, eins og þetta líf, sem var rangt, hafi jafnframt verið
einhvern veginn utan alfaraleiðar. Þau (eða þeir eða þær) reyna að gera
staðinn að sínum með því að rita nafnið „hennar“ en sandurinn er þurr
og vindurinn blæs á nafnið og eyðir því og það er bara gott. Kannski
er þarna óbein vísun í heimska manninn sem byggði hús á sandi (og
Kristur segir frá í 7. kafla Mattheusarguðspjalls). Sandurinn þar er líka
kallaðu άμμος (ammos). Hvað sem því líður er það sem er letrað í sand
forgengilega en það sem klappað er í stein.
Þegar mælendur hafa lýst líf sitt rangt, villu eða mistök er eins og það
skipti litlu því þeir flytja bara í annað líf, eða skipta um tilveru. Sögnin
„αλλάξαμε“ (allaxame) í síðasta vísuorðinu þýðir „við breyttum“ eða „við
skiptum um“. Gríska sögnin „αλλάζω“ (allazo) er notuð um fleira en
íslenska sögnin „að breyta“. Þegar Grikki flytur búferlum segir hann t.d.
„αλλάζω σπίτι“ (allazo spíti) sem er eðlilegast að þýða sem „ég flyt“ þó
það þýði kannski bókstaflega að ég breyti um hús. Mælendurnir í ljóðinu
enda mál sitt á að segja „αλλάξαμε ζωή“ (allaxame zoi) sem getur þýtt
að þeir hafi breytt um líf, skipt um líf eða flutt í annað líf. Það er eins
og þeim finnist allt lífið eins og hús sem er hægt að yfirgefa og ef til vill
má skilja það sem rótleysi, jafnvel algert rótleysi.