Són - 01.01.2015, Side 179

er ólAfur ÞórðArson Höfundur eglu? 177
Valdimars, heldur líka mikið um hversu stórkostlegar rúnirnar séu; þær
eru jafn margar og stafir hins elsta gríska stafrófs og sumar þeirra eru
komnar úr hebresku. Hann virðist hafa haft miklu meiri áhuga á rúnum
en Snorri. Snorri notar orðið fáeinum sinnum, en það lítur út fyrir að
það þýði frekar ‘spakmæli’ en ‘rúnir’ hjá honum.9
Þótt Snorri væri þetta mikill fornfræðingur hafði hann svo sem
engan áhuga á rúnum sem letri, og ef til vill er það ekki tilviljun ein að
Ólafur hafi rætt um rúnir við Danakonung heldur en við annan lærðan
Íslending, eins og hann sjálfan; að minnsta kosti höfðu aðrir íslenskir
málfræðingar fátt gott að segja um rúnir. Fyrsta málfræðingnum fannst,
hundrað árum fyrir daga Ólafs, rúnir vera afar ónákvæmar.10 Á sama máli
var skrifari Ormsbókar hundrað árum eftir Ólaf. Hann skrifar í formála
að hinum fjórum málfræðiritgerðum að í Þriðju málfræðiritgerðinni sé
fjallað um rúnir, en hefur engan áhuga á því að Ólafur segi þær vera
eins góðar eða betri en latínuletur. Reyndar finnst þessum skrifara
aftur að þær séu miður nákvæmar en latínuletur.11 Ólafur virðist hafa
verið einn málfræðinga um rúnaást sína. Eitthvað þessu líkt á við um
Egluhöfund. Aðrir höfundar höfðu ekki neikvæða afstöðu til rúna, eins
og hinir málfræðingarnir, en enginn þeirra hafði viðlíka áhuga á rúnum
og Egluhöfundur. Rúna og rúnakefla er getið hér og hvar í sögunum – í
Gísla sögu, Svarfdælu, Grettlu, Víglundar sögu, Hákonar sögu, ýmsum
heilagra manna sögum o.s.frv. – en í þessum sögum eru rúnir og máttur
þeirra aldrei í brennidepli. Slíkt finnum við bara í Eglu.
Öll rök, sem fram hafa verið flutt um að Snorri sé höfundur Eglu,
geta allt eins átt við um Ólaf, og mörg þeirra eru góð. Höfundurinn mun
hafa verið meðal lærðra manna i Borgarfirði og hann hafði mikinn áhuga
á skáldskap. Sagan mun vera skrifuð fyrir u.þ.b. 1250. Hafi höfundur
verið af ætti Egils og einhvern veginn sérstaklega tengdur Borg á Mýrum
væri auðskiljanlegt hvers vegna hann kysi að skrifa sögu forföður síns.
Megingallinn við Snorra sem Egluhöfund er að hann virðist hafa verið
nokkuð samviskusamur í meðferð sinni á eldri kveðskap, sem höfundur
Eglu var ekki, að minnsta kosti ekki þegar honum fannst eitthvað vanta
sem gæti gætt hina dramatísku framsetningu meira lífi. Þá verðum við
að leita manns sem var líkur Snorra um flest, en sem var samt ekki
Snorri. Slíkan mann finnum við í Ólafi. Hann hefur ekki aðeins þá kosti
9 ONP, rún.
10 Hreinn Benediktsson 1972:214. Hreinn þýðir rúnar sem ‘bókstafir’, en það er eigi rétt
(sjá Males [væntanlegt]).
11 Björn M. Ólsen 1884:154–55.