Peningamál - 01.05.2002, Blaðsíða 26

PENINGAMÁL 2002/2 25
viðbragða stjórnar peningamála sem óhjákvæmilega
þurfa að fylgja. Dæmi um þetta er notkun Seðlabanka
Íslands á reglunni við mat á viðbrögðum peninga-
stefnunnar við Reyðarálsverkefninu (sjá viðauka 1 á
bls. 26). Að lokum geta seðlabankar notað Taylor-
regluna sem hagnýtt tæki til að skerpa á umræðunni
um stjórn peningamála og uppfræða almenning og
stjórnvöld um þau viðfangsefni sem snúa að stjórn
peningamála og hjálpa þeim til að skilja betur vaxta-
ákvörðunarferlið.
Að lokum verða hér tekin örfá talnaleg dæmi um
beitingu reglunnar hér á landi. Lauslega má ætla að
náttúrulegir raunvextir hér á landi gætu legið á bilinu
3-4%, en það er nokkru hærra en yfirleitt er reiknað
með í stórum iðnríkjum. Miðað við 2½% verðbólgu-
markmið verða jafnvægisnafnvextir Seðlabankans þá
5½-6½%, þ.e. þeir vextir sem byggjast á því að
verðbólga sé á markmiðinu og að hvorki sé til staðar
framleiðsluspenna né -slaki. Þessar tölur gefa því vís-
bendingu um í hvaða átt nafnvextir Seðlabankans gætu
hnigið þegar verðbólga og framleiðsluspenna hjaðna.
Annað dæmi lýtur að vöxtum Seðlabankans á
síðasta ári. Verðbólga fór þá á tímabili yfir 9% og
framleiðsluspenna á árinu er metin hafa verið 3%. Séu
þessar tölur settar inn í Taylor-regluna fást í kringum
17% nafnvextir Seðlabankans. Vextir bankans á árinu
urðu hins vegar hæstir 11,4% frá nóvember 2000 til
loka mars 2001. Jafnvel þótt tekin væri hækkun
verðlags milli áranna 2000 og 2001, sem var nokkru
lægri, fást 13-14% nafnvextir. Þótt taka verði þessum
niðurstöðum með fyrirvara, m.a. vegna þess að ekki er
tekið tillit til eðlilegrar útjöfnunar í sveiflum vaxta,
undirstrika þær eigi að síður að auðveldara er að halda
því fram að vextir bankans hafi verið of lágir en of háir
á síðasta ári þrátt fyrir mjög útbreidda skoðun um hið
gagnstæða.
Lokadæmið sem hér er tekið lýtur að stöðunni um
þessar mundir. Framleiðsluspenna snýst samkvæmt
spám í lítilsháttar slaka á þessu ári. Undirliggjandi
verðbólga síðustu mánuði er líklega u.þ.b. 4%. Eitt ár
fram í tímann er verðbólguspá bankans rúmlega 3%.
Séu þessar tölur settar inn í Taylor-regluna fást nafn-
vextir á bilinu 7-8½%. Þetta gefur vísbendingu um
hvert nafnvextir Seðlabankans gætu stefnt á komandi
mánuðum þegar óvissu um framlengingu kjara-
samninga hefur verið eytt og verðbólga hjaðnar í sam-
ræmi við spána. Rétt er að taka fram að hér er aðeins
um reiknidæmi að ræða. Raunverulegar ákvarðanir í
peningamálum og tímasetningar þeirra byggjast alltaf
á mun flóknara mati, sbr. umfjöllunina hér að ofan.
Heimildir
Clarida, R., J. Galí og M. Gertler (1998), „Monetary policy rules
in practice – Some international evidence“, European Economic
Review, 42, 1033-1067.
Nelson, E., (2001), „UK monetary policy 1972-97: A guide using
Taylor rules“, CEPR Discussion Paper Series, nr. 2931.
Taylor, J. B., (1993), „Discretion versus policy rules in practice“,
Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 39,
195-214.