Peningamál - 01.05.2002, Blaðsíða 69

Tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 97/5/EB frá
27. janúar 1997 um færslu fjármuna milli landa19
kveður á um skyldur lánastofnana til þess að stuðla
að gagnsæi og skilvirkni við framkvæmd færslna á
fjármunum milli landa. Fram kemur í 6. lið aðfara-
orða tilskipunarinnar að tilgangur hennar er að bæta
þjónustu á sviði færslu fjármuna milli landa og gera
greiðslur milli landa skilvirkari með undirbúning
þriðja áfanga efnahags- og myntbandalagsins í huga.
Tilskipunin byggist á 100. gr. a (nú 95. gr.) Rómar-
samningsins en sú grein kveður á um lagasamræmin-
gu í því skyni að ná markmiðum 14. gr. (áður 7. gr.
a) samningsins um innri markað án innri landamæra.
Samkvæmt 3. gr. tilskipunarinnar skulu lána-
stofnanir og aðrar stofnanir sem annast færslu fjár-
muna milli landa hafa til reiðu skriflegar upplýsingar
fyrir viðskiptamenn sína um skilyrði fyrir færslun-
um, þ.m.t. tímann sem tekur að afgreiða færslu,
útreikning umboðslauna og gjalda, viðmiðunargengi
og málsmeðferðarkosti varðandi kærur og bætur.
Einnig ber að veita upplýsingar að lokinni slíkri
færslu, sbr. 4. gr.
Stofnun sendanda skal annast færslu fjármuna
milli landa innan þess frests sem samið hefur verið
um, sbr. 1. mgr. 6. gr. tilskipunarinnar. Sé fresturinn
ekki virtur eða hafi enginn frestur verið veittur skal
stofnunin greiða sendanda bætur hafi féð ekki verið
fært á reikning stofnunar viðtakanda fyrir lok fimmta
bankadags frá samþykki færslubeiðninnar. Það sama
á við þegar milliliður á sök á töfunum. Stofnun við-
takanda skal hafa féð til reiðu fyrir viðtakanda innan
þess frests sem samið hefur verið um við hann, sbr.
2. mgr. 6. gr. Sé fresturinn ekki virtur eða hafi enginn
frestur verið veittur skal stofnun viðtakanda greiða
viðtakanda bætur hafi féð ekki verið fært á reikning
hans við lok fyrsta bankadags eftir daginn sem féð
var lagt á reikning stofnunar viðtakandans.
Ef réttar fjárhæðir eru ekki færðar á reikning
stofnunar viðtakanda eftir að stofnun sendanda hefur
samþykkt beiðni um færslu fjármuna milli landa skal
stofnun sendanda leggja færslufjárhæðina inn á
reikning sendanda, allt að 12.500 evrum auk vaxta og
gjalda, sbr. 8. gr.
Þá er í 10. gr. tilskipunarinnar kveðið á um að
aðildarríkin skuli sjá til þess að völ sé á fullnægjandi
og skilvirkri málsmeðferð sem lýtur að kærum og
bótum og nota má við lausn deilumála.
Tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 98/26/EB
frá 19. maí 1998 um endanlegt uppgjör í greiðslu-
kerfum og uppgjörskerfum fyrir verðbréf20 er ætlað
að stuðla að skilvirkum og hagkvæmum rekstri
greiðslukerfa og uppgjörskerfa fyrir verðbréf yfir
landamæri í bandalaginu og styrkja þar með frjálst
fjármagnsflæði innan svæðisins. Jafnframt er tilskip-
uninni ætlað að efla enn frekar innri markaðinn,
einkum að því er varðar þjónustufrelsi og frjálsa fjár-
magnsflutninga, með það í huga að gera efnahags- og
myntbandalagið að veruleika.21 Með tilskipuninni er
leitast við að draga úr þeirri kerfisröskun sem verður
ef gjaldþrotameðferð er hafin gagnvart einum þátt-
takanda í greiðslukerfi. Fram kemur í 9. lið aðfara-
orða tilskipunarinnar að minnkun kerfisáhættu sé
fyrst og fremst undir því komin að uppgjörið sé
endanlegt og að hægt sé að krefjast fullnustu veð-
trygginga.
Tilskipunin nær bæði til innlendra greiðslukerfa
og uppgjörskerfa og þeirra kerfa sem ná yfir landa-
mæri. Greiðslufyrirmæli og greiðslujöfnun hafa
réttaráhrif í lögsögu allra aðildarríkjanna og eru bind-
andi fyrir þriðju aðila. Tilskipunin kveður á um að
ekki sé hægt að afturkalla greiðslufyrirmæli eftir það
tímamark sem skilgreint er í reglum viðkomandi
kerfis. Gjaldþrotameðferð má ekki hafa afturvirk
áhrif á réttindi og skyldur þátttakenda í kerfinu.
Komi til gjaldþrotameðferðar gagnvart þátttakanda í
greiðslukerfi fer um réttindi og skyldur þátttakandans
eftir þeim lögum sem gilda um viðkomandi kerfi. Þá
skulu aðildarríkin tilkynna til framkvæmdastjórnar-
innar þau kerfi sem eiga að falla undir ákvæði
tilskipunarinnar. Tilskipunin byggist á 100. gr. a (nú
95. gr.) Rómarsamningsins.
Auk framangreindra tilmæla og tilskipana sam-
þykktu Evrópuþingið og ráðið þann 19. desember
2001 reglugerð nr. 2560/2001 um evrugreiðslur milli
landa. Gerð er grein fyrir þessari reglugerð í umfjöll-
un um stefnu Evrópusambandsins hér aftar.
EES-réttur
Margar af þeim réttarreglum EB-réttar á sviði
greiðslumiðlunar sem fjallað er um hér að framan
68 PENINGAMÁL 2002/2
19. Stjtíð. EB nr. L 43, 14.2.1997, bls. 25.
20. Stjtíð. EB L 166, 11.16.1998, bls. 45.
21. Sjá 3. lið aðfaraorða tilskipunarinnar.