Peningamál - 01.05.2002, Blaðsíða 51

Eins og fram kemur í viðauka 1 byggjast
íslenskar reglur um eiginfjárkröfur á samræmdum
lágmarkskröfum í EES-rétti og svonefndum Basel-
viðmiðum frá 1988. Á vegum Basel-nefndarinnar og
Framkvæmdastjórnar ESB stendur nú yfir endur-
skoðun á þessum alþjóðlegu kröfum. Af hálfu
íslenskra stjórnvalda og íslenskra lánastofnana hefur
verið fylgst með mótun tillagna í þessum efnum.
Gert er ráð fyrir að nýjar eiginfjárkröfur verði mun
ítarlegri og flóknari en þær sem nú gilda. Enn ríkir
nokkur óvissa um efni endanlegra tillagna. Ljóst er
hins vegar að nýjar reglur munu hafa veruleg áhrif á
starfsemi lánastofnana og verðbréfafyrirtækja. Þótt
ekki sé gert ráð fyrir að nýjar reglur taki gildi fyrr en
árið 2005 hafa stærri, alþjóðleg fjármálafyrirtæki
þegar hafið undirbúning að því að laga starfsemi sína
að þeim breyttu aðstæðum sem reglurnar munu
skapa. Nýjar reglur munu m.a. hafa áhrif á lágmarks-
eiginfjárhlutfall, fjármögnunarkostnað, útlánakjör og
upplýsingakerfi lánastofnana. Fyrirfram má gera ráð
fyrir auknum kröfum í þessum efnum. Væntanleg
áhrif nýrra reglna á íslenskar lánastofnanir eru þó enn
nokkuð óljós. Nauðsynlegt er að íslenskar lána-
stofnanir meti áhrif væntanlegra reglna á starfsemi
sína og hefji undirbúning að aðlögun að breyttum
kröfum ef hann er ekki þegar hafinn.
Til útskýringar á núverandi stöðu er í viðauka 1
lýst hvað telst til eigin fjár og hvernig eiginfjárhlutfall
er reiknað út. Einnig er gerð grein fyrir því hversu
mikið svigrúm nokkur fjármálafyrirtæki hafa miðað
við stöðuna í árslok 2001 til að auka eiginfjárhlutfall
sitt með víkjandi lántöku. Gerð verður grein fyrir
undirbúningi að endurskoðun eiginfjárreglna síðar.
… en fjármögnun svipuð á milli ára
Á mynd 27 má sjá hvernig fjármögnun innlánsstofn-
ana hefur breyst frá því 1995. Mikil breyting varð á
milli 1999 og 2000 en þá sameinuðust Íslandsbanki
hf. og FBA hf. en ekki er leiðrétt fyrir því á mynd-
inni. Þó er ljóst að vægi innlána í fjármögnun
umsvifa hefur minnkað en lántaka og verðbréfa-
útgáfa vegið æ þyngra. Verðbréfaútgáfan er að mestu
leyti erlend og var um síðustu áramót um 75% af
verðbréfaútgáfu innlánsstofnana. Aðallega er um að
ræða svonefnda MTN-skuldabréfaútgáfu (e. Medium
Term Note). Með útgáfu þessara bréfa á síðustu árum
hefur stærstu bönkunum tekist að lækka kostnað og
dreifa fjármögnun sinni þannig að þeir eru ekki eins
háðir erlendum bankalánamarkaði eins og áður var.
Þýskir og japanskir aðilar hafa aðallega sýnt áhuga á
íslenskum skuldabréfaútgáfum en nú virðast aðrir
50 PENINGAMÁL 2002/2
Mynd 27
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Fjármögnun innlánsstofnana 1995-2001
Seðlabankafjármögnun
Innlán
Verðbréfaútgáfa
Aðrar innlendar lántökur
Erlendar skuldir ót.a.
Eigið fé
Víkjandi lán
Heimild: Seðlabanki Íslands.
1. Viðskiptabankarnir, sex stærstu sparisjóðirnir, Kaupþing banki hf. og Frjálsi fjárfestingarbankinn hf. Heimild: Fjármálaeftirlitið.
1996 1997 1998 1999 2000 2001
6,0
7,0
8,0
9,0
10,0
11,0
12,0
13,0
14,0
%
Eiginfjárhlutfall viðskiptabanka, sex stærstu sparisjóða og fjárfestingarbanka1 1996-2001
Mynd 26
BÍ ÍSB LÍ KAUP SPRON
0
4
8
12
16
20
24
28
-4
-8
-12
%Eiginfjárhlutfall í lok árs 31. desember 2001
Eiginfjár-
hlutfall (CAR)
Eiginfjár-
hlutfall A
(Tier 1 hlutfall)
Eiginfjárhlutfall
án víkjandi lána
Lögbundið lágmark
A hluti B hluti C hluti
Frádrag CAR. . . . . .