Peningamál - 01.03.2005, Blaðsíða 72

F JÁRMÁLAMARKAÐIR
OG AÐGERÐIR SEÐLABANKANS
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
1
72
desember en 20. nóvember var það við 1,3. Í janúar og febrúar gekk
þessi þróun til baka að nokkru en 4. mars var gengið komið í 1,32 á
ný. Ástæður þessa eru einkum mikill fjárlagahalli og viðskiptahalli í
Bandaríkjunum og má ætla að lítill hagvöxtur á evrusvæðinu hafi
heldur hamlað frekari veikingu Bandaríkjadals en hitt, auk þess sem
seðlabankar margra Asíulanda hafa keypt Bandaríkjadali fyrir háar
fjárhæðir á undanförnum árum og hafa ekki snúið baki við honum
þrátt fyrir verðlækkun hans.
Vextir hækkuðu einnig í kjölfar aðgerða Seðlabankans
Í kjölfar vaxtahækkana Seðlabankans hækkuðu vextir á millibanka-
markaði samsvarandi og bankavextir hækkuðu einnig að mestu í takti
við hækkanir Seðlabankavaxta. Frá maí 2004 þegar Seðlabankinn hóf
núverandi hækkunarferli hafa útlánsvextir banka þó ekki hækkað jafn
mikið og Seðlabankavextirnir eins og sjá má á mynd 2. Ávöxtun ríkis-
víxla hefur ekki hækkað eins og stýrivextir síðan Seðlabankinn hækk-
aði vexti sína í desember. Ekki náðist lágmarksfjárhæð í útboði ríkis-
víxla 30. desember 2004 og því var framboð þeirra af skornum
skammti sem leiddi til heldur hærra verðs á markaði en áður. Því
myndaðist nokkurt bil á milli ávöxtunar ríkisvíxla og ávöxtunar á milli-
bankamarkaði en allajafna hefur verið góð fylgni þar á milli sbr. mynd
3. Vextir á millibankamarkaði fyrir lán í krónum hafa þróast í takti við
vaxtabreytingar Seðlabankans eins og vænta mátti. Í desember örlaði
á óróa á markaði vegna hreyfinga sem tengdust lausafjárstýringu
Íbúðalánasjóðs. Þar skorti nokkuð á gegnsæi og því urðu óvæntar
hreyfingar á markaði auk þess sem erfitt var að skýra skrykkjótta
vaxtamyndun.
Í töflu 1 eru helstu kennitölur gjaldeyrismarkaðar árin 2001-2004.
Eins og sjá má hefur gengi krónu verið nokkuð sveiflukennt síðast-
liðin ár, bæði til styrkingar og veikingar. Inn á milli hafa komið all-
löng skeið gengisstöðugleika. Gengi Bandaríkjadals gagnvart krónu
hefur lækkað mikið frá því að það varð hæst undir lok ársins 2001
og stafar það að hluta af lækkun dals á erlendum mörkuðum. Seðla-
bankinn seldi gjaldeyri til markaðsaðila á árinu 2001 en keypti gjald-
eyri á árunum 2002 til 2004.
Velta
Velta á gjaldeyrismarkaði á árinu 2004 var liðlega 948 ma.kr. sem er
237 ma.kr. minna en á árinu 2003. Velta var mest í desember, 173,6
ma.kr. Lítil velta var á gjaldeyrismarkaði í apríl, maí og júní og náði
Tafla 1 Yfirlit gjaldeyrismarkaðar 2001-2004
Gengisvísitala
Gengi Gengi
Meðal- Styrk- evru dals
Velta velta Breyting ing/ gagnvart gagnvart
Velta SÍ á dag yfir ár veiking krónu í krónu í
(m.kr.) (m.kr.) (m.kr.) Í lok árs (%) (%) lok árs lok árs
2001 1.218.045 29.538 4.892 141,7985 17,35 -14,78 91,33 103,20
2002 834.444 4.528 3.378 124,8994 -11,92 13,53 84,71 80,77
2003 1.185.566 43.208 4.781 123,4179 -1,19 1,20 89,76 71,16
2004 948.249 27.228 3.763 113,0158 -8,43 9,20 83,51 61,19
Rammagrein 1
Yfirlit gjaldeyris-
markaðar 2004
J F M A M J J Á S O N D | J F
4
5
6
7
8
9
10
%
Stýrivextir Seðlabankans Þriggja mánaða REIBOR
RIKV 04 1005 RIKV 04 0805
RIKV 04 0607 RIKV 04 0405
RIKV 04 0205 RIKV 04 1115
RIKV 04 1206 RIKV 04 1015
RIKV 05 0117 RIKV 05 0207
RIKV 05 0315 RIKV 05 0517
Ávöxtun ríkisvíxla og þriggja mánaða
REIBOR og stýrivextir Seðlabankans
Mynd 3
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Daglegar tölur 5. janúar 2004 - 1. mars 2005