Peningamál - 01.05.2009, Page 10

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
9
•
2
10
meðan á endurskipulagningunni stendur. Peningastefnunefnd Seðla-
bankans stendur því frammi fyrir erfiðum kostum. Með því að lækka
stýrivexti í tiltölulega litlum en tíðum skrefum gefst tækifæri á að fylgj-
ast með viðbrögðum gjaldeyrismarkaðarins við hverri lækkun.
Horfur eru á að áfram verði hægt að draga úr peningalegu
aðhaldi. Umfangi stýrivaxtalækkana eru þó settar skorður af horfum
um hjöðnun verðbólgunnar og óvissu um erlenda skuldastöðu þjóð-
arbúsins. Trúverðug áætlun um aðhald í ríkisfjármálum og endurupp-
byggingu fjármálakerfisins er sömuleiðis mikilvægur áhrifaþáttur á hve
ört verður hægt að slaka á peningalegu aðhaldi.
Fjármálakreppan dregur úr virkni peningastefnunnar
Vegna fjármálakreppunnar hefur lánsfjármyndun og verðlagning
lánsfjár að miklu leyti farið úr skorðum. Það hefur dregið úr áhrifum
stýrivaxta á aðra vexti og á fjármálamarkaði almennt. Í kjölfar fjár-
málakreppu auka ennfremur heimili og fyrirtæki yfirleitt sparnað og
vinda ofan af efnahagsreikningum sínum. Við það að miðlunarhlut-
verk fjármálakerfisins fór úr skorðum og vegna lánsfjárkreppunnar
sem fylgdi í kjölfarið dró úr getu peningastefnunnar til að styðja við
efnahagsbatann. Í spánni nú er gert ráð fyrir að miðlun peningastefn-
unnar færist smám saman í eðlilegt horf frá og með miðju ári 2010.
Árangursrík peningastefna er háð því að það takist að skapa
verðbólguvæntingum trausta kjölfestu
Traust kjölfesta fyrir verðbólguvæntingar er forsenda þess að hægt
sé að draga úr sveiflum í framleiðslu og atvinnu. Ljóst er af nýlegum
atburðum á Íslandi að lítið traust á peningastefnuna hefur hindrað
Seðla bankann í því að draga úr peningalegu aðhaldi eins hratt og ann-
ars hefði verið æskilegt. Traust kjölfesta verðbólguvæntinga er ekki
síður mikilvæg í kjölfar kreppunnar en fyrir hana því að hún stuðlar að
því að áhrif slökunar á peningalegu aðhaldi miðlist út í langtímavexti
og dragi þannig úr lántökukostnaði.
Þótt gengisstöðugleiki sé tímabundið markmið peningastefnunn-
ar nú er langtímamarkmiðið eftir sem áður að skapa verðbólguvænt-
ingum kjölfestu með því að stuðla að lítilli og stöðugri verðbólgu. Til
að svo megi verða mun Seðlabankinn byggja á verðbólgumarkmiðinu
þegar fjármálakerfið verður að fullu starfhæft að nýju, nema ákvörðun
verði tekin um annað. Bankinn mun endurskoða framkvæmd stefn-
unnar innan ramma verðbólgu markmiðsins með það að markmiði að
bæta árangur hennar í framtíðinni.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-12
Verðbólga - fráviksdæmi
%
Grunnspá
Fráviksdæmi með hagstæðari þróun
Fráviksdæmi með óhagstæðari þróun
Verðbólgumarkmið
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
201120092008 ‘122010