Peningamál - 13.05.2015, Blaðsíða 8

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
2
8
EFNAHAGSHORFUR OG HELSTU ÓVISSUÞÆTTIR
Bati á vinnumarkaði sækir í sig veðrið á ný
Í takt við febrúarspá Seðlabankans mældist árstíðarleiðrétt atvinnuleysi
3,8% á fyrsta ársfjórðungi þessa árs samkvæmt Vinnumarkaðskönnun
Hagstofunnar. Hefur árstíðarleiðrétt atvinnuleysi því minnkað um 1½
prósentu frá fyrra ári og um liðlega 4 prósentur frá því að það var hæst
í kjölfar fjármálakreppunnar. Störfum fjölgaði einnig mikið á fyrsta
fjórðungi og heildarvinnustundum fjölgaði um ríflega 4% frá fyrra ári
sem er tæplega 1½ prósentu meiri vöxtur en spáð hafði verið í febrúar.
Aðrar vísbendingar af vinnumarkaði benda einnig til þess að batinn á
vinnumarkaði hafi náð fyrri krafti eftir að heldur hægði á batanum á
seinni hluta síðasta árs.
Samkvæmt grunnspánni heldur atvinnuleysi áfram að minnka og
verður um 3½% á þessu og næsta ári en tekur síðan að þokast upp
í það sem talið er að muni verða jafnvægisatvinnuleysi þegar nálgast
lok spátímans (mynd I-7). Mat á því er þó háð töluverðri óvissu.
Heildarvinnustundum fjölgar einnig áfram og hlutfall starfandi hækkar
og verður tæp 79% frá næsta ári (mynd I-8). Horfur á vinnumarkaði
hafa því batnað frá febrúarspánni í takt við bættar hagvaxtarhorfur.
Horfur um framleiðnivöxt á spátímanum hafa hins vegar lítið breyst
frá febrúar: áfram er gert ráð fyrir um 1% framleiðnivexti á ári að
meðaltali (sjá mynd I-10 hér á eftir), sem er rétt helmingur af meðal-
framleiðnivexti undanfarinna þrjátíu ára og undir framleiðnivexti á
fyrri skeiðum efnahagsbata. Nánari umfjöllun um vinnumarkaðinn er
að finna í kafla IV.
Framleiðsluslakinn talinn horfinn eftir tæplega sex ára tímabil
slaka
Þar sem hagvöxtur í fyrra reyndist í takt við það sem gert hafði
verið ráð fyrir í febrúarspá bankans hefur matið fyrir framleiðslu-
slakann á árinu í heild lítið breyst. Talið er að slakinn sé horfinn úr
þjóðarbúskapnum og að smám saman myndist framleiðsluspenna sem
verður mest 1¼% af framleiðslugetu um mitt næsta ár (mynd I-9).
Þetta er heldur meiri spenna en gert var ráð fyrir í febrúarspánni enda
horfur á meiri hagvexti á spátímanum eins og áður hefur verið rakið.
Samkvæmt spánni tekur spennan smám saman að minnka á seinni
hluta spátímans og er nánast horfin í lok hans. Eins og ævinlega er
óvissa um hver framleiðsluspennan er á hverjum tíma og er fjallað um
helstu óvissuþætti matsins hér á eftir en nánar er fjallað um nýtingu
framleiðsluþátta þjóðarbúsins í kafla IV.
Verðbólga eykst hraðar en áður spáð
Verðbólga jókst í 1,6% í mars sl. eftir að hafa hjaðnað nánast samfellt
frá því snemma í fyrra. Í apríl minnkaði hún aftur lítillega í 1,4%. Sé
húsnæðisliður vísitölu neysluverðs undanskilinn mælist verðbólga hins
vegar mun minni eða um 0%. Undirliggjandi verðbólga hefur að sama
skapi aukist á ný. Verðbólga á fyrsta ársfjórðungi reyndist einnig meiri
en spáð var í febrúarhefti Peningamála eða 1,1% í stað 0,5%.
Framan af ári höfðu langtímaverðbólguvæntingar lækkað og
virtust í samræmi við 2,5%-verðbólgumarkmiðið þar til undir lok
febrúar er þær tóku að hækka á ný. Þótt ávallt sé erfitt að túlka vís-
bendingar um verðbólguvæntingar (sjá rammagrein 1), virðist megin-
1. Grunnspá Seðlabankans 1. ársfj. 2015 - 2. ársfj. 2018.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Mynd I-9
Framleiðsluspenna1
1. ársfj. 2010 - 2. ársfj. 2018
% af framleiðslugetu
PM 2015/2
PM 2015/1
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
‘1820172016201520142013201220112010
1. Grunnspá Seðlabankans 2015-2017. Brotalínur sýna spá frá PM 2015/1.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-8
Heildarvinnustundir og hlutfall starfandi
2008-20171
Breyting frá fyrra ári (%)
Heildarvinnustundir PM 2015/2 (v. ás)
Hlutfall starfandi PM 2015/2 (h. ás)
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
% af mannfjölda 16-74 ára
‘17‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08
1. Grunnspá Seðlabankans 2015-2017.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-7
Atvinnuleysi 2008-20171
% af mannafla
PM 2015/2
PM 2015/1
2
3
4
5
6
7
8
9
‘17‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08