Peningamál - 13.05.2015, Blaðsíða 29

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
2
29
INNLENT RAUNHAGKERFI
væntingakönnun Gallup er líklegt að sú þróun haldi áfram á þessu ári.
Þessi þróun er athyglisverð í ljósi þess að útgjöld heimila í þessa flokka
einkaneyslu fara jafnan saman við bætta fjárhagsstöðu þeirra enda
auðveldara að fresta kaupum á varanlegum neysluvörum en óvaran-
legum þegar þrengir að fjárhagnum (mynd IV-6). Á þessu ári er búist
við að einkaneysla vaxi um tæp 4% sem er lítillega meiri vöxtur en
spáð var í febrúar.
Umskipti í fjárfestingu atvinnuveganna
Á síðustu árum hefur fjárfesting í skipum og flugvélum vegið þungt
í þróun atvinnuvegafjárfestingar. Á árunum fyrir fjármálakreppuna
var það hins vegar mannvirkjagerð sem stóð fyrir bróðurparti þeirrar
aukningar sem þá varð og skýrði einnig stærstan hluta samdráttarins
á árunum eftir hana. Árið 2013 jókst mannvirkjagerð milli ára og í
Peningamálum í nóvember 2014 kom fram að ýmsar vísbendingar
væru um að sú þróun hefði haldið áfram á árinu 2014. Samkvæmt
tölum Hagstofunnar gekk þetta eftir en af rúmlega 15% vexti
atvinnuvegafjárfestingar á síðasta ári voru um 11 prósentur vegna
mannvirkjagerðar og tækja til notkunar við slíkar framkvæmdir (mynd
IV-7). Aukinn þróttur í mannvirkjagerð er í samræmi við aukna bjart-
sýni stjórnenda fyrirtækja á undanförum misserum eins og fram hefur
komið í könnun Gallup meðal stjórnenda 400 stærstu fyrirtækja lands-
ins. Þessi þróun styður einnig við það mat Seðlabankans að slakinn í
þjóðarbúskapnum hafi minnkað á síðasta ári þar sem ólíklegt er að
fyrirtæki ráðist í slíkar framkvæmdir nema það svigrúm sem þau hafa
til aukinna umsvifa sé takmarkað.
Bætir í vöxt fjárfestingar atvinnuveganna á þessu ári
Í könnun sem Seðlabankinn gerði nýverið meðal 99 fyrirtækja kemur
fram umtalsvert meiri fjárfestingarvilji á þessu ári en þegar bankinn
kannaði fjárfestingaráform fyrirtækja í september í fyrra. Þessa breyt-
ingu má að miklu leyti rekja til fyrirtækja innan ferðaþjónustunnar
og sjávarútvegsins (tafla IV-1). Þetta er í samræmi við þróun annarra
vísbendinga um fjárfestingu (mynd IV-8). Auk þessa eru nokkrar
breytingar í áætlun bankans um fjárfestingu í skipum og flugvélum á
þessu ári og því næsta vegna nýrra upplýsinga. Sérstaklega á það við
um mikla aukningu flugvélakaupa á þessu ári sem endurspeglar bæði
aukinn ferðamannastraum til landsins og eins aukna ásókn íslenskra
heimila í utanlandsferðir. Hluti þessarar fjárfestingar er þegar kominn
fram á fyrsta ársfjórðungi í ár. Á næsta ári er síðan gert ráð fyrir nokkru
meiri skipafjárfestingu en áður var talið. Að viðbættri þeirri fjárfestingu
sem þegar er búið að leggja út fyrir í ár nálgast þessar breytingar
um 30 ma.kr. og skýrist þróun fjárfestingar framan af spátímanum
að umtalsverðu leyti af þessum áætlunum. Litlar breytingar eru hins
vegar á áætlun bankans um stóriðjutengda fjárfestingu á spátímanum.
Í ár er því gert ráð fyrir að fjárfesting atvinnuveganna muni aukast
um tæplega 30% sem er um tvöfalt meiri vöxtur en gert var ráð fyrir
í febrúar.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-6
Þróun einkaneyslu og framlag undirliða
2006-2014
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Varanlegar neysluvörur
Óvaranlegar neysluvörur
Þjónusta
Hálfvaranlegar neysluvörur
Útgjöld Íslendinga erlendis og aðrir liðir
Einkaneysla
-15
-10
-5
0
5
10
‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06
Mynd IV-7
Tegundaskipting fjárfestingar
atvinnuveganna 2000-2014
Framlag til breytingar
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Skip og skipsbúnaður, flugvélar ofl.
Verksmiðju-, iðnaðarvélar og tæki
Mannvirki og tæki til jarðvinnslu og mannvirkjagerðar
Annað
Alls
-60
-40
-20
0
20
40
60
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00
Breyting frá fyrra ári (%)