Peningamál - 13.05.2015, Qupperneq 15

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
2
15
Alþjóðlegar efnahagshorfur hafa lítið breyst frá febrúarspá Peninga­
mála. Hagvöxtur í helstu viðskiptalöndum Íslands er enn fremur lítill í
sögulegu samhengi en hefur að undanförnu heldur aukist í þróuðum
ríkjum en minnkað í nýmarkaðsríkjum. Verðbólga er víða mjög lítil og
hafa margir seðlabankar lækkað vexti og gripið til annarra aðgerða
til að örva eftirspurn og koma í veg fyrir að lítil verðbólga smitist
út í langtímaverðbólguvæntingar. Mikil hreyfing hefur verið á gengi
margra gjaldmiðla og olíuverð hefur lækkað töluvert. Lægra verð á
olíu og hrávörum hefur haft jákvæð áhrif á viðskiptakjör þjóðarbúsins
og þrátt fyrir miklar verðlækkanir á hrávörumörkuðum hefur verð-
þróun áls og sjávarafurða verið hagstæð.
Alþjóðleg efnahagsþróun
Hagvöxtur jókst í helstu viðskiptalöndum í fyrra
Hagvöxtur í viðskiptalöndum Íslands mældist 1,7% í fyrra sem er 1
prósentu meiri vöxtur en á árinu 2013. Stoðir efnahagsbatans virðast
styrkar í Bandaríkjunum þar sem hagvöxtur var 2,4% árið 2014 og
á Bretlandseyjum þar sem hann mældist 2,8% (mynd II-1). Á evru-
svæðinu er batinn hins vegar hægari þótt heldur hafi bætt í vöxtinn
eftir því sem leið á síðasta ár og vöxturinn á fjórða ársfjórðungi var
umfram væntingar (mynd II-2). Reyndist hagvöxtur 0,9% á árinu í
heild sem er töluverður viðsnúningur miðað við árin 2012-2013 þegar
landsframleiðsla dróst saman um u.þ.b. ¾% á ári að meðaltali. Batinn
er þó misjafn innan myntsvæðisins og áfram mældist samdráttur í
nokkrum ríkjum.
Hagvöxtur í Japan tók einnig við sér á fjórða ársfjórðungi í fyrra
eftir samdrátt tvo ársfjórðunga í röð í kjölfar hækkunar virðisaukaskatts
í apríl í fyrra. Efnahagsbatinn á hinum Norðurlöndunum hefur verið
nokkuð misjafn. Hagvöxtur mældist ríflega 2% í Noregi og Svíþjóð en
einungis um 0,3% í Danmörku og í Finnlandi var samdráttur.
Hægt hefur á hagvexti í helstu nýmarkaðsríkjum, einkum olíu-
og hrávöruútflytjendum eins og Rússlandi og Brasilíu. Var hagvöxtur í
nýmarkaðsríkjum að meðaltali um 4,6% í fyrra og hafði minnkað um
hátt í ½ prósentu frá árinu 2013. Áfram hægði á hagvexti í Kína sem
mældist 7,4% en var tæplega 8% árið 2013.
Vísbendingar um meiri hagvöxt á evrusvæðinu í byrjun árs en að
hann hafi tímabundið gefið eftir í Bandaríkjunum
Hagvísar fyrir evrusvæðið hafa verið umfram væntingar markaðsaðila.
Lægra olíuverð hefur aukið kaupmátt ráðstöfunartekna og stutt við
einkaneyslu. Smásöluverslun hefur því tekið við sér samfara aukinni
bjartsýni neytenda og lækkun á gengi evru hefur örvað útflutnings-
greinar. Leiðandi vísbendingar gefa til kynna að bætt hafi í hagvöxt
á evrusvæðinu á fyrsta ársfjórðungi þessa árs (mynd II-3). Áfram eru
hagvaxtarhorfur á evrusvæðinu þó háðar óvissu, atvinnuleysi er enn
mikið og fjárfestingarvilji lítill. Óvissa um stöðu Grikklands hefur einnig
aukist á ný.
II Alþjóðleg efnahagsmál og viðskiptakjör
Heimildir: Macrobond, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-1
Alþjóðlegur hagvöxtur
1. ársfj. 2003 - 1. ársfj. 2015
Bandaríkin Evrusvæðið Bretland
Japan Viðskiptalönd Íslands
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03
1. Þegar vísitalan er undir 0 eru hagvísar verri en gert hafði verið ráð
fyrir og á móti sýnir vísitala yfir 0 að hagvísar eru jákvæðari en gert
hafði verið ráð fyrir. Vísitalan segir ekki til um hvort hagvísarnir séu
jákvæðir eða neikvæðir.
Heimild: Macrobond.
Vísitala
Mynd II-2
Vísitala óvæntra hagvísa1
Daglegar tölur 4. janúar 2010 - 8. maí 2015
Bandaríkin Evrusvæðið Nýmarkaðsríki
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
2014 ‘152013201220112010
PM
‘15/1
PM
‘14/1
1. Framleiðsluvísitalan fyrir framleiðendur í Bandaríkjunum og á evru-
svæðinu, Manufacturing Purchasing Managers' index (PMI) er birt
mánaðarlega og er árstíðarleiðrétt. Þegar gildi vísitölunnar er yfir 50
táknar það vöxt milli mánaða en ef hún er undir 50 táknar það samdrátt.
Heimildir: Bloomberg, Macrobond.
Vísitala
Mynd II-3
Leiðandi vísbendingar um hagvöxt1
Janúar 2008 - apríl 2015
Bandaríkin Evrusvæðið
30
34
38
42
46
50
54
58
62
2014201320122011201020092008