Peningamál - 13.05.2015, Síða 21

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
2
21
III Peningastefnan og innlendir fjármálamarkaðir
Nafnvextir Seðlabankans eru óbreyttir frá því í febrúar sl. en raunvextir
bankans hafa lækkað með aukinni verðbólgu og hækkun verðbólgu-
væntinga. Markaðsaðilar vænta þess að nafnvextir bankans verði
hækkaðir á þessu ári og að þeir hækki hraðar en þeir spáðu í janúar.
Langtímanafnvextir hafa hækkað á sama tíma og langtímaraunvextir
hafa lækkað. Áhættuálag á erlendar skuldbindingar ríkissjóðs hefur
lækkað og vaxtakjör innlendra viðskiptabanka á alþjóðamörkuðum
batnað. Gengi krónunnar hefur haldist tiltölulega stöðugt gagn-
vart gengisvísitölu en hefur lækkað nokkuð gagnvart Bandaríkjadal
líkt og flestir aðrir gjaldmiðlar. Hægt hefur á vexti peningamagns.
Á sama tíma hefur útlánavöxtur til heimila haldist svipaður sé horft
fram hjá áhrifum skuldalækkunaraðgerða stjórnvalda en útlánavöxtur
til fyrirtækja aukist. Eignaverð hefur hækkað og skuldir einkageirans
minnkað. Fjármálaleg skilyrði einkageirans halda því áfram að batna.
Peningastefnan
Nafnvextir Seðlabanka Íslands eru óbreyttir …
Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands ákvað á fundum sínum í
febrúar og mars sl. að halda vöxtum bankans óbreyttum. Meginvextir
Seðlabankans, þ.e. vextir á sjö daga bundnum innlánum fjármála-
fyrirtækja hjá bankanum, voru því 4,5% fyrir útgáfu þessa heftis
Peningamála.1
Frá því í febrúar þegar síðasta hefti Peningamála kom út hafa
vextir til einnar nætur á millibankamarkaði haldist í neðri hluta vaxta-
gangsins nálægt meginvöxtum bankans (mynd III-1) en veltan á
markaðnum hefur verið lítil. Samþykktir vextir í útboðum ríkisvíxla
hafa hins vegar lækkað lítillega. Kann það að hluta til að skýrast af
aukinni eftirspurn vegna breytinga sem gerðar voru í byrjun mars sl. á
undanþágulistum Seðlabankans um gjaldeyrismál sem takmarkar fjár-
festingu aflandskrónueigenda við ríkisvíxla.
… en raunvextir bankans hafa lækkað …
Taumhald peningastefnunnar hefur hins vegar almennt veikst vegna
aukinnar verðbólgu og hækkunar verðbólguvæntinga (tafla III-1).
Raunvextir bankans eru nú 3% miðað við núverandi ársverðbólgu
og 1,7% miðað við meðaltal mismunandi mælikvarða á verðbólgu
og verðbólguvæntingar eða ríflega ½ prósentu lægri vextir en í
Peningamálum í febrúar sl. og í maí í fyrra. Aðrir raunvextir á markaði
hafa í meginatriðum einnig lækkað samhliða raunvöxtum bankans
(mynd III-2).
… þótt þeir séu enn hærri en í flestum öðrum iðnríkjum
Vextir Seðlabanka Íslands eru enn hærri en í öðrum iðnríkjum sem
skýrist af meiri verðbólgu og hagvexti, minni framleiðsluslaka og því
1. Í rammagrein 4 er fjallað um hvernig atkvæði hafa fallið á því sex ára tímabili sem peninga-
stefnunefnd hefur starfað.
Mynd III-1
Vextir Seðlabanka Íslands og skammtíma-
markaðsvextir
Daglegar tölur 3. janúar 2011 - 8. maí 2015
%
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Daglánavextir
Vextir á veðlánum
Vextir til einnar nætur á millibankamarkaði
Vextir á 7 daga bundnum innlánum
Vextir á 1 mánaðar bundnum innlánum
Hámarksvextir 28 daga innstæðubréfa
Vextir á viðskiptareikningum
3
4
5
6
7
8
20122011 2013 2014 ‘15
%
Mynd III-2
Raunvextir Seðlabanka Íslands
og raunvextir á markaði
1. ársfj. 2010 - 2. ársfj. 20151
1. Gögn til og með 8. maí 2015. 2. 5 ára vextir út frá metnum
nafnvaxtaferli. 3. 5 ára vextir út frá metnum raunvaxtaferli. 4. Einfalt
meðaltal lægstu útlánavaxta þriggja stærstu viðskiptabankanna. Vextir
verðtryggðra húsnæðislána eru fastir frá 5 árum og allt upp í allan
lánstímann.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Raunvextir Seðlabankans
Raunvextir óverðtryggðra skuldabréfa2
Vextir verðtryggðra skuldabréfa3
Raunvextir óverðtryggðra húsnæðislána
með breytilegum vöxtum4
Vextir verðtryggðra húsnæðislána4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
‘1520142013201220112010