Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1999, Síða 52

Múlaþing
samanburð af björtu og dimmu stundun-
um“, og upplifði mikla eyðileikatilfinn-
ingu, sem hann lýsir með skáldlegum
orðum, eins og fleiru í þessari ferð.
(I bókinni er glæsileg teikning eftir
Burton af útsýni til Vatnajökuls frá
Snæfelli).
Onæðissöm nótt í Laugakofa 1957
Eins og fyrr getur gistum við bræður
frá Droplaugarstöðum í Fljótsdal í
Laugakofa í Snæfellsferð okkar síðla
sumars 1957. Við komum að kofanum
undir kvöld, þreyttir eftir göngu utan frá
Kleif í Norðurdal, og hugðumst dvelja
þar yfir nóttina. Eftirfarandi frásögn af
þeirri gistingu hef ég ritað í bréfi dags.
17. ágúst sama ár.
„Við sváfum í gömlum leitarmanna-
kofa... og það er reymt í kofanum. Hefur
draugur sá til siðs að henda tómum
brennivínsflöskum ofan á sofandi fólk um
nœtur og raska svo ró þess. Við þóttumst
hafa vaðið fyrir neðan okkur, þar sem við
tókum allar flöskur úr kofanum, og
grófum í einni holu, áður en vér gengum
að sofa. En draugsi dó ekki ráðalaus:
Heidurðu að kvikindið hafi ekki breytt sér
í „stingflugu", eitthvað í líkingu við
stóra vespu. Er ekki að orðlengja það, að
við höfðum engan svefnfrið um nóttina
fyrir fluguafmán þessari. Lögðum við því
upp kl. tœpt þrjú um nóttina, gengum
norðan á Snæfell, og vorum komnir á
tindinn um hádegi. Veður var ágœtt og
sást af fjallinu yfir fiálft landið. Síðan
gengum við austur af fjallinu og til baka
út í Kleif sama dag“.
Líklega höfum við unglingarnir hér
ruglað saman Laugakofa og Hálskofa,
því að samkvæmt ýmsum heimildum er
sá síðarnefndi miklu frægari fyrir
reimleika, eins og bráðum verður getið.
Kannske var vespuhreiður í kofanum, en
þá var ekki orðið kunnugt um landnám
þeirra hérlendis.
Tótt við Hafursárfoss
Á innra gilbarmi Hafursár, við Haf-
ursárfoss, norðaustan undir Snæfelli,
aðeins um 20-30 m frá fossbrúninni, og
rétt við bílaslóðina, er lítil ferköntuð tótt,
um 2 x 2,5 m að innanmáli, hlaðin úr
hellugrjóti sem er nóg af þarna, og sér
ekki móta fyrir dyrum. Er líklegt að þetta
hafi verið lítill kofi, ef til vill dyralaus,
með helluþaki sem gengið var inn um,
með því að lyfta einni hellunni. Auðvelt
hefur verið að rata á staðinn, og hann er
um miðja vega milli Laugakofa og Háls-
kofa.
Engar heimildir eru um gangnakofa á
þessum slóðum, en Sverrir í Klúku heldur
að þetta sé rúst af gömlum eftirleitakofa,
sem e.t.v. sé eldri en Hálskofinn. Skarp-
héðinn Þórisson hefur bent á, að í urðinni
við fossinn sé vel þekkt tóugreni, og geti
þetta verið skotbyrgi í tengslum við það,
en til þess virðist tóttin þó heldur stór,
auk þess voru skotbyrgi vanalega opin í
einn enda, en þau eru þekkt þarna á
öræfunum, m.a. austur á Hraunum.
7. Hálskofi
Hálskofi stendur á leiti, neðan við lítinn
hraunkoll í brekkurótum austan undir
Snœfellshálsi yst en svo nefnist ásinn sem
gengur SA úr Snæfelli, milli Þjófadals og
Eyjabakka. Er kofinn kenndur við þennan
háls. Undirlendið milli Jökulsár og Snæfells
er þarna einna mjóst. Nefnist það Kofaflói
utan við kofann, en Þjófagilsflói innan
hans. Stutt fyrir utan kofann er Dimmagil,
grafið í móberg, djúpt en víða örmjótt, svo
jafnvel má stíga yfir það, og neðan þess
myndarleg aurkeila á sléttunni. Kofinn var
50