Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1999, Page 146

Múlaþing
standa og gaf henni enga.... væri margt
að tala en lét svo ónýta vorn dóm og lé(t
dæma) þann dauðadóm heima á héraðsþingi
og voru flestir bóklausir en eigi nefndar-
menn utan ef Bjarni Erlendsson og Þórir
Sveinsson og Jón Arngrímsson.“12 Utgef-
andi telur skjal þetta til 1548 eða síðar.
Þann 14. júní 1552fóru fram jarðaskipti
í Húsavík við Skjálfanda, sem síðan voru
staðfest í bréfi rituðu í Múla í Aðaldal 8. júlí
1552. Viðskiptin voru á milli séra Sigurðar
Jónssonar á Grenjaðarstað og Þorsteins
bónda Finnbogasonar í Reykjahlíð. Sigurð-
ur galt Þorsteini jörðina Syðri-Brekkur á
Langanesi en hafði fengið áður Haga í
Hvömmum frá Þorsteini. Auk þess galt séra
Sigurður Þorsteini lausafé. I bréfinu kemur
síðan fram að „hafði fyrrnefndur sira
Sigurður áður goldið greindum Þorsteini
jörðina hálfa Egilsstaði í Austfirðinga-
fjórðungi í Fljótshéraði (svo) í Vallanes-
kirkjusókn fyrir nefnda jörð Haga fyrir xc.
skyldi það og enn samt standa og Þorsteinn
skyldi halda hálfum Egilsstöðum til laga,
enn ef jörðin Egilsstaðir hálf gengi af með
lögum þá skyldi sira Sigurður greiða
nefndum Þorsteini góð vc. En ef ei gengi af
Þorsteini meir en fjórði partur allrar
jarðarinnar Egilsstaða sem er reiknuð vc. þá
skyldi sira Sigurður ei svara lagariftingum
þó önnur fimm c. gengi af ef Þorsteinn héldi
öðrum v c. eftir. Því reiknast að nefndur
Þorsteinn héldi xxc. og iic. fyrir nefnda jörð
Haga þó fjórðungurinn af Egilsstöðum
gengi af Þorsteini. Enn viic og xx ef hann
heldur hálfum Egilsstöðum."13 Bréfið er
frumrit á skinni.
I bréfabók Gísla biskups Jónssonar
hefur Gísli ritað sér til minnis um jarðakaup
Ögmundar biskups Pálssonar í Austfjörð-
um. Þar segir: „Svo hafa sagt mér dándis-
menn í Austfjörðum frá jarðabýtingum
biskups Ögmundar. Fyrst átti Skálholts-
kirkja Papey og fékk hann hana Lofti
Eyjólfssyni fyrir xxc í Borgarhöfn hver xxc
Ögmundur biskup fékk Ásgrími Ásgríms-
syni fyrir hálft Horn. Eftir það seldi
Ögmundur biskup Lofti Eyjólfssyni jörðina
Egilsstaði í Vallanesþinghá sem dómkirkjan
átti og Guðrún Finnbogadóttir gaf með sér í
próventu í Skálholt, en Loftur gaf þar fyrir
xxc í Víðvöllum ytri í Fljótsdal.“14
Skarðsárannáll getur atburðanna á
Egilsstöðum. Við árið 1543 segir frá því
„að skeði það níðingslega vonskuverk fyrir
austan á íslandi að Sesselja Loftsdóttir með
þeim manni er hún hafði áður með fallið
fram hjá manni sínum drap og'myrti bónda
sinn Steingrím Böðvarsson.“
Síðar segir „Hér má lesa tvo dóma
Erlends lögmanns á þessu sama ári.
Sesselja þessi komst á Hólakirkju."15 Höf-
undur Skarðsárannáls var Björn lögréttu-
maður Jónsson á Skarðsá í Sæmundarhlíð.
Björn var fæddur 1574 og var einn merkasti
og áreiðanlegasti fræðimaður 17. aldar.
Rétt er að geta þess að Gottskálksannáll
sem síra Gottskálk Jónsson ritaði og lauk
1578 getur að engu Sesselju eða morðsins á
Steingrími Böðvarssyni.
Hér hefur verið kallaður á vettvang stór
hópur fólks sem rétt er að gera grein fyrir
eftir því sem heimildir leyfa.
Þorvarður og Brandur Guðmundssynir
Hálfbræðurnir Þorvarður og Brandur
Guðmundssynir voru synir Guðmundar
Ivarssonar Hólms Vigfússonar. Þetta sýndi
Einar Bjarnason prófessor fram á í grein í
Skírni 1964.16 Þorvarður hefur líklega
verið í skjóli Margrétar frænku sinnar
Þorvarðsdóttur á Eiðum. Þorvarður mun
ekki hafa átt börn sem komust upp og erfðu
bræður hans hann. Brandur átti og bjó á
Leirá í Melasveit, hann var lögréttumaður
144