Jökull - 01.12.1972, Blaðsíða 27

TAFLA 1 - TABLE 1
1 2
SiO') 50.05 50.46
TiOo 1.49 2.66
ai2o3 14.19 13.37
Feo03 1.27 1.73
FeO 11.55 12.14
CaO 11.18 10.33
MgO 7.20 5.85
MnO 0.31 0.19
NaoO 2.30 2.74
KoO 0.17 0.45
PoOr, 0.20 0.24
h3o 0.28 0.25
100.19 100.41
1. Tröllahraun 1862- -64
2. Lakagígar 1783
3. Askja 1961
4. Surtsey 1963
5. Hekla 1970
yrða, að hún speglar að einhverju leyti mjög
veigamikla þætti í eðlisástandi og samsetningu
möttulsins á margra kílómetra dýpi undir land-
inu.
Tröllahraun er gert úr tholeiítbasalti, enda
liggur það norðan þess svæðis, sem einkennist
af alkalíbasalti. Munur á efnasamsetningu
Tröllahrauns og t. d. Surtseyjar (Tafla 1, no.
1 og 4) sýnir ljóslega, hvað greinir á milli
tholeiítbasalts og alkalíbasalts. Tröllahraun er
mun kísilríkara og alkalísnauðara en Surtseyj-
arhraun.
Til samanburðar eru skráðar í Töflu 1 efna-
greiningar af Skaftáreldahrauni, sem svipar
nokkuð til Tröllahrauns, og einnig af Oskju-
hrauni frá 1961. Bæði þessi hraun eru tholeiít-
isk, en sýna merki þess að hafa orðið fyrir
breytingum á leið frá möttli til yfirborðs.
Loks er skráð í töfluna efnagreining á hrauni
frá Öldugígum við Heklu, en Hekluhraun eru
mjög frábrugðin öðrum hraunum, sem runnið
hafa á eystra gosbeltinu á síðustu öldum.
Efnasamsetning Tröllahrauns gefur til kynna,
að það fellur mjög vel inn í þá bergfræðilegu
heildarmynd, sem við höfum af dreifingu basalt-
tegunda innan virku gosbeltanna.
3 4 5
50.31 46.50 53.58
2.98 2.28 2.02
13.10 16.80 14.54
1.93 1.65 3.35
13.68 10.80 9.05
8.87 9.45 6.91
4.88 7.62 3.25
0.23 0.20 0.26
2.86 3.32 3.91
0.53 0.57 1.19
0.27 0.33 0.76
0.34 0.25 0.21
99.98 99.57 99.03
SUMMARY
TIIE TRÖLLAGÍGAR ERUPTION
1862-1864.
S. Thorarinsson and G. E. Sigvaldason,
Division of Geosciences, Science lnstitute,
University of Iceland, Reykjavik, Iceland.
On June 30, 1862 a volcanic eruption broke
out in the Central Highlands of Iceland. This
eruption probably lasted, although with long
intervals of quiescence, until the autumn of
1864. Only two eruptions in Iceland during the
last millenium are known to have lasted longer.
Th. Thoroddsen, the volcanologist, was of
the opinion that this eruption had taken place
in the western part of Vatnajökull. Contempo-
rary descriptions of the activity, as observed
mainly frorn South Iceland, are quoted in ex-
tenso. These descriptions, together with a state-
ment of the poet Grímur Thomsen, who ob-
served the eruption from the twin-mountain Há-
göngur south of Tungnafellsjökull in Aug. 1862,
leave no doubt that the eruption took place
west of Vatnajökull. The eruption built up the
JÖKULL 22. ÁR 25