Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2009, Side 18
Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 6. tbl. 85. árg. 200914
Mynd 9. Líkneski af heilagri Barböru fannst í kór
kirkjunnar. Heilög Barbara var í hópi 14 annarra
dýrlinga sem vernda áttu gegn farsóttum er
geisuðu í Evrópu á miðöldum.
Aðferðir við hjúkrun og lækningar voru ekki
margar eða flóknar enda má sjá á beinagrindum
úr kirkjugarðinum þar að einföldustu sýkingar,
sem auðveldlega má lækna í dag, hafa dregið fólk
til dauða. Sjálfsagt hefur í mörgu verið stuðst við
andlega tilbeiðslu umfram líkamlega líkn enda lék
trúin á æðri mátt stórt hlutverk í læknisstarfsemi
miðalda. Mismunandi staðsetning grafa innan
kirkjugarðsins á Skriðuklaustri bendir enn fremur
til þess að aðgreining sjúkra frá heilbrigðum hafi
náð út yfir gröf og dauða, hugsanlega vegna trúar
á áframhaldandi lækningu af hendi almættisins
eftir andlátið í þessum elsta spítala sem grafinn
hefur verið upp á Íslandi.
Dr. Steinunn Kristjánsdóttir er dósent í forn
leifafræði við Háskóla Íslands og Þjóð minjasafn.
Heimildir
Andersen, T., Arcini, C., Anda, S., Tangerud, Å., og
Robertsen, G. (1986). Suspected endemic syphilis
(treponarid) in sixteenthcentury Norway. Medical
History, 30, 341350.
Buzhilova, A. (1999). Medieval examples of syphi
lis from European Russia. International Journal of
Osteoarchaeology, 9, 271276.
Frölich, Annette (í prentun). Skriðuklaustur – surgical artefacts. [Skýrsla]. Kaupmannahöfn:
höfundur.
Gilchrist, R., og Sloane, B. (2005). Requiem. The Medieval Monastic Cemetery in Britain.
London: Museum of London Archaeological Service.
Guðný Zoëga (2007). Fornmeinafræðileg rannsókn á fimm beinagrindum úr klausturgarð
inum á Skriðu. No. 23, 29, 30, 33 og 43. Rann sóknarskýrslur 2007/61. Sauðárkróki:
Byggðasafn Skagfirðinga.
Heimir Steinsson (1965). Munklífi að Skriðu. Háskóli Íslands: Ritgerð til embættisprófs í
guðfræði.
Hildur Gestsdóttir (2004). The Palaeopathology of Iceland. Preliminary report 2003.
Haffjarðarey, Neðranes & Viðey. FS22599192. Reykjavík: Fornleifastofnun Íslands.
Jón Ólafur Ísberg (2005). Líf og lækningar: Íslensk heilbrigðissaga. Reykjavík: Hið íslenska
bókmenntafélag.
Mays, S., CraneKramer, G., og Bayliss, A. (2008). Two probable cases of treponarid dis
ease of medieval date from England. American Journal of Physical Anthropology, 120,
133143.
Miller, P., og Saxby, D. (2007). The Augustinian priory of St. Mary Merton, Surrey.
Excavations in 197690. MoLAS Monograph 34. London: Museum of London
Archaeology Service.
MøllerChristensen, V. (1982). Æbelholt kloster. Fyrst gefin út árið 1958. Kaupmannahöfn:
Nationalmuseet.
Pacciani, E. (2006). Anthropological description of skeletons from graves no. 4, 62, 63,
65, 66, 67 and 68 at Skriðuklaustur Monastery. Skýrslur Skriðuklaustursrannsókna XIV.
Reykjavík: Skriðuklaustursrannsóknir.
Pacciani, E. (2007). Anthropological description of skeletons from graves no. 5, 17, 27,
34, 54, 74, 75 and 80 at Skriðuklaustur Monastery. Skýrslur Skriðuklaustursrannsókna
XVIII. Reykjavík: Skriðuklaustursrannsóknir.
Prestatal og prófasta á Íslandi (1950). 2. útg. með viðaukum og breytingum eftir Hannes
Þorsteinsson. Björn Magnússon sá um útgáfuna og jók við. Sveinn Níelsson tók fyrst
saman og gaf út árið 1869. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag.
Samson B. Harðarson (2008). Klausturgarðar á Íslandi. Í Hrafnkell Lárusson og Steinunn
Kristjánsdóttir (ritstj.), Skriðuklaustur – evrópskt miðaldaklaustur í Fljótsdal, bls. 101
112. Skriðuklaustri: Gunnarsstofnun.
Steinunn Kristjánsdóttir (2006). Lækningar í Ágústínusarklaustrinu á Skriðu. Læknablaðið,
78, 92: 558561.
Steinunn Kristjánsdóttir (2008). Skriðuklaustur monastery – Medical centre of medieval
East Iceland. Acta Archaeologica, 79, 208215.
Steinunn Kristjánsdóttir og Cecilia Collins (í prentun). Cases of hydatid disease in medieval
Iceland. International Journal of Osteoarchaeology.
Þóra Kristjánsdóttir (2008). Gripir klausturkirkjunnar að Skriðu. Í Hrafnkell Lárusson og
Steinunn Kristjánsdóttir (ritstj.), Skriðuklaustur – evrópskt miðaldaklaustur í Fljótsdal, bls.
141152. Skriðuklaustri: Gunnarsstofnun.