Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2009, Qupperneq 18

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 6. tbl. 85. árg. 200914
Mynd 9. Líkneski af heilagri Barböru fannst í kór
kirkjunnar. Heilög Barbara var í hópi 14 annarra
dýrlinga sem vernda áttu gegn farsóttum er
geisuðu í Evrópu á miðöldum.
Aðferðir við hjúkrun og lækningar voru ekki
margar eða flóknar enda má sjá á beinagrindum
úr kirkjugarðinum þar að einföldustu sýkingar,
sem auðveldlega má lækna í dag, hafa dregið fólk
til dauða. Sjálfsagt hefur í mörgu verið stuðst við
andlega tilbeiðslu umfram líkamlega líkn enda lék
trúin á æðri mátt stórt hlutverk í læknisstarfsemi
miðalda. Mismunandi staðsetning grafa innan
kirkjugarðsins á Skriðuklaustri bendir enn fremur
til þess að aðgreining sjúkra frá heilbrigðum hafi
náð út yfir gröf og dauða, hugsanlega vegna trúar
á áframhaldandi lækningu af hendi almættisins
eftir andlátið í þessum elsta spítala sem grafinn
hefur verið upp á Íslandi.
Dr. Steinunn Kristjánsdóttir er dósent í forn­
leifafræði við Háskóla Íslands og Þjóð minjasafn.
Heimildir
Andersen, T., Arcini, C., Anda, S., Tangerud, Å., og
Robertsen, G. (1986). Suspected endemic syphilis
(treponarid) in sixteenth­century Norway. Medical
History, 30, 341­350.
Buzhilova, A. (1999). Medieval examples of syphi­
lis from European Russia. International Journal of
Osteoarchaeology, 9, 271­276.
Frölich, Annette (í prentun). Skriðuklaustur – surgical artefacts. [Skýrsla]. Kaupmannahöfn:
höfundur.
Gilchrist, R., og Sloane, B. (2005). Requiem. The Medieval Monastic Cemetery in Britain.
London: Museum of London Archaeological Service.
Guðný Zoëga (2007). Fornmeinafræðileg rannsókn á fimm beinagrindum úr klausturgarð­
inum á Skriðu. No. 23, 29, 30, 33 og 43. Rann sóknarskýrslur 2007/61. Sauðárkróki:
Byggðasafn Skagfirðinga.
Heimir Steinsson (1965). Munklífi að Skriðu. Háskóli Íslands: Ritgerð til embættisprófs í
guðfræði.
Hildur Gestsdóttir (2004). The Palaeopathology of Iceland. Preliminary report 2003.
Haffjarðarey, Neðranes & Viðey. FS225­99192. Reykjavík: Fornleifastofnun Íslands.
Jón Ólafur Ísberg (2005). Líf og lækningar: Íslensk heilbrigðissaga. Reykjavík: Hið íslenska
bókmenntafélag.
Mays, S., Crane­Kramer, G., og Bayliss, A. (2008). Two probable cases of treponarid dis­
ease of medieval date from England. American Journal of Physical Anthropology, 120,
133­143.
Miller, P., og Saxby, D. (2007). The Augustinian priory of St. Mary Merton, Surrey.
Excavations in 1976­90. MoLAS Monograph 34. London: Museum of London
Archaeology Service.
Møller­Christensen, V. (1982). Æbelholt kloster. Fyrst gefin út árið 1958. Kaupmannahöfn:
Nationalmuseet.
Pacciani, E. (2006). Anthropological description of skeletons from graves no. 4, 62, 63,
65, 66, 67 and 68 at Skriðuklaustur Monastery. Skýrslur Skriðuklaustursrannsókna XIV.
Reykjavík: Skriðuklaustursrannsóknir.
Pacciani, E. (2007). Anthropological description of skeletons from graves no. 5, 17, 27,
34, 54, 74, 75 and 80 at Skriðuklaustur Monastery. Skýrslur Skriðuklaustursrannsókna
XVIII. Reykjavík: Skriðuklaustursrannsóknir.
Prestatal og prófasta á Íslandi (1950). 2. útg. með viðaukum og breytingum eftir Hannes
Þorsteinsson. Björn Magnússon sá um útgáfuna og jók við. Sveinn Níelsson tók fyrst
saman og gaf út árið 1869. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag.
Samson B. Harðarson (2008). Klausturgarðar á Íslandi. Í Hrafnkell Lárusson og Steinunn
Kristjánsdóttir (ritstj.), Skriðuklaustur – evrópskt miðaldaklaustur í Fljótsdal, bls. 101­
112. Skriðuklaustri: Gunnarsstofnun.
Steinunn Kristjánsdóttir (2006). Lækningar í Ágústínusarklaustrinu á Skriðu. Læknablaðið,
7­8, 92: 558­561.
Steinunn Kristjánsdóttir (2008). Skriðuklaustur monastery – Medical centre of medieval
East Iceland. Acta Archaeologica, 79, 208­215.
Steinunn Kristjánsdóttir og Cecilia Collins (í prentun). Cases of hydatid disease in medieval
Iceland. International Journal of Osteoarchaeology.
Þóra Kristjánsdóttir (2008). Gripir klausturkirkjunnar að Skriðu. Í Hrafnkell Lárusson og
Steinunn Kristjánsdóttir (ritstj.), Skriðuklaustur – evrópskt miðaldaklaustur í Fljótsdal, bls.
141­152. Skriðuklaustri: Gunnarsstofnun.