Jón á Bægisá - 01.02.2007, Page 9

Um skdldið W.H. Auden
langskólagenginna foreldra ... var eg ... andlega bráðger en líkamlega sein-
þroska, nærsýnn, liðleskja í flestum íþróttum, hirðulaus með afbrigðum,
stöðugt nagandi á mér neglurnar, uppburðarlítill, óráðvandur, tilfinninga-
samur og án allrar félagsvitundar." Arið 1925 innritaðist hann í háskólann
í Oxford (Christ Church) þar sem hann nam enskar bókmenntir næstu
þrjá vetur. Fékk hann orð á sig meðal skólafélaganna fyrir að vera vitmaður
eigi alllítill og skáld gott og safnaði brátt um sig hópi bókmenntalega sinn-
aðra stúdenta, sem sumir hverjir urðu síðar nafntoguð skáld og menningar-
frömuðir á Englandi, þeirra á meðal tilvonandi lárviðarskáld Breta, Cecil
Day Lewis og góðskáldin Louis MacNeice og Stephen Spender, sem mun
hafa dreift fyrsta ljóðakveri Audens í handriti þar í skólanum. Á háskóla-
árum sínum kynntist Auden fyrir alvöru forn-engilsaxneskum skáldskap og
allnýstárlegum ljóðmælum T.S. Eliots, er þá voru talsvert umdeild meðal
bókmenntamanna, og setti hvorttveggja talsvert mark á fýrstu kvæði hans,
sem urðu til á þessu skeiði. Að prófi loknu, sumarið 1928, hélt hann svo í
boði foreldra sinna til árs dvalar í höfuðborg Þýskalands, Berlín, en nokkuð
mun það staðarval hafa vakið undrun þeirra er til þekktu, þar sem tíðk-
anlegast var þá meðal upprennandi menntamanna á Englandi að fara slíkar
menntunarreisur til Parísar. I Berlínardvölinni kynntist Auden fágaðri fag-
urlýrik Rilkes, þjóðfélagsgagnrýnum leikritum og ádeilukvæðum Brechts
ásamt sálfræðikenningum Freuds og fylgismanna hans að ógleymdum rit-
um Karls Marx, og stofnaði til þeirra kynna við þýska tungu og bókmenntir
sem áttu eftir að fylgja honum ævina á enda.
Heimkominn frá Þýskalandi 1929 stundaði Auden kennslustörf við
ýmsa heimavistarskóla næstu 5 árin. Á þeim árum fékk hann og gefnar út
fyrstu bækur sínar; árið 1930 kvæðabókina Poems á forlagi Eliots, Faber &
Faber, sem jafnan síðan var enskur útgefandi verka hans, og hvert leikritið
á fætur öðru nokkur næstu árin þar á eftir, sum hver rituð í samvinnu við
góðvin Audens frá menntaskólaárunum, Christopher Isherwood. Vöktu
þessi verk talsverða athygli á hinu unga skáldi, einkum þó ljóðmælin,
sem hinum framsæknari bókmenntamönnum þóttu skipa honum í fram-
varðarsveit enskra skálda. Kvæðin í þessari fyrstu bók, sem mörg hver höfðu
orðið til á háskólaárunum, voru um margt nýstárleg (ekki síst fyrir áhrifin
frá Eliot), býsna myrk og torræð, rituð á undarlegum blendingi alþýðlegs
talmáls og bókmenntamáls og laus við alla rómantíska tilfinningasemi og
upphafningu og sömuleiðis að mestu rímlaus, þótt hvorki væru þau laus
við háttbundna hrynjandi né fasta formgerð. Ekki bar þar samt tilfinn-
anlega á þeirri þjóðfélagsgagnrýni og sósíalísku stjórnmálaviðhorfum sem
greina mátti í leikritunum frá þessum tíma og svo mjög átti eftir að ein-
kenna næstu tvær kvæðabækur hans og afla honum jafnt aðdáenda og hat-
ursmanna, vestan hafs sem austan. Árið 1935 lét hann af kennslustörfum
á .93aydjá — Hann gat ekki hætt að ríma
7