Jón á Bægisá - 01.02.2007, Blaðsíða 89

Ifylgd með Auden
sínum, að kynnast sem bezt þjóðunum sjálfum, lifnaðarháttum þeirra og
menningu, en landslag og náttúrufar lét hann sig minna skipta. Enda lét
hann sér fátt um finnast íslenzk fjöll og fossa, kvaðst lítið yndi hafa af því
að klifra í bratta eða glápa á vatn steypast af bergi fram, slík fyrirbæri væru
hvert öðru lík í öllum löndum. Hann mat meira að skoða gamla sveitabæi
og bækur, svip fólksins og lifnaðarhætti, og þreyttist aldrei á að spyrja um
slíkt í þaula. Hins vegar gerði hann sér ekkert far um að læra tungumál, í
löndum þeim, sem hann fór um, ef hann hafði ekki numið þau áður. Kvað
hann það gagnslítið og bara til tafar og fyrirhafnar á ferðalögum. Varð ég
ekki var við, að hann lærði nokkra heila setningu á íslenzku, nema: „Hvað
er klukkan?" en á henni þurfti hann oft að halda, því að enga klukku hafði
skáldið meðferðis.
Hér verður engin tilraun gerð til að lýsa skáldskap W.H. Audens né
rithöfundarferli. Til þess skortir mig bæði þekkingu og heimildargögn.
Nægir að geta þess, að hann var, á þessum árum, á hraðri leið til heims-
frægðar, og var þegar orðinn einna kunnastur yngri ljóðskálda í Englandi.
Mikið nýjabragð þótti að ljóðum hans; hann fór í ýmsu lítt troðnar brautir,
enda skiptar skoðanir um verk hans. Hann var róttækur í skoðunum, en
þó segir stallbróðir hans, Stephen Spender, hann aldrei hafa orðið hrein-
ræktaðan kommúnista. Hann fór til Spánar, meðan borgarastyrjöldin þar
stóð yfir, og gerðist sjálfboðaliði í her stjórnarsinna, ók sjúkrabifreið. Upp
úr heimsstyrjöldinni dvaldist hann árum saman í Bandaríkjunum. En
fynir fjórum árum var hann gerður heiðursprófessor í skáldskap við sjálfan
Oxford-háskóla. Er sagt, að Auden prófessor hafi lýst þessu nýja starfi sínu
með þessari setningu: „Prófessor - það er maður, sem talar í svefni — ann-
arra.“
Hann kom hingað til lands sumarið 1936 og dvaldist hér nokkrar vik-
ur, áður en félagi hans, Louis MacNeice, kom, og ferðuðust þeir saman
eftir það. Þeir gáfu síðan út saman bókina Letters from Iceland, og er hún
mestmegnis eftir Auden. Þetta er öðrum þræði ferðasaga og landslýsing,
en líka er þar mikið af skáldskap og hugleiðingum, sem koma Islandi lítt
eða ekki við.
Auden mun hafa haft spurnir af ýmsum mönnum hér, áður en hann
kom, t. d. Sigurði Nordal og Kristni Andréssyni. Kynntu þeir hann síðan
mönnum, sem ætla mætti að honum þætti fengur í að kynnast.
Það var víst Nordal, sem tókst á hendur að útvega Auden fylgdarmenn
um landið, og kom honum þá eðlilega í hug að leita til nemenda sinna í
háskólanum. Sjálfsagt hefðu margir verið fúsir til að vera túlkar skáldsins
og fylgdarmenn, svo frægs andans manns, en böggull fylgdi því skammrifi,
því að segja mátti, að starf þetta væri meira til „frægðar en langlífis“, því að
kaup vildi skáldið ekkert borga, umfram ferðakostnað, fæði og gistingu.
á — Hann gat ekki hætt að rima
87