Jón á Bægisá - 01.02.2007, Síða 13

Um skáldið W.H. Auden
skáldsins það kvöld hafa Matthíasi skáldi Johannessen, sem ásamt Sigurði
A. Magnússyni hefur helst haldið minningu Audens á loft hér heima, farist
svofelld orð: „Þegar Auden kom hingað aftur á miðjum aldri, sagði hann
í örstuttri þakkarræðu í veizlu Gylfa Þ. Gíslasonar í ráðherrabústaðnum,
að Island væri sér heilög jörð og endurtók það í samtalinu, sem ég átti við
hann nokkrum dögum síðar. Hann bætti því við í ræðunni, að oft hefði
hann verið að hugsa um „frá því ég kom hingað fyrir 28 árum, hvort ég
ætti að koma hingað aftur“. En hann hikaði, óttaðist að veruleikinn mundi
eyðileggja ævintýrið. Hann gat þess, að Island hefði verið honum heilög
jörð, þegar hann var ungur og hann hafði ávallt litið þannig á það „frá
því ég kynntist því af ritum, barnungur — og sömu augum lít ég á það
enn“. Áreiðanlega mun enginn, sem viðstaddur var, gleyma skáldinu þar
sem hann stóð óuppábúinn einn allra, bindislaus, í köflóttri skyrtu, en á
þeirri stundu var reisn íslenzkrar menningar staðreynd, en hvorki orða-
gjálfur né holtaþokuvæl, enda var Auden þekktur að því að segja hug sinn
umbúðalaust.“ Til minningar um þessa seinni íslandsheimsókn sína orti
Auden kvæðið „Iceland Revisited" sem endar á þessari þörfu áminningu til
landsmanna: „Fortunate island / Where all men are equal / But not vulgar
- not yet.“ (Lánsama eyja, þar sem allir menn eru jafnir, en ekki lítilsigldir
— ekki enn).
Arið 1972 yfirgaf hann New York fyrir fullt og fast og leitaði upprun-
ans við sitt gamla alma mater, Christ Church College í Oxford, þar sem
hann var gerður að heiðursfélaga og fenginn lítill kofi til afnota. Ohóflegar
reykingar frá unga aldri og takmörkuð hófstilling í umgengni við áfenga
drykki höfðu þá ugglaust tekið sinn toll af heilsu hans, eða alltént sett
mark sitt á hann eins og ljósmyndir af skáldinu sanna. Þann 29. september
1973 verður Wystan Hugh Auden bráðkvaddur í Vínarborg þar sem hann
er staddur á upplestrarferð, 66 ára að aldri, og lagður til hinstu hvílu við
sumardvalarstað sinn í Kirchstetten, Austurríki. Haldin er minningarat-
höfn um hann í Oxford og nafn hans grafið á skjöld í „skáldahorninu" (Po-
et's corner) í Westminster Abbey í Lundúnum og undir því ljóðlínurnar
sem hann hafði ort eftir kollega sinn, W.B. Yeats, röskum 30 árum fyrr:
„In the prison of his Days
Teach the free man how to praise“.
III
Höfundarverk Audens er mikið að vöxtum og æði sundurleitt. Ægir þar
saman lýriskum skáldskap, ádeilukvæðum, leikritum og ferðalýsingum í
d ÆœývJá - Hann gat ekki hætt að ríma
11