Jón á Bægisá - 01.02.2007, Page 61

Islandsfór ogfleiri kvœði
Svo ef einn þeirra ratar í ógæfu, skiljum vér gjörla
hvað að honum gengur: að gerast portkvenna-dólgur
eða gína yfir fölsuðu skarti, að ónýta ágætan tenór
með ógætnu gauli, getur víst hent oss alla,
utan þá bestu og verstu...
Þess vegna, hygg eg,
þeir verstu og bestu hafi einatt horfið héðan
í hóflausari staði, þar sem fegurðin var ekki eins úthverf,
sólskinið ekki jafn tært og tilgangur lífsins
ekki tómur barningur. „Komið!“ æptu granít-auðnir,
„O, hversu hvikult er skap yðar, kaldur yðar kærasti
koss, ó hve alger er dauðinn.“ (komandi dýrlingar
gengu á dyr.) „Komið!“ mæltu moldroknir melar,
„Hér mættuð þér tefla fram herjum, hér bíða yðar ár
að brúa og þrælar að vinna yður veglegan minnis-
varða; mjúkt eins og jörðin er fólkið og báðu
má breyta.“ (komandi keisarar hurfu á braut
með hurðaskellum.) En þeir gálausu lögðu hlustir
við hrjúfari röddu og eldri, við andblæ hafsins:
„Eg er einsemd, sem lofa yður engu og spyr yður einskis:
svo mun eg gera yður frjálsa. Ast er hér engin;
einungis margvísleg öfund, sem ávallt er döpur.“
Þeim mæltist rétt þessum röddum, minn kæri, og enn er
það rétt; þetta land er ei griðstaður sá, sem það virðist,
og friður þess ekki sú margreynda ró þeirrar moldar,
þar sem mál eru útkljáð að fullu og öllu: niðurnítt,
hrörlegt og afturdrægt útkjálkahérað, sem tengist
hinum öra og stóra heimi um göng, með ákveðið
aðdráttarafl, er það allt og sumt? Ekki alveg:
Það ber veraldlega skyldu, sem það vanrækir ekki, þrátt
um þarfir þess sjálfs, en ber þess utan brigður
á birtingarform frumaflanna; það truflar rétt vorn. Skáldið,
sem elskað er fyrir þann einlæga sið að kalla
sólina sólu, og hugskot sitt gátu, er hreinlega
hugsjúkt útaf marmarastyttunum, sem stendur svo
ljóslega á sama um þess guðlausu goðsögn; þessir piltar,
sem plaga vísindamanninn á steinlagðri leið hans
með líflegum boðum, fordæma ást hans á afkimum
náttúrunnar. Einnig eg er átalinn fyrir það,
sem þú þekkir. Að missa engan tíma, ekkert forskot
d - Hann gat ekki hætt að ríma
59