Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2010, Blaðsíða 23

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 1. tbl. 86. árg. 2010 19
voru í forskólanum bjuggu þær úti í bæ en
fluttu svo inn á þriðju hæð Landspítalans.
Fyrsta árs nemar voru fjórir saman í
herbergi en aðeins tveir eftir það.
Engin móttökunefnd
„Í forskólanum, sem stóð í þrjá mánuði,
var kennt í sal uppi í risi sem kallaður
var kirkjan. Námið var bóklegt en einnig
fór fram margs konar sýnikennsla og við
vorum með brúðu og margvísleg tæki í
höndunum sem við áttum að læra á. Okkur
var líka sýndur spítalinn og við fengum að
vera einn og einn dag á deild þar sem við
gátum fylgst með því sem fram fór.“
Þegar námið sjálft hófst tók svo sannarlega
ekki nein móttökunefnd á móti stúlkunum.
„Manni var bara hent inn á deildarnar.
Fyrst var ég í sex vikur úti á sjöttu deild.
Það var auðvelt enda sjúklingarnir ekki
margir. Svo fór ég á lyfjadeildina þar sem
mér var varla heilsað þegar ég byrjaði.
„Farðu inn á skoðun,“ sagði einhver við
mig. „Þar er maður að deyja og þú átt
að taka púlsinn og væta varir hans. Þú
lætur okkur svo vita þegar þetta er búið.“
Maðurinn var meðvitundarlaus. Ég var
með klút til að leggja á varir hans og svo
tók ég púlsinn sem ég var ekkert vön að
gera. Síðan átti ég bara að láta vita þegar
hann væri dáinn.“
Sigrún segir að vinnuálagið á nemana hafi
verið ótrúlegt. „Það var svo mikið að ég
skil ekki núna að maður skyldi komast yfir
þetta. Vinnutíminn átti að vera 10 tímar en
hann var alltaf lengri, stundum 12 tímar og
jafnvel tvöfaldar vaktir. Við vorum hálfan
mánuð á næturvakt og stundum mánuð
og þetta voru ekki stuttar vaktir. Fyrsta
árið fengum við 30 krónur á mánuði en
síðan 40 og loks 50 krónur síðasta árið.
Ég vil nú vera svolítið jákvæð og
viðurkenna að allir voru að gera sitt
besta. Ég verð þó að segja að kennslan
var mjög misjöfn en reynt var að hafa
aðbúnaðinn eins góðan og mögulegt var.
Til dæmis var alveg einstaklega gott fæði
á Landspítalanum og við fengum alltaf að
taka matarhlé og kaffitíma þótt ekki væri
ætlast til að við værum lengi frá.“
Vinnuföt fengu nemarnir að sjálfsögðu
og Sigrún og hollsystur hennar voru þær
síðustu sem notuðu bláröndótta búninga
en síðan komu bláir, einlitir kjólar. „Mér
fannst það svolítið fallegt en efnið í gömlu
búningunum var þó betra.“
Fyrirlestrar eftir langan vinnudag
Um námið segir Sigrún að læknarnir
hafi haldið fyrirlestra við og við og
hjúkrunarkonurnar Sigríður Backmann
og Kristín Thoroddsen kenndu almenna
hjúkrun. Bóklegu tímarnir voru oftast
eftir vinnu og reynt að haga því svo
að nemarnir væru þá búnir að vinna
klukkan fjögur. Sumar vaktir voru frá
sex á morgnana svo kannski hafa ekki
allir verið jafnvel upplagðir að setjast
þá niður og hlusta á fyrirlestra. Annars
var vaktafyrirkomulagið yfirleitt þannig
að unnið var frá átta til tólf og aftur frá
fjögur til átta.
Annars árs nemar voru sendir út á land og
voru allt upp í ár í burtu frá Landspítalanum.
„Ég var á Akureyrarspítala sumarið 1943
og fram í nóvember. Við vorum sendar
í flugvél og hjúkrunarkonunum fannst
nú fullmikill spandans að senda þessar
stelpur í flugvél, af hverju ekki í bíl eða
skipi? Þetta var þó bara gert til að spara
tíma því við fórum norður á frídeginum
okkar og byrjuðum að vinna strax næsta
dag.“
Mikið álag á Akureyrarspítala
„Það var alveg svakalega mikið að gera
á Akureyrarspítala. Ég var ansi mikið
á næturvöktum og alltaf var verið að
framlengja vaktina. „Þú verður að vera á
vakt eina viku í viðbót,“ var sagt og þá
var ég stundum búin að vera allt upp í
mánuð. Oft komu líka skilaboð þegar
ég átti að vera sofandi um að ég yrði
að mæta á vakt kl. 6 síðdegis og vera
fram á næsta morgun og stundum var
ég ekki laus fyrr en klukkan 10. Neminn
var einn á nóttunni með 30 sjúklinga og
geðsjúklingana að auki á annarri hæð.
Nýi spítalinn var í byggingu og þar úti
voru sængurkonur og ofan á allt annað
þurftum við að hlaupa til þeirra eftir
löngum gangi og sinna þeim.“
Sigrún fór ekki á Vífilsstaði eða Kristnes
þar sem hún reyndist „negatív“ fyrir
berklum en á Akureyrarspítala voru
reyndar margir berklasjúklingar. „Þar voru
allir höggsjúklingarnir hans Guðmundar
Karls Péturssonar. Við þurftum að
aðstoða við aðgerðirnar og hvar hefðum
við getað smitast ef ekki þar? Ég slapp
en það voru þónokkrar sem smituðust og
heltust úr lestinni.“
Að Akureyrardvölinni lokinni lá leiðin
suður á Landspítalann. Þar var Sigrún
á ýmsum deildum, meðal annars á
fæðingardeildinni sem var þá á þriðju
hæð spítalans, og á lyfjadeild og
röntgendeild en áhersla var lögð á að
nemarnir kæmust á allar deildir spítalans
á meðan á náminu stóð.
Margt undarlegt og öðruvísi í þá
daga
Nútímahjúkrunarnemum fyndist eflaust
margt undarlegt sem fram fór á nema­
árunum hér áður. Sigrún hlær þegar
hún segir frá þvottinum. Allt óhreint tau
var sett í kistur úti á svölum og tveir
nemar voru sendir út til að telja hverja
einustu spjör og sortera í poka. Allt varð
að passa við listana yfir það sem komið
hafði frá þvottahúsinu. „Ef eitthvað fór
á milli mála fengum við það óþvegið í
þvottahúsinu og væri eitthvað rifið varð
að taka það frá og gera grein fyrir því
sérstaklega.“
Stéttaskipting var líka mikil á þessum
tíma og allir þéruðust. „Okkur var upp á
lagt að væru skilaboð til yfirlæknanna um
að koma í símann þá mætti ekki segja:
„Það er sími til yðar,“ heldur skyldi segja:
„Það er síminn til prófessors Guðmundar
Thoroddsen.“ Fyrir utan þessi hátíðleg heit
voru hjúkrunarkonurnar aldrei nefndar
með fornafni einu saman heldur alltaf sem
frú eða fröken þetta og hitt. „Þegar ég
byrjaði að vinna á húðsjúkdómadeildinni
kallaði deildarhjúkrunarkonan mig alltaf
fröken Sigrúnu og kunni ég því nú frekar
illa.“
Maturinn kom allur tilbúinn inn á deildirnar
á vögnum, í pottum og skálum. Vagnarnir
voru svo dregnir inn á gang og þar var
skammtað á diskana. Sigrún segir að
með þessu móti hafi verið hægt að spyrja
sjúklingana hvað þeir vildu og ræða við þá
um matinn og hafi það verið mjög gott.