Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.2011, Page 7

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 2. tbl. 87. árg. 2011 3
„Hjúkrun á hjúkrunarheimili beinist að því að
tryggja vellíðan íbúa og viðhalda færni þeirra
eins og frekast er unnt ásamt því að draga
úr framþróun sjúkdóma og fylgikvillum
samfara þeim. … Hjúkrunarfræðingur
skal í samráði við íbúa og samstarfsfólk
skipu leggja, stjórna og meta hjúkrunar­
þjónustu fyrir sérhvern íbúa.“ Svo segir
í riti Landlæknisembættisins, Áherslur í
heil brigðisþjónustu á hjúkrunarheimilum frá
2008.
Nokkur umræða hefur verið undanfarið
um hjúkrun og aðbúnað aldraðra á
hjúkrunarheimilum. Ingibjörg Hjaltadóttir
kynnti nýlega hluta doktorsrannsóknar
sinnar um gæði umönnunar á íslenskum
hjúkrunar heimilum. Niðurstöður rann­
sóknar Ingi bjargar eru sláandi og fram hjá
þeim geta stjórn endur hjúkrunar heimila og
stjórn völd ekki horft enda liggur vönduð
og yfirgrips mikil rannsóknarvinna að baki.
Meðal þess sem fram kemur í rannsókn
Ingibjargar er að um helmingur íslenskra
hjúkrunar heimila á í viðvarandi vanda þegar
kemur að gæðum umönnunar. Líkam­
legum þörfum íbúanna virðist vel sinnt, til
dæmis varðandi næringu og meðferð við
þvag leka. Á um helmingi heimilanna eru
þó þrýstingssár of algeng. Þegar kemur
að andlega og félagsþega þættinum
blasir hins vegar við önnur og dekkri
mynd. Um 49% íbúa hjúkrunarheimila eru
með einkenni þunglyndis, 39% eru með
hegðunarvanda og 53% íbúa eða fleiri
hafa litla eða enga afþreyingu. Tveir af
hverjum þremur íbúum taka níu eða fleiri
lyf! Rannsókn Ingibjargar leiðir í ljós að
átta til tíu hjúkrunarheimili hér á landi eiga
í verulegum vanda og veita ekki viðunandi
þjónustu.
Sú spurning, sem hlýtur að vakna við
svo sláandi upplýsingar, er hvernig þetta
megi vera, hvernig hjúkrunarheimili, sem
rekin eru að mestu fyrir opinbert fé, geti
veitt svo mismunandi þjónustu? Að mínu
mati liggur vandinn í því að sú þjónusta,
sem hjúkrunarheimilin eiga að veita,
hefur ekki verið skilgreind nægilega vel.
Aðeins eitt hjúkrunarheimili hefur fullburða
þjónustusamning við ríkið, það er Sóltún.
Er það boðleg stjórnsýsla að ríkið afhendi
rekstraraðilum hjúkrunarheimila allt að 15
milljarða árlega án þess að skilgreina hvað
verið er að kaupa, hvaða þjónustu ríkið vill
fá fyrir þetta mikla fé? Nei, það er með öllu
óviðunnandi.
Þegar Sjúkratryggingar Íslands (SÍ) voru
settar á stofn 2008 var gert ráð fyrir
að stofnunin annaðist alla samningsgerð
um kaup á heilbrigðisþjónustu. Gert var
ráð fyrir að samningar við þá sem reka
hjúkrunarheimili kæmu til framkvæmda eigi
síðar en 1. janúar 2010. Í árslok 2009 var
gildistökunni frestað um eitt ár. Í frumvarpi,
sem lagt var fram á Alþingi í desember
sl., var síðan lagt til að samningum við
rekstraraðila hjúkrunarheimila yrði frestað
til 1. janúar 2014. Í athugasemdum
við frumvarpið segir beinlínis að SÍ fái
ekki nægar fjárveitingar til að geta gert
slíka þjónustusamninga um rekstur
hjúkrunarheimila! Í umsögn Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga um frumvarpið var
frestuninni mótmælt harðlega. Þar sagði
meðal annars: „Stjórnin telur mikilvægt að
farið sé vel með almannafé og skýrt sé
hvaða þjónustu ríkið og ríkisstofnanir eru
á hverjum tíma að kaupa af sveitarfélögum
og öðrum rekstraraðilum hjúkrunarheimila.
Einnig er brýnt að heimilismenn og
aðstandendur geti fengið upplýsingar
um hvaða þjónustu beri að veita og
hvaða viðmiðanir eru í gildi varðandi
þann mannafla sem þjónustuna veitir á
hverju heimili. Til að svo megi verða er
nauðsynlegt að skýrir þjónustusamningar
séu í gildi á milli aðila. Stjórn FÍH leggst
því gegn því að gildistöku umrædds
ákvæðis verði frestað.“ Þessi mótmæli
FÍH báru þann árangur að málinu var
einungis frestað um eitt ár í stað þriggja.
Viljaleysi stjórnvalda til að gera þessa
þjónustusamninga liggur í því að þeir
leggja skyldur á beggja herðar, þeirra er
reka heimilin að standa undir skilgreindum
þjónustukröfum og stjórnvalda að standa
við umsamdar greiðslur fyrir þjónustuna.
Þar stendur hnífurinn í kúnni!
Gæði þjónustu á hjúkrunarheimilum, eins
og annarrar heilbrigðisþjónustu, fara að
stærstum hluta eftir hver sinnir þjónustunni.
Heilsufar íbúa hjúkrunarheimila er nú mun
lakara en fyrr, meðalaldur íbúanna er 84
ár og þeir eiga við margþætt líkamleg og
andleg vandamál að etja. Ef raunverulegur
vilji er til þess að auka gæði þjónustunnar
og gera hana um leið hagkvæmari er eina
ráðið að fjölga mjög hjúkrunarfræðingum
sem starfa á hjúkrunarheimilum. Aðeins
þannig er hægt að tryggja heildræna
þjónustu sem miðast við þarfir hvers
og eins, og aðeins þannig er hægt að
auka hagkvæmni þjónustunnar með
því að fyrirbyggja heilsufarsvandamál
fremur en meðhöndla þau eingöngu.
Hjúkrunarfræðingar eiga að skipuleggja,
stjórna og meta hjúkrunarþjónustu fyrir
sérhvern íbúa hjúkrunarheimila.
Rannsókn Ingibjargar Hjaltadóttur
sýnir að skilgreina þarf kröfur um gæði
þjónustu á hjúkrunarheimilum, veita
meira fé til rekstrarins og fjölga mjög
hjúkrunarfræðingum. Þess er óskandi að
stjórnvöld taki niðurstöður rannsóknarinnar
alvarlega og fái Ingibjörgu til að stýra vinnu
við að auka gæði umönnunar á íslenskum
hjúkrunarheimilum.
Ég óska hjúkrunarfræðingum gleðilegs
sumars og þakka gott og árangursríkt
samstarf á liðnum vetri.
GÆÐI UMÖNNUNAR Á ÍSLENSKUM HJÚKRUNARHEIMILUM
Formannspistill
Elsa B. Friðfinnsdóttir.
H
V
ÍT
A
H
Ú
SI
Ð
/
S
ÍA
Decubal húðvörur
fyrir þurra og viðkvæma húð
• Húðin okkar er viðkvæm og veðráttan
á Íslandi getur verið húðinni erfið.
• Decubal viðheldur heilbrigði og ferskleika
húðarinnar – allt árið um kring.
• Vörurnar henta bæði börnum
og fullorðnum.
Decubal húðvörurnar fást í apótekum
Án:
• parabena
• ilmefna
• litarefna