Gerðir kirkjuþings - 01.01.2011, Qupperneq 7

7

ofbeldisbrota, brota gegn frjálsræði manna og brota á sviði ávana- og fíkniefna. Þessu
öllu verður að sjálfsögðu að halda til haga um leið og við drögum rétta lærdóma af
rannsóknarskýrslunni og leitum allra leiða til að þjóðkirkjunni auðnist að búa svo um
hnúta að á kynferðisofbeldi innan hennar og ásökunum um slíkt verði tekið með jafn
faglegum hætti og nokkur kostur er. Tímarnir breytast og mennirnir með. Það er hin
mikla gæfa mannsins að geta lært af mistökum sínum, geta litið upp og fram þótt fótur
skriki og fært til betri vegar það sem aflaga kann að hafa farið.

Þjóðkirkjan er ekki einn maður. Í þessari rannsóknarskýrslu koma margir starfsmenn
kirkjunnar við sögu, bæði núverandi og fyrrverandi, lífs og liðnir. Í umróti síðustu
missera hefur spjótum þó einkum verið beint að einum manni, biskupi Íslands, Karli
Sigurbjörnssyni. Þau spjótalög hafa bæði komið utan úr samfélaginu og innan frá í
þjóðkirkjunni. Margt ómaklegt orð hefur fallið, ósæmileg orðræða hefur á stundum
tekið völdin eins og nú er raunar að verða ein helsta meinsemdin í íslenskri
samfélagsumræðu. Ég vil hins vegar að það sé alveg ljóst við upphaf þessa
kirkjuþings að ég ber fyllsta traust til Karls Sigurbjörnssonar. Hann hefur leitt
þjóðkirkjuna á biskupstíma sínum af einstakri alúð, heiðarleika, trúfesti og
mannkærleika. Ég vænti þess að kirkjuþing og kirkjunnar fólk, hvar sem það er í sveit
sett, beri gæfu til skilja rétt frá röngu, hismi frá kjarna, og styðji og styrki sinn besta
mann til góðra verka í þágu kristninnar í landinu.

Virðulega kirkjuþing.
Nú er uppi ögurstund fyrir þjóðkirkjuna. Það er ekki aðeins vegna þeirrar ágjafar sem
hún verður fyrir í tengslum við þau mál sem rannsóknarskýrslan lítur að. Við horfum
á það að traust þjóðarinnar á kirkjunni hefur beðið hnekki eins og raunin er um svo
margt annað í samfélagsgerð okkar eftir kollsiglingu bankanna og efnahagsfárið. Þetta
gerist þótt grettistaki hafi verið lyft í hjálparstarfi kirkjunnar í erfiðleikum
undangenginna missera. Við vitum ekki til hlítar hverjar ástæðurnar eru en við þessu
er aðeins eitt svar: Við verðum að draga bjálkann úr eigin auga og leggja allt í
sölurnar til að endurheimta traust og trúnað þjóðarinnar svo að áfram geti verið hér í
landi sú samfylgd kirkju og ríkis, kirkju og þjóðar, sem verið hefur burðarás í
menningu og siðferði landsmanna um aldabil. Það gerum við einungis með því að efla
svo innviði kirkjunnar að hún geti sinnt köllun sinni í samhljómi við lífið í landinu.
Til þess þurfum við annars vegar að efla og styrkja samheldni og einingu innan
kirkjunnar og hins vegar að færa kirkjuna enn fram á veg lýðræðis og nútímalegri
starfshátta. Ef þjóðkirkjan vill vera þjóðkirkja í lífrænum tengslum við fólkið í
landinu verður hún að leita til grasrótar sinnar en ekki upphefja sjálfa sig sem óum-
breytanlega stofnun í guðfræðilegum skilningi. Við verðum að kalla miklu fleira fólk
til ábyrgðar og ákvarðanatöku í kirkjunni, meðal annars með gerbreytingu á öllu fyrir-
komulagi kosninga innan kirkjunnar, bæði biskupskosninga og kosninga til kirkju-
þings. Við verðum að kalla eftir enn ríkari sjálfsákvörðunarrétti og um leið meiri
ábyrgð þjóðkirkjunnar, ekki síst kirkjuþings, og við verðum að leggja hlustir við kröfu
tímans um nútímalegri stjórnarhætti sem gefa um leið betra færi en áður til þess að
veita skilvirkari forystu í siðferðis- og trúarefnum.

Milliþinganefndin sem kirkjuþing kaus á síðasta þingi til að fara yfir þjóðkirkjufrum-
varpið er langt á veg komin í verki sínu og mun í haust leggja til ýmsar róttækar
breytingar í því skyni meðal annars að auka trúverðugleika þjóðkirkjunnar í sam-
félaginu. Ég nefni aðeins á þessari stundu fimm atriði: Í fyrsta lagi verður lagt til að
staða leikmanna í kirkjunni verði enn styrkt með því að forseti kirkjuráðs og formenn