Gerðir kirkjuþings - 01.01.2011, Qupperneq 9

9

Ávarp biskups í upphafi aukakirkjuþings 2011

Hér liggur fyrir kirkjuþingi niðurstaða Rannsóknarnefndar kirkjuþings, ítarleg úttekt á
sorgarsögu sem varpað hefur dimmum skugga yfir kirkjuna okkar.
Þegar mál Ólafs Skúlasonar blossuðu upp í fyrrasumar beindist mikil gagnrýni að
þjóðkirkjunni og þjónum hennar um meðferð mála sem varða þær sakir sem bornar
voru á hann.
Á fundi kirkjuráðs, 25. ágúst sl. setti ég fram fimm vörður til að marka leið kirkjunnar
til bættra vinnubragða:
1. Óháð rannsóknarnefnd, sem nú hefur skilað niðurstöðum sínum.
2. Ný fræðsluáætlun fyrir starfsfólk og presta kirkjunnar um kynbundið ofbeldi og
hjálp við þolendur þess.
3. Gengið úr skugga um það með svokallaðri skimun að starfsfólk kirkjunnar hafi
ekki brotið af sér í þessum efnum.
4. Úrræði kirkjunnar til þess að taka á kyndbundnu ofbeldi og meintum
kynferðisbrotum tekin til endurskoðunar í ljósi reynslunnar.
5. Handleiðsla og stuðningur við presta kirkjunnar til þess að fást við mál sem
tengjast kynbundnu ofbeldi.
Allt þetta hefur verið á dagskrá í allan vetur. Gerð voru kort og veggspjald sem dreift
var til kirkna í upphafi vetrarstarfsins, samstarfsverkefni kirkna sem aðild eiga að
Samstarfsnefnd kristinna trúfélaga, skýr skilaboð um að kristnar kirkjur á Íslandi taki
afstöðu gegn ofbeldi í hvaða mynd sem er.
Lögð var áhersla á að sóknir sendu starfsfólk sitt á námskeiðið „Verndum þau“ sem
haldið var á nokkrum stöðum. Samráðsfundir voru haldnir þar sem fræðslusvið
Biskupsstofu, fagráðið og fulltrúar frá Blátt áfram og Drekaslóð komu saman og báru
saman bækur sínar.
Nú er niðurstaða Rannsóknarnefndar fengin. Það er gott og ég þakka því góða fólki
sem lagt hefur sína krafta að vandasömu verki. Margt sem þarna er sett fram gefur
tilefni til ítarlegra umræðna um það hvernig við getum bætt okkur þegar við þurfum
að horfast í augu við mál sem okkur er örðugt að trúa að hafi getað gerst, verknaði og
framkomu sem enginn ætti að þurfa að þola, og sem eru í algjörri mótsögn við það
sem við teljum rétt. Rannsóknarnefndin er liður í sjálfsskoðun kirkjunnar og stofnana
hennar, mat á vinnubrögð og starfshætti. Við viljum læra af mistökum, læra að gera
betur, við viljum styrkja og efla okkur í því að takast á við og vinna úr erfiðum og
sársaukafullum málum með virðingu og hógværð, styrk og festu. Tillögur
nefndarinnar sýna okkur að þjóðkirkjan hefur haft tækin og verkferlana, enda var
kirkjan með allra fyrstu stofnunum til að setja sér reglur um slíkt. En þessi tæki og
verkferla þarf að styrkja og bæta svo vinnubrögð okkar séu ætíð svo sem best má
vera. Það á ekki að vera neinum vafa undirorpið að kynferðisbrot eru ekki liðin innan
kirkjunnar og að hún tekur með festu á slíkum málum og af virðingu fyrir þeim sem
brotið er á.
Það er ekki auðvelt að fara gegnum ferli eins og það sem nú er að baki. Að sitja
andspænis rannsóknarnefnd undir ágengum spurningum um atburði fyrir næstum
hálfum öðrum áratug, viðbrögð, framkoma, orð og aðgerðir eða aðgerðarleysi vegin
og metin, heilindi, heiðarleiki og trúverðugleiki dreginn í efa.
Ég hef lýst afstöðu minni til þess sem að mér snýr sérstaklega í þessu máli í þeim
svörum sem ég sendi Rannsóknarnefndinni og sjá má í fyrirliggjandi skýrslu. Ég mun
annars ekki ræða einstaka niðurstöður nefndarinnar hvað mína persónu varðar. En
þetta vil ég segja ykkur: Ég hafði aldrei, aldrei ásetning um eða reyndi að þagga niður