Stjórnartíðindi fyrir Ísland: B-deild - 01.12.1877, Blaðsíða 22

1877
16
18
J2. marz.
sveit hafði áfrýjað hingað úrskurði yðar, lierra amtmaður, frá 1G. desbr. 1873, er segir Val-
gerði Grírasdóttur sveitlæga í fœðingarhreppi liennar, er 2. nóvbr. 18G1 var skipt í 2 hreppa,
Jdngvallahrepp og Grafningshrepp, og skyldar þessa hreppa til í sameiningu að endur-
gjalda Hvalíjarðarstrandarhreppi það fje, sem A7algerði hefir vérið lagt þar úr fátœkra-
sjóði, og eptir að ýmsar nýjar skýrslur um þetta mál hafa komið fram, skal þjónustu-
samlega tjáð yður til þóknanlegrar leiðbeiningar og birtingar það, er nú skal greina:
Ekki er umtalsmál, að Valgerður Grímsdóttir sú, er nefnd var og fœdd er á Brúsa-
stöðum í JúngvaHasveit, hafi, eptir því, sem fram hefir komið, getað áunnið sjer sveit,
eptir að hún var fullra 16 ára gömul, annarstaðar fyrir utan fœðingarhrepp sinn en í
Kjósarhreppi. J>ar var hún fyrst í 9 ár samfieytt, frá krossmessu 1858 til krossmessu
1867 og, eptir nokkra dvöl á Nýjabœ í Seltjarnarneshreppi, aptur síðara part ársins
1867, allt árið 1868 og framan af árinu 1869, þangað til um krossmessu; en úrlausn
þeirrar spurningar, livort liún með þessari vist í Kjósinni liafi orðið sveitlæg þar, mun
komin undir þeirri þýðingu, er lögð verður í áminnsta dvöl hennar utan Kjósarhrepps
nokkurn part af árinu 1867. þegar Valgerður á árinu 1871 varð sveitarþurfi í Hval-
fjarðarstrandarhreppi, bar hún fyrir lircppstjóranum þar, cr hann krafðist skýrslu ura
lífsferil hennar, að liún hefði verið í vist á ýmsum bœjum í Kjósinni í 9 ár, þar eptir
1 ár á Nýjabœ í Seltjarnarneshrepp, og þar eptir aptur 1 ár í Kjósarhrepp, áður en
hún vorið 1869 fluttist inn í Hvalfjarðarstrandarhrepp; en þegar hún var flutt á
J>ingvallahrepp, er álitinn var fiamfœrslu-hreppur hennar, breytti hún þessari skýrslu
þannig, að hún hefði aldrei verið hjú bóndans á Nýjabœ, Brynjúlfs Magnússonar, en að
húsbóndi hennar í Kjósinni, Jón Guðmundsson á Valdastöðum, hefði um krossmessu
1867 fengið sig til að fara um tíma að Nýjabœ, þar sem hún dvaldi í 6 vikur, í því
skyni, að því er hún hjelt, að vera þar hlutakona fyrir búsbónda sinn Jón, er þá rjeri
þar um vorið; hefði hún eptir þessar 6 vikur aptur farið hcim með honum, og dvalið
það, sem eptir var vistarársins óumtalað hjá honum sem hjú, og hefði hún fengið hjá
Jóni venjuleg föt, en ekkert þess konar lijá Brynjúlfi. í skýrslu þeirri, sem hún hefir
borið fyrir lögreglurjetti Árnessýslu 3. ágúst 1874, segir enn fremur, að Jón hafi fengið
henni, þegar hún var honum samferða að Nýjabœ, prestseðil frá Iteynivöllum, en að hún
hafi ekki vitað, hvað það hefði átt að þýða, því að hún hefði alls ekkert gjört til að
útvega seðilinn hjá prestinum að Keynivöllum, með því að hún hefði alltaf álitið sig sem
hjú Jóns hið umrœdda vistarár; en í skýrslu, er hún áður hafði gefið fyrir hreppstjór-
anum í fingvallahreppi, segir, að hún hafi sjálf, þegar Jón spurði hana, hvort hún vildi
ckki fara með sjer suður að Nýjabœ, án þess þó að nefna nokkur vistarráð, og sagði
henni að fá sakramentisseðil sinn hjá prestinum, gjört það, og fengið Jóni seðilinn.
pessi framburður Valgerðar styrkti grun þann, er hin stutta dvöl hennar á Nýjabœ
um krossmessuleytið hafði vakið um, að vistarráðin við bóndann þar á bœ hefðu verið
gjörð til málamyndar og að eins í þeim tilgangi, að koma í veg fyrir, að hún með því
að vera samfleytt í 10 ár í Kjósarhreppi á-ynni sjer þar framfœrzlurjett, og hafa þeir, er
um þetta gátu borið verið yfirheyrðir í mörgum rjettarprófum til þess að útvega
lagasönnun um þetta atriði, en það hefir ekki tekizt, og kemur þá til álita, að skýrsla
Valgerðar hefir ekki verið svo nákvæm og sjálfri sjer samkvæm í öllum atriðum liennar,
að úrlausn ágreinings þess, er hjer á sjer stað, verði byggð á henni einni. £ar að auki
hafa komið fram líkur fyrir, að skýrsla liennar liafi ekki verið fullkomlega sönn; einkum
hefir bóndinn Steini Halldórsson, þá á Eyrar-Uppkoti, er ilutti Valgerði að Nýjabœ um
krossmessu 1867, skýrt frá því, að hann haíi heyrt það á lienni, að henni væri full-