Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.11.2015, Blaðsíða 38

Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.11.2015, Blaðsíða 38
38 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8.11. 2015 H vernig stendur á því að við höf- um ekki eignast neinn verulega snjallan spyrjanda í sjónvarpi, þótt miðillinn sé orðinn hálfrar aldar gamall hér á landi? Uppteknir af spyrjandanum Ríkisútvarpið hefur auðvitað haft best tækifæri til þess að finna slíka og gefa þeim tækifæri. Sú stofnun hefur augljóslega ekki haft ríkulegan metnað til þess. Í þessum efnum hefur orðið menningarlegt tjón. Góð sjónvarpsviðtöl eru mikilvægur hluti af lifandi sögu. Og þá er ekki nóg þótt hægt sé að vísa til efnis í segulbandasafni þar sem geymd eru viðtöl við fjölda manna þar sem spyrjandinn las af blaði og viðmæland- inn líka. Hér er fremur átt við viðtöl úr erli dagsins, sem birt eru nánast á hverjum degi. Þau eru svo skelfilega við- vaningslega gerð flest hver. Eftir því sem aðgangur fólks að erlendu sjóvarpsefni eykst tekur áhorfandinn sárar eftir því hversu illa hefur tekist til hér heima. Meðalmennska í þessum efnum virðist vera sá Ever- esttindur sem Ríkissjónvarpið vonast til að ná að klífa einhvern tíma í fjarlægri framtíð. Kastljós sjónvarpsins var lengi kennsluefni í því hvernig spyrjendur áttu að haga sér vildu þeir tryggja að viðmælandinn gæfi ekkert af sér. Það beinlínis æpti á áhorfendur að spyrjendurnir væru uppfullir af því að viðburðurinn snerist um þá sjálfa en ekki viðmæland- ann. Mætt var með fyrirfram mótaða afstöðu og sá litli undirbúningur sem farið hafði fram snerist um að byggja undir hana, hversu fordómafull og sjálfhverf sem hún var. Gripið var fram í fyrir viðmælandanum, slegið fram ógrunduðum fullyrðingum sem hann gat ekki hreinsað út úr umræðunni nema í löngu máli. Og ef sá reyndi einmitt það, af því að honum var misboðið, þá var enn gripið fram í og slegið fram enn götóttari fullyrðingu eins og staðreynd væri. Fyrrverandi innanhússmaður á þessum bæ sagði bréfritara að þetta virtist hugsað sem keppni um það hver kæmi „betur út úr þessu“, spyrjandinn eða við- mælandinn. Hann sagðist hafa verið feginn þegar hann komst úr því andrúmslofti. Lýsingin átti þó einkum við væri viðmælandinn á svarta listanum hjá hinum fámenna hópi sem telur sig fara með eignarhaldið á Ríkisútvarpinu í umboði fólks- ins og í þágu þess, eins og þetta hét forðum á Volgu- bökkum. En blíðmæli og strokur við sálufélaga gerðu áhorf- endum raunar enn minna gagn. Þótt slíkir færu „ekki illa út úr yfirheyrslunni“, þá skilaði samtalið á ljúfu nótunum sjaldan miklu. Í báðum tilvikum voru áhorf- endur sviknir. Fáir eftirminnilegir Mjög fáir sjónvarpsspyrjendur hér á landi hafa haft lag á að ná því besta og mikilvægasta út úr viðmæl- endum sínum í sjónvarpi. Tveir koma helst upp í hug- ann, þeir Ólafur E. Friðriksson og Páll Magnússon. Báðir fylgdust mjög vel með þjóðmálum almennt, bjuggu sig vel undir viðtöl sín, héldu vel ró sinni, en leyfðu þó viðmælandanum aldrei að taka umræðuna yfir. Það sat iðulega mun meira eftir hjá áhorfendum í þáttum þessara spyrjenda en nú gerist og það náðist fram með kurteislegri hörku eða ágengri kurteisi. Þessir spyrjendur, sem voru vikulega eða oftar í sjónvarpi, áttuðu sig á því að einstaka þættir áttu að snúast um viðfangsefnið en ekki þá sjálfa. Fái sjón- varpsmaður aðeins einu sinni að birtast sem spyrjandi má auðvitað afsaka það, að „egóið“ beri hann ofurliði. Fræg viðtöl Fréttamaðurinn David Frost var snillingur í þessum efnum. Hans stærsta viðtalsstund var auðvitað með Richard Nixon. Forsetinn fyrrverandi var hataður af nánast öllum helstu fjölmiðlungum Vesturlanda og nánast hvern mann í þeim hópi dreymdi um að fá tæki- færi til að hjóla í hinn fallna forseta. Nixon fyrirleit fjölmiðlastéttina, nánast eins og hún lagði sig, og segja má honum til afsökunar að hann hafði nokkra ástæðu til þess. Hinum glaðbeitta og þægilega breska fjölmiðlamanni David Frost, sem þá var lítt þekktur í þeim ranni, tókst að telja Nixon á að mæta sér í röð viðtala. Nixon var fjarri því að koma fjáður frá forsetaemb- ættinu og það skipti sjálfsagt máli að Frost tókst að tryggja nægilega háa greiðslu til viðmælandans. Frost gekk ekki að því gruflandi að hinn alræmdi stjórnmálarefur myndi beita allri sinni tækni og þekk- ingarlegum yfirburðum til að tryggja að hin laskaða ímynd hans og saga kæmist eins vel frá þessum þáttum og verða mátti. Frá því að forsetinn hvarf bugaður inn í híði sitt hafði hann forðast blaða- og fréttamenn eins og kláðamaur. David Frost var ekki í mun að gera ímynd Nixons enn verri en hún var á þessu augnabliki, enda var það ekki áhlaupsverk. Hann reyndi heldur ekki að eignast trún- að eða velvild Nixons, því hann vissi að hvort tveggja yrði harðsótt. En honum var um leið í mun að hinn tor- tryggni Nixon myndi skynja að Frost væri ekki, rétt eins og „allir hinir“, á eftir honum. Næsta skrefið var að skapa andrúmsloft þar sem það rynni upp fyrir Nixon að hann yrði að nýta þetta tæki- færi sem fyrsta skref til að rétta æru sína af. Og það sem var enn mikilvægara að mati Frosts; að Nixon myndi átta sig á, að það tækist honum ekki nema hann gæfi eitthvað af sér og opnaði bandarísku þjóðinni þótt ekki væri meira en smáglufu inn í sálarlíf sitt. Og þar yrði að glitta í að forsetanum væri ekki alls varnað. Hann væri ekki oforbetranlegur. Greip tækifærið Og Nixon áttaði sig. Hann „keypti“ það að þessi breski sjónvarpsmaður væri annarrar gerðar en hefðbundnir nixonhatarar bandarísku fjölmiðlanna. Frost hefði ekki sama „agenda“ og sú hjörð öll hafði að mati Nixons. Hinn smái hópur, sem enn hélt tryggð við Nixon og hann hleypti að sér, lagði sitt af mörkum. Þeir sögðu Spáðu í mig sagði Megas og verðbólgan tók undir það Reykjavíkurbréf 06.11.15
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.