Morgunblaðið - 26.11.2015, Síða 50

ÞJÓÐVEGURINN
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Líf okkar mannanna barna er eins
og ferð yfir Hellisheiði. Í dagsins
önn mæta okkur verkefni, sem þarf
að leysa. Sum eru auðveld en önnur
þarfnast þolinmæði. Fólk nær yf-
irleitt í áfangastað. Ferð yfir fjallið
fylgir svipuðum lögmálum. Oft er
bjart en stundum hálka, þoka,
svartabylur eða einnar stiku
skyggni. En alltaf léttir til á Kamba-
brún eða við Hveradali.
Nú er að ljúka framkvæmdum við
langþráða breikkun og bót á veg-
inum yfir Hellisheiði. Hæst er heið-
in 374 m, en þjóðleiðin sem hér er
fjallað um liggur úr Hveradölum
niður í Kamba við Hveragerði og er
14 kílómetrar löng. Sé komið úr
vestri nálgumst við heiðina í Svína-
hrauni, sem sumir nefna Kristni-
tökuhraun. Vegurinn þar var lagður
um 1950, en lá áður norðan hrauns-
ins um svonefnda Bolavelli.
Þjóðskáldið í Reykjafelli
Þegar þeim spotta sleppir er kom-
ið að fjallshlíð þar sem Hellisheið-
arvirkjun Orkuveitu Reykjavíkur er
nú. Forðum daga var þar gistihúsið
Kolviðarhóll, sem var fjölsóttur án-
ingarstaður. Ofan við virkjunina
heitir Hellisskarð. Þar var þjóðleið
áður, en nú liggja þar pípur sem
veita gufu frá orkuvinnslusvæðum
til aflstöðvarinnar.
Í hlíðum Litla-Reykjafells, aðeins
sunnan Kolviðarhóls, þykjast margir
sjá svip þjóðskáldsins Matthíasar
Jochumssonar í klettum. Þetta var
að minnsta kosti oft haft á orði forð-
um daga, eins og Þór Vigfússon seg-
ir frá í Árbók Ferðafélags Íslands
2003 – Í Árnesþingi vestanverðu
eins og ritið heitir.
Ofan Hveradalabrekkna er
Smiðjulaut, sem nefnd er eftir
smiðju sem vegavinnukarlar höfðu
þarna fyrir um 100 árum. Aðeins
sunnar, undir lágum múla, sjást
gufustrókar frá Hverahlíð, þar sem
jarðhitanýting er í undirbúningi.
Austar og sunnar blasir keilulaga
Skálafell við. Sé hins vegar litið til
norðurs þegar komið er upp úr
brekkunum fyrrnefndu er Reykja-
fell á vinstri hönd en svo, nokkru
norðar, Skarðsmýrarfjall og Hengill.
Á miðri Hellisheiði er Orrustuhóls-
hraun. Vegurinn þar þverar gamla
þjóðleið yfir fjallið sem er mörkuð
hlöðnum vörðum sem enn standa. Þá
er rétt að nefna Hellukofann norð-
arlega á heiðinni; bogalaga skála úr
hraunflekum sem mynda veggi og
þak. Skálinn var hlaðinn árið 1830 og
var öryggisatriði í vetrarferðum
fólks sem átti erindi um þennan
fjölfarasta fjallveg landsins.
„Landslag væri lítils virði“
Austarlega á heiðinni er farið um
slóða til norðurs að Bitru, stað sem
hefur verið í deiglu áforma um orku-
vinnslu. Áður en þangað kemur er
farið á vaði yfir Hengladalaá, sem á
upptök sín í heitum lækjum. Áin fell-
ur fram skammt frá þjóðveginum
Yfir fjall í einnar stiku skyggni
 Bót á Hellisheiði  Nafnlaus foss og
drottning  Surtsey ekki á hringsjánni
Hellisheiði
1
2
3
4
5
6
7
8
Grunnkort/Loftmyndir ehf.
 Matthías skáld í Litla-Reykjafelli.  Horft af Skarðsmýrarfjalli á Hellisheiði til suðurs. Fremst er Reykjafell og svo sést langt suður á sjóinn.
 Minnismerki um Karl Sighvatsson tónlistarmann við Hverdalabrekku.
50 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. NÓVEMBER 2015
lÍs en ku
ALPARNIR
s
Allt frá fjöru til fjalla
FAXAFENI 8, SÍMI 534 2727
alparnir.is
Húfur, frá kr. 5.995Hanskar,
frá kr. 3.995
Léttar dúnúlpur
fyrir dömur
og herra
Primaloft
dömuúlpa
2.595 1.995
2.195
Dúnúlpa
herra
20%
jólatilboð
20%
jólatilboð
20%
jólatilboð
„Ég fer til
Reykjavíkur og
stundum tvisvar
á dag. Þekki
leiðina vel og
gæti keyrt hana
nánast með lok-
uð augun ef
ekki væru stöð-
ug veðrabrigði,“
segir Guðrún
Hafsteinsdóttir,
markaðsstjóri Kjöríss í Hvera-
gerði og formaður Samtaka iðn-
aðarins. „Maður getur lent í byl
eða dimmri þoku, ekur svo út úr
veggnum í glaðasólskin. Útsýni
og náttúra á leiðinni er falleg,
mér leiðist aldrei að fara þarna
um.“
Fullyrða má að allir Sunnlend-
ingar geti úr hugskoti sínu kallað
fram allskonar myndir og minn-
ingar um ferðir sínar yfir Hellis-
heiðina.
„Nýlega komin með bílpróf,
sautján ára gömul, lenti ég í
árekstri við flutningabíl í blind-
byl. Slapp að vísu án teljandi
meiðsla en það var lengi beygur í
mér eftir það. Já, og svo mun
vera reimt í Svínahrauninu eðav-
arla dregur Draugahlíðarbrekkan
við Litlu kaffistofuna nafn sitt að
ástæðulausu. Að vísu hef ég aldr-
ei orðið neins dullarfulls áskynja
á þessum slóðum, en sögurnar
lifa og eru oft rifjaðar upp,“ segir
Guðrún sem kveðst ánægð með
endurbæturnar á Suðurlandsvegi
sem nú er að ljúka.
Umferðaröryggið verði meira
„Í þoku og byl er gott að geta
lesið sig áfram með vegriðinu
sem aðskilur akreinar. Girðing
þessi kemur líka í veg fyrir fram-
úrakstur eða að bílar sem koma
úr gagnstæðum áttum skelli sam-
an. Tildrög margra slysa á leið-
inni héðan frá Hveragerði til
Reykjavíkur hafa einmitt verið
með þeim hætti. Sennilega
þekkja allir sem búa hér fyrir
austan einhverja sem hafa látist í
mörgum hörmulegum slysum á
þessari leið,“ segir Guðrún Haf-
steinsdóttir.
STÖÐUG VEÐRABRIGÐI Á FALLEGRI LEIÐ
Þjóðleið Umferðin úr austri og bílar á leið í bæinn. Uppi á háheiðinni þar sem nú
hefur verið útbúinn 2+1 vegur sem mikil bót þykir vera af.
Guðrún
Hafsteinsdóttir
Draugurinn er dularfullur